Eşitlik bozmayı öğrenmeliyiz!

[Ateş Ülker]

2015 İstanbul Takımlar Turnuvasında Eşitlik bozmanın nasıl yapıldığını anlayamadım.
Bu yarışmanın yönergesinde şöyle yazıldır:
1. Takım puanlarının toplamı (Swiss Manager Seçeneği 13)
2. Buchholz eksi 1 alttan takım puanlarıyla hesaplanmış Swiss Manager seçeneği 56
3. Maç puanlarının toplamı ( Swiss manager seçeneği 1)
4. Aralarındaki maç sonucu (Swisss Manager seçeneği 14)
5. Yine eşitlik sürüyorsa kura çekilir.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Federasyonun Takım yarışmaları Genel yarışma yönergesinde ise İsviçre sistemi yarışmalarda uygulanacak eşitlik bozma kriterler şu sıra ile verilmektedir:
b.paragrafı: İsviçre sistemi:
(1)Eşit puanı olan takımlar için Buchholz eksi 1 ve eksi 2 alttan puanlarına bakılır
(5 tur ve daha az turlu yarışmalarda alttan Bucholz eksi 2 uygulanmaz)
(2)Eşitlik sürüyorsa Sonneborn Berger puanına
(3)Eşitlik sürüyorsa puanı eşit olan takımlar için Maç puanlarının toplamına
(4)Eşitlik sürüyorsa aralarındaki maçın sonucuna
(5)Eşitlik sürüyorsa aralarındaki maçın oynanan en üst masasında galibiyet alan takım üstte sayılır
(6) Eşitlik sürüyorsa Siyahla daha çok maçı olan takıma öncelik verilir
(7)Eşitlik hala sürüyorsa kura çekilir,
c.paragrafı:Farklı eşitlik bozma ölçütleri kullanılması durumunda Federasyon Teknik Kurulunun görüşü alınarak yarışmanın yönergesinde yer verilir.

İsviçre sistemi ile oynanan takım turnuvası için yukarda verilmekte olan eşitlik bozma kriterleri doğru mudur?
Bir defa Genel yönergede verilmekte olan Berger puanına bakma maddesi İsviçre sisteminde geleneksel olarak kullanılmaz.Çünkü İsviçre sisteminde rakipler farklıdır.Berger puanı lig yöntemi ile herkesin birbiri ile oynayabildiği yarışmalar için uygundur!
Takım puanı ve Maç puanı deyimleri de çok kafa karıştırmaktadır.Federasyonumuzun benimsediği terminolojiye göre Takım puanı denince takımın aldığı galibiyete 2, beraberliğe 1 puan verilmesi durumunu anlıyoruz.Maç puanı denince ise bir takımın bir maçta aldığı puanların toplamını anlıyoruz.(Bir maçta kazanılan masa puanlarının toplamı!)
İsviçre yöntemi takım turnuvasında eşitlik nasıl bozulmalıdır?(Dünyada birçok kimsenin kabul edeceği sıra hangisidir)?
1.Takım puanlarının toplamı (Son senelerde ön plana çıkarılmıştır)
2.Eşitlik iki takım arasında bozulacaksa kendi aralarındaki maç
3.Eşitlik yine bozulmamışsa maç puanları toplamı
4.Eşitlik hala devam ediyorsa Bucholz( eksi 1 alttan) veya Genel yarışma yönergesindeki seçenekler devreye girebilir.
Yabancı ülkelerde bu söylediğimi uygulamayan bir sıralama çıkarın gösterin,beni herkesin huzurunda mahcup edin…
Boşuna kürek çekiyoruz…Ben de boşuna yazıyorum14 takımlı turnuvayı 6 tur oynatıyoruz.Bunun da benzeri başka bir kıtada varsa arayalım bulalım…
İlk tur eşlendirmesini maksimum rating yöntemi ile yapıyoruz.Bunun yararını anlamak için günlerdir düşünüyoruz.Bu yetmezmiş gibi bir de bütün takımları “maksimum rating “esasına göre masa sıralaması yapmaya mecbur bırakıyoruz.Bu şekilde Elo puanı 1814 olan 1840 ın üstünde oynuyor!!Federasyon takımların masa sıralamasına neden bu kadar çok müdahele ediyor?Bırakın takımlar oyuncularını istediği yerde oynatsın!Dünya gezegeninde bunu zorlayan bir madde var mıdır?Bu zorlama diğer ülkelerde v ar mıdır?
Artık yazmaktan sıkıldım ve bıktım.Benim yazılarımın hiçbir yararı olmuyor.Bir de ben yazınca insanlar demokrasinin var olduğu hissine kapılıyorlar.
2015 İstanbul Takımlar turnuvasının eşitlik bozma seçeneği yanlıştır.Takımın kendi başarısını gösteren maç puanları toplamı varken oynadığı rakiplerin başarılarının toplamını gösteren Bucholz’u kullanmak yanlıştır.
2016’da adıgeçen turnuvaya katılmayacağım.
Ateş Ülker

[Ateş Ülker]

Benim yazdıklarım karşısında hiçbir yanıt yoktur."Takım yarışmalarında eşitlik bozma nasıl olmalıdır?"sorusu üzerinde hiç konuşmak isteyen yoktur.
Bazı sorunların kısmi çözümü de vardır.Sözünü ettiğim yarışmanın haberlerinde iki takımın Birinciliği eşpuanla paylaştığı yazılmış olsa yangının üstüne biraz su dökmüş oluruz.Bunu da yapmıyorsak "bir bildiğimiz var"demektir.O zaman bu ısrarın da sonuçları olacaktır.

[Mehmet Ali Kuseyri]

Ben adı geçen turnuvada oynamadım ama size katılıyorum.
Takımların topladığı toplam masa puanı varken bucholtz vs. bakmak yanlıştır.
Bu sistemde bazı durumlarda, örneğin iki-üç rakip takımın geri kalan takımlardan uzak ara daha güçlü olduğu durumlarda güçlü takım maçlarının çoğunu farklı kazanacak olsa bile elinde olmayan sebeplerden dolayı 1. gelemeyebilir.Adil değil bence.

[Attorney at Law]

Öncelikle turnuvayı eş puanla ilk iki sırada bitiren Antrenörler takımını ve İstanbul Tabip Odası takımını tebrik ediyorum. İstanbul Barosu takımları olarak 3. ve 4. sırada tamamladığımız turnuvaya, bundan sonra dereceye oynayan 2 takımla katılmak yerine, direkt zirveye oynayacak tek takımla katılmamız yönünde karar alınması için tavsiyede bulunacağım tehdidini şimdiden rakiplerimize bildiririm.

Antrenörler takımına gelince, bu takımın sporcularının hepsi hakem olmasına rağmen, turnuvaya bu isimle girmemeleri tavsiye edildiği için Antrenörler adıyla turnuvaya katıldıklarını belirtmek istiyorum. Daha önce başka bir başlıkta uzunca değindiğim konuyu tekrar deşmeden "Satranç Bilen Hakemler!" diyerek konuyu kendi adıma kapatıyorum.

Eşitlik bozmalara gelince, turnuvada uygulanan eşitlik bozma sistemi rakiplerinin aldığı puanlar toplamıdır. Hükmen alınan 4-0'lık takım galibiyetleri, hükmen alınan galibiyetler yada takım 2-1 öndeyken 4. masayı berabere bitirip alınan/kaybedilen yarım puanlar sıralamayı direkt etkilemesin diye takımın aldığı masa puanları yerine, oynadığı rakiplerin aldığı puanları dikkate alıp, böylece daha kuvvetli rakiplerle oynayan takım üst sıraya çıksın diye uygulanan bir eşitlik bozma sistemi.

Hiç bir eşitlik bozma yöntemi ideal değildir. Hepsinin bir takım için iyi, başka bir takım için kötü olacağı gerçeğini unutmayalım. Bu eşitlik bozma yöntemi, son dönemlerde takım turnuvalarında en sık uygulanan eşitlik bozma yöntemidir. Bu eşitlik bozma yönteminde özetle, daha çok masa puanı alan değil, daha güçlü rakiplerle oynayan üst sıraya geçer.

Turnuva bittikten sonra ödül törenine kadar Ateş Bey ile uzunca bir süre sohbet ettik. "Maximum Rating" uygulamasının "kötü" olduğu konusunda hemfikir olduk. ELO ile UKD'yi bir tutmayı kesinlikle anlayamayacağım. Teknik Kurul üyeleri bu forumda yazıyorlar. Bu maximum rating uygulamasının gerekçelerini açıklarlarsa çok sevinirim.

Ateş Bey'in 2016'da adı geçen turnuvaya katılmayacağı sözüne ilişkin de birşeyler yazmak istiyorum. Adı geçen turnuvalar serisinin başlamasını ve devamını İstanbul Barosu Satranç Grubu'nu kuran ve halen başkanlığını yürüten sevgili meslektaşım Av. Emre Günay sağlamıştır. Kendisi, çok yoğun iş temposunun yanı sıra, sağlık sorunlarıyla da boğuşurken bu turnuvanın yapılması için bir çok problemle ve zorlukla uğraşmıştır. Turnuva alanı, sponsor gibi konuları geçtim, İSTANBUL Takımlar Turnuvası'na ESKİŞEHİR'den katılmak isteyenden tutun, HAVA SOĞUK OLDUĞU İÇİN turnuvaya katılmak istemeyenlere kadar çeşitli trajikomik olaylarla karşılaşmıştır. Ateş Bey gibi hayatını satranca adamış bir sporcunun, turnuva yönergesindeki bir eşitlik bozma yüzünden, seneye bu turnuvaya katılmayacağını belirtmesi turnuva için emek harcayanların emeklerine gerekli saygıyı göstermemek gibi algılanabileceği için beni oldukça üzmüştür.

[Ateş Ülker]

Bir takımın kazandığı maç puanları, o takımın başarısını ölçer.Bucholz puanı ise karşılaştığı rakiplerin başarılarının toplamını gösterir.Takım turnuvalarında eşitlik bozarken elimizde takımın başarısını ölçen bir kriter varken karşılaştığı rakiplerin başarısını ölçmek yanlıştır.Bu yaklaşım Maç puanını küçümsemek anlamına gelir.Bu yanlış ne yazık ki Takım yarışmaları genel yönergesine girmiştir.Bu nedenle bizim örneğimizde hakemi suçlamadım.Ama bu yanlışları düzeltmeliyiz.Dünya gezegeninde bir tek FİDE var.FİDE'nin oyun kuralları, ilkeleri ve gelenekleri bellidir.Benim bağlı olduğum Uluslararası Federasyon(FİDE)ile sizin veya Türkiye Federasyonunun bağlı olduğu Uluslararası Federasyon farklı olamaz!Bu takdirde herkes kendi evinde kendi federasyonunu kurmaya başlar.Herkes hayalinde farklı bir FİDE canlandırmaya başlar!Böyle bir senaryo bizi kaos ortamına sürükler!Yeri geldiğinde FİDE'nin kuralını ve ilkesini de tartışabiliriz.Ama o kural ve o ilke değişene kadar ona bağlı kalmak zorundayız.Takım turnuvalarında önce takım puanına bakılmaktadır.Son yıllarda ön plana çıkan bu kriter takımın galibiyetine 2 puan beraberliğine 1 puan veren bir sistemdir.Bu sistem kuvvetliyi korumak için çıkarılmıştır!Ancak takım puanı eşit olduğu zaman ilk bakılması gereken maç puanları toplamıdır.Bunun aksini savunmak çok zordur.Futbolda takımın attığı gol sayısı yerine karşılaştığı rakiplerin attıkları gol sayısına bakan bir eşitlik bozma kimsenin aklına gelmemiştir!
Berger puanı da esas itibarıyla takımın başarısını ölçer!Ama ancak döner turnuvalar için idealdir.İsviçre sistemi bireysel yarışmalarda Bucholz alttan eksi 1 en çok revaçta olan eşitlik bozma yöntemi olmakla birlikte takım yarışmasında "maç puanları toplamının yerini alamaz"Eğer rakiplerin başarısı önem kazanırsa rakiplerin Elo puanları toplamı da eşitlik bozmak için kullanılabilir.Ama bu yöntem de daha çok bireysel turnuvada uygulanmaktadır.Ve Türkiye'de rakiplerin Elo puanları toplamına bakma yöntemini kullanmak için zaman henüz erkendir.Çünkü Elo puanı olan oyuncu sayımız henüz yeni artmaya başlamıştır.Pek çoğu da oyun oynayamamaktadır.
Emre bey turnuvanın hazırlığında zorlanmıştır.Yaşanan sıkıntılar,Zaman darlığı ve farklı meslek gruplarını toplama isteğinden kaynaklanmıştır.
Türkiye'de düzenlenen birçok turnuvayı protesto ettiğim gibi bu turnuvada da farkettiğim yanlışı protesto etmek durumundayım.Zaten yurtiçindeki birçok turnuvaya koşullarını beğenmediğim için katılmıyorum.Bunun yerine senede 2 defa yurtdışına giderek orada neler yapıldığını ve nasıl yapıldığını görüyorum.Gördüklerimi sizlerle paylaşıyorum.Ben öldükten sonra belki de protestolar tamamen kesilecektir.Ama ortalıkta mutlak sessizlik olması işlerin iyi gittiğini göstermez.
Telefonu çalan sporcunun oyunu kaybetmesi kuralına nasıl saygı duyuyorsak,diğer oyun kurallarına da aynı şekilde saygı duymak zorundayız.FİDE nin bazı kurallarını aynen uygulayıp bazılarını esnetmek mümkün değildir!
Bütün yönergeler hızlı bir şekilde ele alınmalı ve gerekli düzeltmeler yapılmalıdır.

[Ateş Ülker]

Araştırmayı derinleştirdikçe yaptığımız uygulamaların FİDE nezdindeki değişik uygulamalardan esinlendiğini öğreniyorum."Takım yarışmalarında yabancılar nasıl eşitlik bozuyorlar?"diye araştırırken Dünya Emektarlar Takım Birinciliğinin yönergesini buldum.Bu yarışmada değişik bir Sonneborn-Berger hesaplaması ile eşitlik bozulacaktır.Bu seçilen 1 nci kriteri de tam olarak anlamak zordur.Oynadığınız rakip takımların takım puanları alınıyor(en düşük olan hesaba katılmıyor)sizin bu takımlara karşı aldığınız skor (maç puanı=masa puanı)ile çarpılıyor.Bu çarpım sonuçlarının toplamı sizin "değişik Berger puanınızı"ortaya çıkarıyor.Eğer bu da eşitse ikinci sırada maç puanlarına(masa puanları toplamı)baklılıyor.Bu kadar zor ve karışık çarpımların amacı nedir?Amaç kuvvetliyi korumaktır.Bu mesajda sözünü ettiğim bizim için yeni sayılacak çarpımlarla bulunan kriter doğru değildir.Çünkü İsviçre sisteminde eşitliği bozulacak takımlar genellikle farklı rakiplerle oynarlar.Dolayısıyla bunların başarısını rakiplerinin başarısı ile ölçmek uygun değildir!Maç puanları toplamının küçümsenmesini anlamak zordur.Sanki 2.5 puan almış olan takımın son masada alacağı sonuç önemsiz duruma gelmektedir.Sözünü ettiğim yarışmada 3 ncü kriter ise rakiplerin takım puanları toplamı(Bucholz)dır.Bizim İstanbul Takımlar turnuvasında 1 nci sıradaki kriter Dünya Emektar takımlar yarışmasında 3 ncü sıraya konmuştur.
Dinçer'in sözettiği Antrenörler takımının neden Hakemler ismini kullanmadığına da değineceğim.Doğrudur.Hakemlik kurumunu yıpratmamak için dikkatli olmak gereklidir.Benim yaptığım bu kadar hararetli tartışmada hakemlerin adı çok az geçmektedir.Çünkü yönergeleri hazırlayanlar ve kabul edenler hakemler değildir.Ben de yönergeleri kabul edenlere hitap ediyorum!Öte yandan tüm hakemlerin fırsat buldukça bazı turnuvalara sporcu olarak katılmalarını istiyoruz.Çünkü bu takdirde turnuva oyuncusunun psikolojisini anlamaları mümkün olacaktır!

[Mehmet Ali Kuseyri]

Yukarıdaki gönderime bir ek yapmak istiyorum.Takım turnuvalarında bucholtz sisteminin yetersiz kalacağını söylemiştim.Bunun yanında toplam masa puanına dayalı eşitlik bozmanın da İsviçre sistemiyle yapılan takım turnuvalarında yetersiz kalacağını düşünmekteyim.Bunun örneklerini yakın geçmişte gördük.Önemli bir turnuvada ilk turda puan kaybeden bir takım sonraki turlarda İsviçre sistemi deyimiyle "alttan gelerek" yüksek masa puanı toplamış ve son durumdaki eşitlik bozmada dereceye girmişti.Eğer toplam masa puanı değil bucholtz uygulansaydı başka bir takım(ELO ortalaması daha yüksek bir takım) dereceye girecekti. Bunu göz önüne aldığımızda Bucholtz sisteminin ilk bakışta düşünüldüğü kadar yanlış olmadığını söyleyebiliriz.Yani TSF'nin seçtiği sistem çok doğru görünmemekle birlikte bir dayanak noktası bulunuyor. Ateş beyin yukarıda "değişik Berger" olarak aktardığı sistem ise her iki sistemin bir bileşimi olarak düşünülmüş ve daha hassas bir yöntem olduğunu düşünüyorum.Bir başka yöntem ise eşitlik bozma maçı olabilir ki kimsenin sonucuna itiraz edebileceği bir yöntem değildir.

[Bugra Ayyıldız]

Kısa bir süre önce Dünya Amatörler Şampiyonası'nda bulundum. Eşitlik bozma kriterleri aşağıdaki sıra ile yapıldı. C maddesinin gerçekten C mi yoksa E ya da F mi olması gerektiği konusunda düşüncelerim var. Sizin de fikirlerinizi merak ediyorum. Üstelik abc ülke federasyonunun değil FIDE'nin düzenlediği bir turnuvada siyah ile fazla maç yapmanın bucholz'dan daha önemli olduğu konusu bana çok saçma geliyor.

Eşitlik bozma kriterleri;
a) eş puanlı sporcuların kendi aralarındaki maçları (eğer tüm oyuncular birbiri ile oynadı ise)----->Genelde zirvedeki 2 ya da 3 kişilik puan gruplarında karşılaşılan mantıklı bir seçim.
b) galibiyet sayısı -----> Belki de kısa beraberliklerin önüne geçmek amacı ile yapılmış yine mantıklı bir seçim
c) siyah ile yapılan maç sayısı (oynanmamış maçlar hariç) -----> bu eşitlik sistemi bucholz'un önüne geçmeli miydi? 2 de 0 ile başlayıp 9 maçın 5 ini zayıf rakipler ile siyah oynayan ile, 2 de 2 ile başlayıp 9 maçın 4 ünü daha kuvvetli oyuncular ile siyah oynayanın eş puanla bitirmesi durumunda geriden gelenin adeta yazı tura gibi bir şans ile yukarıdan gelen rakibinin önüne geçmesi benim için anlaşılmaz bir durum.
d) bucholz-1
e) bucholz


http://worldamateur2015.fide.com/en/comp...mpionships

Tie break criteria: a) the games between the tied players (only if all tied have played each other), b) the greater number of wins, c) the greater number of games with black (unplayed games count as played with white), d) buchholz cut 1, e) buchholz.

[Ateş Ülker]

Benim tartıştığım güncel konu "takım turnuvalarında nasıl eşitlik bozma uygulaması yapılmalıdır?"konusudur.Bireysel yarışmalarda en çok kullanılan eşitlik bozma "Bucholz eksi 1" olmakla birlikte yukardaki kriterler de kullanılabilir.Kendi aralarındaki maç ikiden fazla sayıda oyuncu arasında sorunu çözmeyebilir.Galibiyet sayısı çok olanın mağlubiyet sayısı da çoktur!Siyahlarla daha çok oynama koşulu her zaman yardımcı olmaz.İki oyuncu aynı sayıda siyah ile oynamıştır!İyi ve kötü yönleri ile bu kriterlerin hiçbiri Takımın tüm masalarda almış olduğu puanın(masa puanının)önüne geçemez!Geçerse yarışmanın yöneticileri kendi bindikleri dalı kesmiş olurlar!
Lütfen dikkat ediniz!Masa puanı kurallara uygun şekilde oynanmış oyunlarla kazanılmış olan puandır.Bucholz'dan,Berger'den,Siyah ile oynamaktan ve kişilerin Elo puanlarından daha önce gelir!!Maç puanları aynı olan ve kendi aralarındaki oyun 2-2 berabere bitmiş olan iki takım Birinciliği paylaşırken bunların birinin masa puanları toplamı 18 diğerininki 17 ise,18 puan almış olan Birinci olmuştur.Siz 17 puan alanı Birinci ilan ederseniz ben de aylarca bu olayı anlatırım.Lütfen önce takım maçlarında nasıl eşitlik bozacağımızı tespit edelim!Ondan sonra bireysel yarışmaları inceleyelim!!