03-07-2014, 13:49
GM Suat Atalık'ın 29 Haziran 2014 Tarihli yazısı
***
[size=xx-large][color=#FF4500]Şok![/color][/size]
Mülakatı yapan soruyor: “Hayatınızda hiç turnuvaya katılmadığınızı biliyoruz ama en beğendiğiniz oyununuz nedir?” Sadece bu sorunun absürtlüğü yeterli ama bir de üstüne diğer taraftan cevaben evde bilgisayarıyla oynadığını iddia ettiği tamamen kompüterize bir oyun geliyor: İlk şok dalgası! İkincisi de birincisini aratır nitelikte, sıkı durun: Satrancı Türkler icat etmiş! Aniden piyonların geri gitmediği kendine malum olan satranç heveslisi oyunun askeri bir icat olup, olsa olsa bizim tarafımızdan bulunacağını 2014 senesinde keşfetmiş!
Saçma sapan argümanlar, tutmayan zamanlar, aslında hiç vuku bulmamış hadiseler ve hatta bu işin parçası olmamış kişiler her dem popülaritesinden kaybetmeyecek olan egosantrik ve etnosantrik yaklaşımlarla tarihi yeniden yazma sevdasıyla çabalamalarının sahte ürünleri. İçinden ayet çıkan satranç programlarından, içinde satranççı olmayan satrançla ilgili kurum ve kurullara dek, artık hiçbir şey beni şoke edemez derken bu birbirinden müstakil makaleler beni hayrete düşürdü.
Satrancın menşei tam olarak bilinmemekle birlikte, birçok lisana Fil olarak girmiş figür Hindistan ihtimalini kuvvetlendirmekte. Satrancın bugün tanıdığımız şekle oturması ve gelişimi 19. yüzyılı bulurken, merkezi de hep Avrupa kentleri. Türkiye’de bilinen ilk turnuvalar 1940’lı yıllara dayanmakta daha evvelindeyse hiçbir aktivite yok! Kendini, çoluğunu, çocuğunu, şehrinden, ulusuna kadar aslında olduğundan değişik biçimlerde işin içine katmaya çalışanlara benim tavsiyem, kitap okuyup oyunu öğrenmeye çalışmaları. Satrançta fikir ileri sürebilecek hale gelmek için aynı anda bir sporcu olarak yarışmalı, bilim adamı kadar çalışmalı, sanatçı kadar da tahtada yaratılandan zevk almalısınız:
GM Paul Keres – GM Erich Eliskases, Nordwijk 1938, Fransız Savunması, Tarrasch Varyantı
1. e4 e6 2. d4 d5 3. Ad2 c5 4. ed5 Vd5 5. Agf3 cd4 6. Fc4 Vd8!? ( Bu varyantın ilk çıktığı devirden bu yana çekişme Vd8 ve Vd6 arasındayken aday hamleler arasına Vd7!? De girdi.) 7. 0-0 Ac6 8. Ab3 Af6 9. Ve2! (9. Abd4 Ad4 10. Ad4 Fc5! Vezirlerin gidebileceği yerler arasındaki farkı vurgular.) Fe7 10. Kd1 0-0 11. Abd4 Vc7! 12. Ac6! bc6! 13. Fg5 Fb7 14. Ve5!? (14. Ae5 c5! 15. Ad7 Kfd8 16. Af6 Ff6 17. Ff6 gf6 ile duble erlerden oluşan yapı madalyonun öbür yüzü.) Ve5 15. Ae5 Kfd8 16. Ad7 c5 17. Af6?! (Bu kırışmayı hızlandırmak yerine 17. f3! Bir tempo kazanabilir.) Ff6 18. Ff6 gf6 19. f3 f5 20. Şf2 Şg7 (20…f4 21. g3!) 21. Şe3 Şf6 22. Fe2 e5 23. g3 Fd5 24. b3 Fe6 25. f4 Kd4! 26. fe5 Şe5 27. Kd4 cd4 28. Şd2 Fd5 (Siyah erlerin hiçbiri diğerini tutmamasına rağmen, Siyah taşların aktivitesi Praeceptor Germania’nin tavsiye ettiği biçimde bu defoyu karşılar.) 29. Fc4! Kc8! (29…Fc4? 30. bc4 sonrası Şd3 ve Ke1’in yardımıyla d4 tehlike altına girer.) 30. Fd5 (30. Ke1 Fe4!) Şd5 31. Ke1 Şd6! 32. Ke2 Kc3 33. Ke8 Kf3 34. Şe2 Kc3 35. Şd1 Kf3 36. Kd8 Şe5 37. Kd7 Kf2 38. Ka7 Kh2 39. a4 Kg2 40. Kf7 Kg3 41. Kh7 f4 42. a5 f3 43. Şe1!? (43. Şd2 Kg2 44. Şd3 Kg1! 45. Kf7 Kd1 46. Şc4 Kc1 47. Kf3 Kc2 48. Şb4! (48. Şb5 Kc3) Şe4! 49. Kf8 d3 Siyah geçerin değeri, Beyazın bağlı geçerlerine denktir.) Şf4 44. Şd2! (44. Şf1 Kg2!=) Kg1 45. Kf7 Şe4!? (45…Şg3 46. Kg7 Şh2 47. Kg3 Şg3 48. a7 f2 49. a8V Vf4! daimi kişle berabere yapar.) 46. a6 Kg2! 47. Şc1 d3! 48. cd3 (48. a7 Kc2 49. Şb1? Kc8! eri yakalar ve kazanır.) 49. b4 Ka2 50. b5 f2 51. d4 Şd4 52. Kf2 Kf2
Devrin süper turnuvasında Alekhine’le unvan maçı yapmaya aday oyuncularından ikisinin arasındaki bu partide Siyah Kalenin, ilerlemiş bağlı çift geçere karşı mücadelesi çoğunluğu şoke etmişti. 53. a7 (53. b6 da benzer şekilde berabere olur.) Ka2 54. b6 Şc3 55. Şb1 Ka6 56. b7 Kb6 57. Şc1 Kh6 Beraberlik çünkü Şahlar diğer kanada birlikte hareket ettiğinde Şg1 Kg6, Şf1 Kh6 berabere yapar, aynı yöntem diğer kanatta Şb1 Kb6, Şc1 Kh6 ile yinelenir. 0,5-0,5
Lakin gördüğünüz bu yöntem yeni değildi. İlk olarak Çek etütçü Josef Moravets 1924 yapımı eserinde bu konuma vardı. Onu meşhur Fransız etütçü Henri Rinck’in 1937 yılında yayınlanan etüdünde bu kez tek kanatta çift dubleli 4 eri, Kale ile yine aynı konuma indirgeyerek durdurması izledi. Her iki kompozisyon birden belli ki aynı yıl Almanya’nın Anschluss’la ilhak edeceği Avusturya’nın bir numarası Eliskases’in gözünden kaçmamıştı!
--------------------------------------------------------
***
***29 Haziran 2014 tarihli Cumhuriyet Gazetesi Pazar ilavesinde, Sayın GM Suat Atalık'ın yazılarını yayımladığı "SATRANÇ" başlıklı köşeden alıntı.
***
[size=xx-large][color=#FF4500]Şok![/color][/size]
Mülakatı yapan soruyor: “Hayatınızda hiç turnuvaya katılmadığınızı biliyoruz ama en beğendiğiniz oyununuz nedir?” Sadece bu sorunun absürtlüğü yeterli ama bir de üstüne diğer taraftan cevaben evde bilgisayarıyla oynadığını iddia ettiği tamamen kompüterize bir oyun geliyor: İlk şok dalgası! İkincisi de birincisini aratır nitelikte, sıkı durun: Satrancı Türkler icat etmiş! Aniden piyonların geri gitmediği kendine malum olan satranç heveslisi oyunun askeri bir icat olup, olsa olsa bizim tarafımızdan bulunacağını 2014 senesinde keşfetmiş!
Saçma sapan argümanlar, tutmayan zamanlar, aslında hiç vuku bulmamış hadiseler ve hatta bu işin parçası olmamış kişiler her dem popülaritesinden kaybetmeyecek olan egosantrik ve etnosantrik yaklaşımlarla tarihi yeniden yazma sevdasıyla çabalamalarının sahte ürünleri. İçinden ayet çıkan satranç programlarından, içinde satranççı olmayan satrançla ilgili kurum ve kurullara dek, artık hiçbir şey beni şoke edemez derken bu birbirinden müstakil makaleler beni hayrete düşürdü.
Satrancın menşei tam olarak bilinmemekle birlikte, birçok lisana Fil olarak girmiş figür Hindistan ihtimalini kuvvetlendirmekte. Satrancın bugün tanıdığımız şekle oturması ve gelişimi 19. yüzyılı bulurken, merkezi de hep Avrupa kentleri. Türkiye’de bilinen ilk turnuvalar 1940’lı yıllara dayanmakta daha evvelindeyse hiçbir aktivite yok! Kendini, çoluğunu, çocuğunu, şehrinden, ulusuna kadar aslında olduğundan değişik biçimlerde işin içine katmaya çalışanlara benim tavsiyem, kitap okuyup oyunu öğrenmeye çalışmaları. Satrançta fikir ileri sürebilecek hale gelmek için aynı anda bir sporcu olarak yarışmalı, bilim adamı kadar çalışmalı, sanatçı kadar da tahtada yaratılandan zevk almalısınız:
GM Paul Keres – GM Erich Eliskases, Nordwijk 1938, Fransız Savunması, Tarrasch Varyantı
1. e4 e6 2. d4 d5 3. Ad2 c5 4. ed5 Vd5 5. Agf3 cd4 6. Fc4 Vd8!? ( Bu varyantın ilk çıktığı devirden bu yana çekişme Vd8 ve Vd6 arasındayken aday hamleler arasına Vd7!? De girdi.) 7. 0-0 Ac6 8. Ab3 Af6 9. Ve2! (9. Abd4 Ad4 10. Ad4 Fc5! Vezirlerin gidebileceği yerler arasındaki farkı vurgular.) Fe7 10. Kd1 0-0 11. Abd4 Vc7! 12. Ac6! bc6! 13. Fg5 Fb7 14. Ve5!? (14. Ae5 c5! 15. Ad7 Kfd8 16. Af6 Ff6 17. Ff6 gf6 ile duble erlerden oluşan yapı madalyonun öbür yüzü.) Ve5 15. Ae5 Kfd8 16. Ad7 c5 17. Af6?! (Bu kırışmayı hızlandırmak yerine 17. f3! Bir tempo kazanabilir.) Ff6 18. Ff6 gf6 19. f3 f5 20. Şf2 Şg7 (20…f4 21. g3!) 21. Şe3 Şf6 22. Fe2 e5 23. g3 Fd5 24. b3 Fe6 25. f4 Kd4! 26. fe5 Şe5 27. Kd4 cd4 28. Şd2 Fd5 (Siyah erlerin hiçbiri diğerini tutmamasına rağmen, Siyah taşların aktivitesi Praeceptor Germania’nin tavsiye ettiği biçimde bu defoyu karşılar.) 29. Fc4! Kc8! (29…Fc4? 30. bc4 sonrası Şd3 ve Ke1’in yardımıyla d4 tehlike altına girer.) 30. Fd5 (30. Ke1 Fe4!) Şd5 31. Ke1 Şd6! 32. Ke2 Kc3 33. Ke8 Kf3 34. Şe2 Kc3 35. Şd1 Kf3 36. Kd8 Şe5 37. Kd7 Kf2 38. Ka7 Kh2 39. a4 Kg2 40. Kf7 Kg3 41. Kh7 f4 42. a5 f3 43. Şe1!? (43. Şd2 Kg2 44. Şd3 Kg1! 45. Kf7 Kd1 46. Şc4 Kc1 47. Kf3 Kc2 48. Şb4! (48. Şb5 Kc3) Şe4! 49. Kf8 d3 Siyah geçerin değeri, Beyazın bağlı geçerlerine denktir.) Şf4 44. Şd2! (44. Şf1 Kg2!=) Kg1 45. Kf7 Şe4!? (45…Şg3 46. Kg7 Şh2 47. Kg3 Şg3 48. a7 f2 49. a8V Vf4! daimi kişle berabere yapar.) 46. a6 Kg2! 47. Şc1 d3! 48. cd3 (48. a7 Kc2 49. Şb1? Kc8! eri yakalar ve kazanır.) 49. b4 Ka2 50. b5 f2 51. d4 Şd4 52. Kf2 Kf2
Devrin süper turnuvasında Alekhine’le unvan maçı yapmaya aday oyuncularından ikisinin arasındaki bu partide Siyah Kalenin, ilerlemiş bağlı çift geçere karşı mücadelesi çoğunluğu şoke etmişti. 53. a7 (53. b6 da benzer şekilde berabere olur.) Ka2 54. b6 Şc3 55. Şb1 Ka6 56. b7 Kb6 57. Şc1 Kh6 Beraberlik çünkü Şahlar diğer kanada birlikte hareket ettiğinde Şg1 Kg6, Şf1 Kh6 berabere yapar, aynı yöntem diğer kanatta Şb1 Kb6, Şc1 Kh6 ile yinelenir. 0,5-0,5
Lakin gördüğünüz bu yöntem yeni değildi. İlk olarak Çek etütçü Josef Moravets 1924 yapımı eserinde bu konuma vardı. Onu meşhur Fransız etütçü Henri Rinck’in 1937 yılında yayınlanan etüdünde bu kez tek kanatta çift dubleli 4 eri, Kale ile yine aynı konuma indirgeyerek durdurması izledi. Her iki kompozisyon birden belli ki aynı yıl Almanya’nın Anschluss’la ilhak edeceği Avusturya’nın bir numarası Eliskases’in gözünden kaçmamıştı!
--------------------------------------------------------
***
***29 Haziran 2014 tarihli Cumhuriyet Gazetesi Pazar ilavesinde, Sayın GM Suat Atalık'ın yazılarını yayımladığı "SATRANÇ" başlıklı köşeden alıntı.
Sürekli öğrenmek iyidir.Öğrendiklerini doğru kullanabilmek daha iyi.(Eski lahit yazıtlarından alıntı.)