20-12-2012, 18:38
Baştan uyarayım uzun bir yazı olacak.
İçeriği itibariyle önemli ve güzel tespitler içereceği için
okumanızı öneririm. Okumayanların da canı sağolsun.
İçeriği daha önce bu başlıkta cevaplamam istenen sorulara
cevaplarımdır ve de yaptığım testlerin sonuçlarıdır.
Cevapların gecikmesi hususunda özür diliyorum.
Birkaç farklı projeyle aynı anda ilgilenmem gereken bir dönem
yaşıyorum. Satrançla ilgili planlarım konusunda TSF'nin beni
yönlendirmesini umuyordum. Olmadı. Ben de gelen güzel teklifleri
kaçırmamak adına çalışmalarımı çeşitlemeyi tercih ettim.
Ekmek parası malum.
Önceki başkan seçim sonrası satranç ve bilgisayar programları
konusunda mutlaka bir çalışma başlatılması gerektiğini
söylemişti. Aramadı. Amacı gerçekten satranç için birşeyler
yapmak olsaydı arardı diye düşünüyorum. Ben de kendisini
aramadım. Aramayacağım. Kendisine sağlıklı günler diliyorum.
Yeni başkan bir aydan uzun süre önce görüştüğümde beni
bir hafta içinde arayacaktı. Hevesli görünüyordu. İşe yarar
birşeyler yapılabileceğine inanıyordu. Sanırım. Ama o da aramadı.
Yoğunluktan, ya da belki de bu başlıktakine benzer acımasız ve ağır
eleştiriler yüzünden düşünceleri değişti. Onun da canı sağolsun diyorum.
Türkiye'mizde bir söz vardır : "Çamur at izi kalsın"
Bu cevabı yazarak DaemChessStudio'ya atılan çamurun izini
temizleyemeyeceğimi biliyorum. Memleketimde çamur atanlara
"Sen ne yaptın ki eleştiriyorsun? Senin elinde ne var? Ne ürettin?"
diye soracak cesarette insan sayısı milyonda on onbeş kişi
olduğu için malesef umudum da yok aslında.
Ama ben "Güneş balçıkla sıvanmaz!" diyen atalarıma güvenerek
çalışmalarıma devam edeceğim. Çalışacağım ve üreteceğim.
Üretenlere dil uzatanlardan olmayacağım.
Konuşup duranlardan ama birşeyler yapmayanlardan olmayacağım.
Beğenen beğenir, beğenmeyenin canı sağolsun. Kimse mecbur değil.
Destek olmak isteyenler de var, ayağıma çelme takmak isteyenler var, ilerde de olacak.
Hepsine saygılarımla;
Karşılaştırma detayları:
---------------------------
Yaptığım testlerde ChessDB kullandım. Çünkü onunla
karşılaştırıldım. ChessDB'nin özellikle internetle ilgili birçok
fonksiyonu kullanılamıyor. Eski bir uygulama olan SCID 'den
türetilmiş bir yazılım. Son beta sürümü 2007'de çıkmış.
Kendi fonksiyonları bakımından oldukça hızlı çalışan bir ürün.
Ama kullanışlılık açısından benden puan alamadı. Bence siz
kendiniz deneyin ve görün derim.
http://chessdb.sourceforge.net/Scid/
(1) Kurulum dosyalarının boyutu
-------------------------------
ChessDB : 48 Mb.
DCS : 150 Mb.
Bence bu farkın kullanıcılar için büyük bir önemi yok.
Hatta DCS'nin kurulum dosyalarının 150 Mb. kadar olduğunu
öğrenen bir tanıdığım "Çok gelişmiş birşey değil galiba?"
diye yorumladı. Onun kafasında bir DVD tutmayan oyun kaliteli
sınıfına girmiyor çünkü. Sanırım dünya genelinde böyle bir
algı var. Bence de kurulum ne kadar küçükse o kadar iyidir.
Ama yetenekli de olmalı. Kurulum dosyalarının büyüklüğü
açısından ChessDB avantajlı.
Ancak programın küçük olması yanında çok şey yapabiliyor
olması da önemli. Örneğin Chenard 0.3 Mb. ama program
oynamak dışında bir fonsiyon içermiyor.
Bu başlıktan ChessDB'ye puan veremeyeceğim.
Aynı şekilde DCS'ye ya da başka programlara da puan vermek
doğru değil bence. Yani her ikisine de sıfır puan.
(2) Fiyat
---------
ChessDB : Ücretsiz.
DCS : Ücretli.
Şu bir gerçek ki tüm dünyada kullanıcılar bir programı para
verip almak yerine ücretsiz ürünleri tercih etme konusunda
çok da hevesli değiller. Yani ücretli olanı kullanmayı tercih
ediyorlar, ama bu arada mümkünse crack ya da hack edilmiş
versiyonları arayıp bulmak konusunda inanılmaz bir eğilim var.
Örneğin OpenOffice dururken neden aynı şeyleri yapabilmek için
MicrosoftOffice'e yüzlerce hatta binlerce lira harcarlar?
Ya da yasal sorun yaşama riskini göze alıp crack MS Office
bulurlar? Ya da mesela bedava Linux varken neden dünyadaki
kişisel bilgisayarların %84.59'unda yüzlerce liraya alınmış
ya da sahte yöntemlerle aktive edilmiş paralı Windows
işletim sistemleri var? Bedava Linux'u tercih edenlerin oranı
%1.99 civarında. Bunu anlamak güç. (Yoksa değil mi?)
Satranç için de aynı şey geçerli ChessDB bedava orada dururken
neden satranç oyuncuları ya da satrançseverler ChessBase
tercih eder? Üstelik ilk defa ChessBase satın alacaklarsa
179.90'ya giriş seviye ve 369.90'ya premium seviye için
gözden çıkarmak zorundadırlar? Neredeyse 900 TL ediyor.
http://chessbase-shop.com/en/categories/...HRDKS87TKG
Ürünün paralı olması konusunda da ChessDB avantajlı.
Bu başlıktan benden 1 puanı alıyor.
(3) İşletim sistemi desteği (son kullanıcıya erişilebilirlik)
-------------------------------------------------------------
ChessDB : Platform bağımlı değil. Özgür yani.
DCS : Sadece Windows için uyumlu.
Wikipedia'da yayınlanan bir araştırmanın linki aşağıdadır:
http://en.wikipedia.org/wiki/Usage_share...ms#Summary
Okumanızı öneririm. Referanslar kısmını atlamayın lütfen.
Bu araştırmalara göre (ki bu verileri üç aşağı beş yukarı tüm
otoriteler kabul eder) kişisel bilgisayarların kullanımında
ücretsiz ya da özgür tabir edilen sistemlerin kullanım oranı
yaklaşık %2. Apple ücretli ama %10 kadar bir paya sahip.
Windows ezici bir üstünlükle %85 civarında. ChessDB tüm
sistemleri kapsıyor ama DCS öyle değil.
Bu açıdan bakılınca ChessDB özgürlükçü! DCS Windows bağımlı.
Küçük bir not: Şu anda Dünya'nın en gelişmiş satranç motoru
kabul edilen Houdini de sadece Windows'ta çalışıyor. Ayrıca
şu an Dünya'nın en çok tercih edilen genel satranç yazılımı
olarak ChessBase ezici bir pazar avantajına sahip ve o da
sadece Windows sistemlerinde çalışıyor. DCS de sadece Windows
tabanlı sistemlerde çalışıyor. Bütün bu ürünler için Linux
desteği olmaması eksikliktir.
Her 100 kişiden 15 kişiye erişemiyorum. Houdini de erişemiyor.
ChessBase de erişemiyor. Ben keşke zaman ve kaynak bulabilsem
de programı Linux kökenli sistemler için uyarlayabilsem.
ChessDB'ye bir puan daha.
(4) Lisanslama, Kaç bilgisayarda çalışabildiği
----------------------------------------------
ChessDB : Lisanslama diye bir olay yok. Free yani.
DCS : Bir lisans numarası bir bilgisayarda çalışabilir.
DCS Ücretli olduğu için bir şekilde bir kısıtlaması olması
lazımdı. Houdini de aynı durumda. Sadece bir bilgisayar için
lisanslanıyor. Fazlasına kurmak sizin kurallara uyma
konusundaki kontrolünüze bağlı. ChessBase üç bilgisayara
kadar izin veriyor. Bunlar tercih meselesi.
Ama sonuçta bu madde açısından ChessDB'ye artı bir puan daha.
Orada lisans diye bir olay yok.
(5) 1 Milyon Oyunluk PGN Dosyasının Import Hızı
-----------------------------------------------
ChessDB : İnanılmaz hızlı. 1 Milyon için 2dk civarında.
DCS : 1 Milyon oyun için 35dk kadar.
Aslında 5 milyon için yapmamı istediğiniz testi 1 milyon
için yapabildim. Çünkü elimde 5 milyon oyun içeren bir PGN yok.
ChessBase MegaDatabase'den 4.7 milyon oyunu PGN export etmek
istedim, ancak hiçbir şekilde başaramadım. ChessBase 2Gb'tan
büyük bir dosya oluşacaksa export işlemini kesiyor çünkü.
Her neyse. 1 Milyon için yaptığım testler ChessDB'nin bu
konuda çok hızlı olduğunu ispatladı. Her sabah milyonlarca
oyun import etmeniz gerekecekse ChessDB tam size göre.
Şaka bir yana, bu kadar hızlı olmasının nedenini öğrenmek
için kodlarını inceledim. C++ ile yazılmış. Bir iki nokta
dikkatimi çekti. Bir kere ChessDB import yaparken
internal bir satranç motorundan destek alıyor. Ben öyle
yapmıyorum, zaten hız farkının nedeni de burada.
DCS ile büyük bir PGN dosyayı "açmanın" hızıyla ChessDB'de
"Import" etmenin hızı hemen hemen aynı. Ben "açarken" PGN
parse edip ekranda listeliyorum. ChessDB "import"
ederken hamleleri parse etmek için motor kullanıyor.
Aldığı konum bilgilerini binary bir dosyaya (tree) kaydediyor.
Yani hız farkının sebebi tamamen konum ve materyal indeksleme
işlemini bir satranç motoruna yaptırmakla yaptırmamak
arasındaki fark yüzünden.
Ancak şunu da belirtmeliyim ki ChessDB bu indekslemeyi bir
tree modeline kaydediyor. Kodlardan anladığım kadarıyla
her oyunu ayrı ayrı kayıt altına almıyor.
Bunun artısı da eksisi de var. Sonraki maddelerde ortaya çıkacak.
Bu madde için hız açısından ChessDB bir puan daha alıyor.
Internal bile olsa bir satranç motorundan yardım almasını
gözardı ediyorum.
(6) 1 Milyon Oyun Import Sonrasında Olusan Dosyalarin Büyüklüğü
---------------------------------------------------------------
ChessDB : 250 Mb.
DCS : 1.7 Gb
ChessDB sitesinde yazdığına göre compact bir veri kayıt sistemi
var. Kodlara bakılırsa kullanım esnasında da birtakım dosyalar
açıp kapatıyor. Ama veritabanının gayet ufak olduğunu anladım.
Daha önceden de dediğim gibi ChessDB oyunları ayrı ayrı
kaydetmiyor. Import anında bir TREE modeli hazırlıyor.
Yani e4 e5 ile başlayan tüm oyunlar için bu hamleleri sadece
bir defa kaydediyor. Bunun artısı native dosyanın böyle küçük
olması. Peki DCS neden her oyunu ayrı ayrı kaydediyor veya
ayrı ayrı indeksliyor? DCS'nin neden böyle yaptığını boşverelim;
Neden dünyadaki neredeyse her ustanın bildiği, ezici bir
çoğunluğunun kullandığı ChessBase her oyunu ayrı ayrı
kaydediyor. 1 Milyon oyunluk bir ChessBase veritabanı da
Gb'ın üzerinde yer kaplıyor. Ama ChessDB bu işi Mb. seviyesinde
halletmiş (sanırım). Bence çok büyük başarı!
Diyeceksiniz ki "Harddiskimde yer var boşverin boyutu, 2 Gb USB bellek için beş lira veriyorum tamamdır."
Öyle demeyin. Ne kadar az yer tüketiyorsa o kadar iyidir.
Dosya boyutu konusunda ChessDB inanılmaz performansıyla +1
puanı daha hakediyor.
(7) 1 Milyonluk Database'den Pozisyon Search Hızları
----------------------------------------------------
ChessDB : 1sn.
DCS : 40sn.
Pozisyon arama için ChessDB'nin daha hızlı bir algoritma
kullandığı açık. Ancaaak; DCS'de pozisyon arama daha yavaş olsa
da hem ChessBase hem ChessDB hem de diğer yazılımlardan çok
büyük artıları var.
Şöyle ki: Bahsedilen programlarda pozisyon aramak için önce
board setup vs. yapmanız ardından aramayı başlatmanız gerekir,
DCS'de FEN kodunu yapıştırmanız yeterlidir.
Ayrıca başka programlarda pozisyonu birden fazla veritabanında
aramak çok daha zahmetlidir. DCS'de ise aramayı yapıp,
sonra diğer veritabanının adını tıklamak yeterlidir.
Bu arada ChessBase'in hamle numarası belli değilse pozisyon
arayamadığını belirtmeliyim. ChessDB'de bu sorun yok.
Bu başlıkla ilgili olarak materyal aramadan da kısaca söz etmem
gerekir. DCS'de mesela kaleye karşı at+fil oyunlarda piyon
sayısını ve yerleşimini gözardı eden bir aramayı ayarlamak
ve bitirmek için iki saniye yeterli. ChessBase ve ChessDB ya da
başka programlarda bu süre daha uzun, ve hatta bu materyal
dengesini birden fazla (mesela 30 farklı dabatase üzerinde)
yapmak DCS'de bir tıklamayla mümkün. ChessDB'de çok uğraştırıcı.
ChessBase'de de aynı şekilde çok uğraştırıcı.
Sorulmamış ama söyleme gereği duydum.
Her neyse. Konum arama hızı konusunda da ChessDB öndeydi.
Demek ki 1 puanı aldı.
( 8 ) Kişiye Bağli Açılış Sınıflandırması Meselesi
------------------------------------------------
Denilmiş ki: "Kişiye bağlı açılış key'lerinin tanımlanıp
tanımlanamadığı?" ChessDB'de "Game" menüsünde "Identify Opening"
diye bir seçenek var. Tıklayınca açılışın ECO kodunu ve varsa
adını yazıyor. DCS'de hamle yapılırken ya da oyun açıldığında
bu sınıflandırma yapılmış oluyor zaten.
Bu testte ne yapmam gerektiğini yanlış anladım sanırım.
Çünkü sorulduğuna göre bu kadar basit bir mesele olmamalı.
Bu nedenle bu sorudan herhangi bir yazılıma puan vermeyeceğim.
(9) Database'de Oyunların Açılış Sınıflandırmasına Tabi Tutulması
-----------------------------------------------------------------
Bu madde için DCS herhangi bir şekilde test edilemez. Zira
program ilk yayınlandığı günden beri herhangi bir açılış
sınıflandırması ya da açılış ağacı cinsinden özellik
içermemektedir. Ben bu açılış sınıflandırmasının ne olduğunu
öğrendiğim zaman kıt satranç aklımla şöyle sordum:
"Bir veritabanındaki oyunları ben seçiyorsam, bu veritabanındaki
oyunlarda hangi açılış hamlesinin ne kadar çok oynandığının
istatistik verisini elde etmek bana ne kazandırır?
Benim veritabanımda f4 ile başlayan beyaz oyunlarının tamamı
oyunu kazanıyorsa bu f4 ile başlamanın kazancı garantilediği
anlamına mı gelecek yani?"
Dediğim gibi. Buna itirazlar olabilir. Var da zaten.
Ama dediğim gibi. Ben böyle bir özellik henüz eklemedim.
O nedenle ChessDB bu konuda bir başka artı puan daha kazanıyor.
(10) Açılış Transpozisyonlarının Doğru Tespiti
----------------------------------------------
ChessDB : ?
DCS : Yok.
Bu konunun ya da sorunun sonuna bir de (engine kullanilmayacak)
ifadesi konulmuş. Açılışta bir konuma ulaşmak için kaç farklı
hamle dizisinin oynanabileceğini engine kullanmadan tespit
etmek tabi ki mümkündür. Engine ile nasıl yapılır onu bilemedim.
Örneğin 1.e4 e5 2.Af3 Ac6 3.Fc4 ile oluşan konuma ulaşmak için
1.e4 e5 2.Fc4 Ac6 3.Af3 ile de ulaşabiliyor olmanızı bulmak
sizin için bu kadar önemliyse, üstelik bu farklı yolları
engine kullanmadan bulmak konusu daha da önemliyse bunu
yapabileceğiniz bir program edinmeniz gerekir. DCS'de açılışları
ağaç modelinde sınıflandırma altyapısı kullanılmadığı için bu
gibi bir transposition bulma yöntemi de yok malesef.
Bu arada ben bunun ChessBase'de "Opening Book Options" kısmında
olduğunu biliyorum ama ChessDB'de bulamadım. Kusuruma bakmayın
lütfen. O nedenle yukarı ? yazdım.
Ama ChessDB'de bu fonksiyonun olduğunu kabul ederek 1 puan
daha veriyorum.
(11) Player Database Özelliği
-----------------------------
ChessDB : Var.
DCS : Yok.
Öncelikle şunu belirtmeliyim ki "Player Database" den kastınızı
yanlış anlamış olabilirim. Tabi ki DCS içinde oyunları kaydedip
arama ve incleme yapabileceğiniz bir sistem var. Benim "Player
Database" den anladığım oyuncu veritabanı, yani satranç
oyuncuları hakkında bir veritabanı oldu.
ChessDB içinde oyunlarda adı geçen isimlerin kaydedildiği bir
veritabanı var. Mesela "Euwe, Max" yazarak birtakım bilgiler
elde edebiliyorum. Ama virgülsüz "Euwe Max" ya da "Euwe" ya da
"Max, Euwe" yazarsam sonuç gelmiyor. Peki doğru yazdığımda gelen
nedir. Kaç oyun var, en çok kimle oynamış, elo değişim grafiği vs.
DCS içinde böyle bir raporlama ekranı henüz yok.
Ama ben DCS içinde "max euwe" ya da "EUWE MAX" ya da sadece "Euwe"
yazarak bu ustanın oyunlarına milisaniyeler içinde ulaşabiliyorum ki!
Biraz daha uğraşıp hangi aılışta ne yapmış onu da yazarım elbet.
Her neyse. ChessDB bu güzel (!) özelliği ile 1 puan daha alıyor.
(12) Kill Doubles
-----------------
ChessDB : Var.
DCS : Var.
Daha önce de yazmıştım. Piyasadaki tüm programlarda bu sorun
mevcut. Çift kayıtları algılama ve yok edebilme sorunu.
Bu daha önce yazılanlarda olduğu kadar basit değil ve çözümü
oldukça zor bir konu.
ChessDB'nin "Delete Twins" menüsü hakkında düşüncelerimi
yazayım önce:
Bir kere kimse ChessDB bu işi mükemmel yapıyor demesin, zira
programın kendisi bile bir ekran açıp uyarı veriyor ve "Ben
silmeyi deneyeceğim ama olmazsa da şikayet etmeyin!" diyor.
ChessDB aslında oyunları silmeyip sadece "silindi" diye
işaretliyor. İki oyunun aynı olduğunu anlamak için isimlerin
ya harfi harfine aynı olmasını ya da ilk dört harfinin aynı
olmasını koşul olarak verebiliyorsunuz.
Bu çok fena. Bu arada büyük küçük harf konusu bir sorun.
Ben bir PGN içine tıpatıp aynı iki oyun koydum (kopyaladım),
sonra oyuncuların adlarından birini küçük harf yaptım,
import ettim ve çift oyunları arattırdım. Bulamadı.
Çift oyun yok dedi. Çok fena.
Her şeyiyle aynı iki oyunun birinde turnuva adının sonuna yıl
ekledim. Aynı testleri yaptım. Çift oyunları ararken "Event"
kutucuğunu da işaretlediğim halde oyunları aynı saymadı.
Ben bu sistemi beğenmedim. Uzun süredir üzerinde çalıştığım
algoritma DCS 1.1.7 versiyonuyla kullanılabilir halde
yayınlanmıştır. Denemenizi öneririm. En azından yukarıdaki gibi
basit hatalar yok.
Bu konuda her ne kadar ChessDB'nin algoritmasını beğenmemiş
olsam da fonksiyon olarak mevcut olduğu için her iki yazılıma da
birer puan vermem gerekir.
Not: Bu mesele hakkında ChessBase dahil hiçbir programın DCS
kadar kolay ve başarılı olmadığının bilinmesini isterim.
En azından ben böyle düşünüyorum.
(13) Yedekleme İşleminin Kolaylığı
----------------------------------
ChessDB : Var.
DCS : Var.
ChessDB içinde menüden yedekle diyorsunuz, dosya seçiyorsunuz
yedeklenmiş oluyor.
DCS veritabanlarını yedeklemek için Windows'un size sağladığı
tüm araçları kullanabilirsiniz NTBackup.exe ya da ShadowCopy
ya da en basitinden Copy/Paste ile dosyaları dilediğiniz zaman
dilediğiniz yere yedek alabilirsiniz.
ChessDB içinde nasıl restore yapılıyor onu bulamadım.
Menülerde yok en azından. ChessBase 10 ile birlikte orada da
yedekleme ve kurtarma fonksiyonları gelmiş. Internetten
anladığım kadarıyla ChessBase 9'a kadar dosya bozulmaları
konusunda epeyce şikayet var. 10 ve sonrasında yedekleme
copy/paste olmaktan kurtarılıp menüye bir seçenek olarak
eklenmiş. Ama dosya bozulmaları hala bir sorun. DCS'de dosya
kullanılırken bozulmaz. Disk yüzeyinde bir arıza olmadıkça
DCS veritabanında arıza olmaz. Microsoft SQL'in %100 veri
bütünlüğü ile ilgili garantisi mevcuttur. Ben bu konuda rahatım.
Bu başlık için her programa da 1 puan vermem gerekir sanırım.
(14) Nalimov Tablebase Destegi
------------------------------
Nalimov ya da Gaviota ya da Bitbase oyun sonu tabloları
programın değil satranç motorunun bir desteği ya da yeteneği.
Oysa DCS bir satranç motoru değil. Bu açıdan değerlendirme
yapmak istemiyorum. Şu anki versiyonlarda UCI engine ile ilgili
tüm opsiyonları DCS içinden ayarlayabilir durumda değilsiniz.
Ama UCI engine yanına koyacağınız bir config.ini dosyası ile
bunu sağlamanız mümkündür.
ChessDB içinde analiz motoru için tablebase klasörü girişi
yapılabilecek bir alan mevcut. Yani ChessDB'de ini dosyasına
yazmadan da tablebase kullan komutu verebiliyorsunuz.
O nedenle ChessDB'ye +1 puan daha.
(15) UCI ve Winboard Engine Desteği
-----------------------------------
ChessDB : UCI + Winboard destekliyor.
DCS : UCI destekliyor Winboard desteklenmiyor.
Ne yalan söyleyeyim. Winboard yaygın olmadığı için, Winboard
kullanan ve çok güçlü olduğu için yaygın olarak tercih edilen
satranç motoru mevcut olmadığı için UCI tercih ettim.
Güçlü kabul edilen ve saygı gören tüm Engine'ler hep UCI
kullanmış. Ben de öyle yaptım.
Aslında iletişimde kullanılan ifadeleri değiştirmek yeterli.
Ama sonuçta DCS, winboard protokolünü desteklemiyor.
Bu nedenle ChessDB'ye +1 puan daha.
(16) Eğitim Videoları Oynatabilme
---------------------------------
ChessDB : Yok.
DCS : Var.
Aslında eğitim videosu standart birşey değil. Her yazılımın
kendi eğitim kayıt formatı var. ChessBase formatını aynı
firmanın başka yazılımları haricindeki satranç yazılımlarında
okutamazsınız mesela.
DCS'nin eğitim videosu oynatma yeteneği var.
Hatta eğitim videosu hazırlama yeteneği de var.
Bir webcam ve mikrofon yeterli.
Dilerseniz sadece sesli eğitim hazırlayıp paketleyebilirsiniz.
Dilerseniz videolu eğitimler hazırlamak mümkün. Çok kolay.
Bu konuda ChessBase de eksik. ChessBase kendi hazırladığı
videoları pazarlıyor. Ama insanların kendilerine eğitim
videosu hazırlamaları için bir yazılım temin etmiyor.
Player sadece. Recorder özelliği verilmiyor.
ChessDB için bu konuda diyecek birşey yok malesef.
Bu başlıkta DCS'ye +1 puan. Diğerlerine yok.
(17) Chess Publishing Desteği
-----------------------------
ChessDB : Oldukça kısıtlı
DCS : Çok seçenekli, ancak Html için kısıtlı
Oyunu export etmek için DCS içinde HTML, WORD, EXCEL,
PDF, Text veya başka ne ararsanız var. Oyunun bir veya daha
fazla pozisyonunu aynı çıktıya resim olarak export etmek de
mümkün. DCS içinde kendine ait bir kelime işlemci de mevcut.
ChessDB içinde ise Text, HTML ve LaTeX var.
LaTeX bilgisayar kullanıcılarının yaygın kullandığı bir
format değil. Asıl amacı satranç da değil zaten. Genelde
akademik çevrelerde kullanılan bir döküman ve makro düzenleme
standardı. Satranç için neden kullanılmış çok anlam veremedim.
Her neyse. Her iki yazılıma da kısıtlı dedim, zira her ikisi
HTML export işleminde hamleleri gösteren Pgn4Web gibi
bir eklentiyi kullanmıyor.
DCS Chess publishing konusunda piyasadaki herhangi bir programdan
çok daha fazla seöenek sunuyor olsa da bu başlıkta her iki
yazılıma da puan vermiyorum. Çünkü Html konusunda kısıtlama var.
İlerde DCS içine bu özelliği ekleyeceğim. O zaman puan veririm.
Yazı baştan uyardığım gibi oldukça uzun oldu.
Okuyanları sıktıysam kusuruma bakmasınlar.
Objektif olmaya çalıştım.
Burada cevaplamam istenen sorularla ilgili yazdım sadece.
O nedenle ChessDB'nin karşılıklı oyun oynayabileceğiniz, ya da
başka şekillerde satranç programından beklentilerinize cevap
verme konusunda çok kısır olduğunu sadece söyleyerek geçeceğim.
Sonuçta ChessDB'nin amacı sadece database olarak fonksiyon
yürütmek. İşini iyi yapıyor mu? Evet yapıyor.
Peki kullanışlı mı? Bence kesinlikle değil. Bir kere
PGN dosyaları sadece Read-Only açabiliyorsunuz.
Import etmeden herhangi bir düzenleme yapma şansınız yok.
Import edilmiş oyunlarda da düzenleme yapmak bulmaca çözmek gibi.
Varyasyonun varyasyonu varsa hangi hamle kime ait belli olmuyor.
Oysa DCS'de bu detaylar berrak bir şekilde gözünüzün önündedir.
ChessDB Örnek:
DCS Örnek:
Bir de PGN standartları ChessDB'de tam sağlanmamış. Birçok alan
eksik. Oysa DCS tam PGN standartlarına uygun bir yazılım. Bu konuda
ChessBase bile sınıfta kalıyor malesef.
ChessDB' PGN kayıt için oyun bilgilerini böyle girebiliyorsunuz:
DCS'de böyle:
ChessDB'nin takdir ettiğim tek yanı oyunları import hızı.
Beğenmediğim bir çok yanı var.
Kullanışlı veya estetik olmaması en başta. Bu benim düşüncem.
Çoğu arama ekranında birkaç deneme yapmadan sonuç alamıyorsunuz.
Bazı arama fonksiyonları sadece sıradaki oyuna konumlanıyor.
Mesela içinde "Londra" geçen oyunları filtrelemek istediğinizde
yapmayıp sadece "Londra" geçen sıradaki oyuna konumlanıyor.
Oysa DCS her türlü aramada kritere uyanları filtreleyip kaç
oyun bulunduğunu rapor ediyor. Veritabanı ile ilgili olduğu için
açıklamak istedim bunları.
Ben DCS'nin ChessDB'den ya da ChessBase'den her açıdan üstün
olduğunu asla iddia etmedim. Ama şunu açıkça iddia edebilirim:
1) Ben yazdım, bir kişiyim, ekibim, ekip kuracak param yok.
2) Kimseden kod ya da yöntem aşırmadım, kendim kurguladım.
3) Başka programlarda olan her şeyi aldığımı iddia etmedim.
Buna gerek olduğunu düşünmedim bile. Amacım ilk etapta amatör
ya da yeni başlayan birinin ihtiyacı olan şeyleri yazmaktı.
4) Başka hiçbir programda olmadığını iddia ettiğim
özelliklerim konusunda iddialıyım. Öyleler.
Her neyse. Katılan katılır katılmayan katılmaz.
DCS'nin burada bahsedilmeyen onlarca farklı özelliği olduğunun
unutulmamasını dilerim. Eleştirilerde yazıldığı şekilde işe
yaramaz bir uygulama değildir. DCS'yi faydalı yapan şeylerin
neler olduğunu görmek öğrenmek ya da denemek isteyenleri
http://www.bener.org adresine beklerim.
Bu bir yerli yapımdır. Zor şartlarda
olabildiğince kısa bir sürede yazılmıştır. Halen gelişmeye
devam etmektedir ve ben nefes aldığım sürece gelişimine
devam edecektir.
Sonuç puanlamada ChessDB sorulan sorular açısından değerlendirilince
açık ara önde görünüyor. İhtiyacınız sadece bu sorulan sorularla
ilgiliyse ve kullanışlılık ya da estetik açıdan sorun yaşamam diyorsanız
ChessDB tercih etmelisiniz. DCS'nin diğer özelliklerini görmezden gelmek
yapılmış işleri umursamamak sizin tercihiniz olacaktır.
----------------
Bu yazıyı "yazacağım" diye söz vermiş olduğum için yazdım.
Forumu takip etmeye devam edeceğim. Belki bir görüntü, ses,
döküman veya video kaydıyla katkı sunmaya devam da edebilirim.
Ama düşüncelerimi paylaşmak için kullanmayacağım. Çünkü burada
düşüncenin ya da üretilmiş bir işin zerre kadar kıymeti yok.
Burada susmak ya da çemkirmek en büyük marifet. Bunu anladım.
O nedenle burası bana göre değil diyorum. Bu son raporu da verilmiş
bir sözü yerine getirmek adına yazıyorum.
Birkaç kişi hariç forum takipçilerinin, ya da yöneticilerinin
Türkiye Satrancı için katkı sağlamaya çalışan bana ve yazılımıma
yapılan açık ve kasıtlı olduğu her halinden belli bu tür
saldırılar karşısında sessiz kalması geçmişte bu kararı almama
neden olmuştu. Fikrim hala değişmedi.
"Saat sağda mı dursun solda mı dursun?" gibi; bence oyuncuların
sorun olarak görmediği bir konuda bile uzun uzun değerli
düşüncelerini paylaşmayı görev bilen, ama buradaki konuya çıt
çıkarmayan tüm satranç dostlarına bir kez daha saygılarımı sunuyorum.
Çok muhtemelen saldırılar devam edecektir.
Ayrı ayrı cevap vermeyeceğim.
Tüm eleştirilere toplu cevabım aşağıdadır:
"Siz daha iyisini yapınız.
Benim elimden gelen şimdilik bu kadar.
Hem kullanmak zorunda da değilsiniz.
Niye bu kadar rahatsız oluyorsunuz?
Birisi birşeyler yapıyor, 'Mükemmel değil' diye feryat etmenin sebebi ne?"
Program hakkında bilgi ya da yardım isteyenler bana eposta yazabilir.
Programdaki eksiklikleri ya da kusurları bildirmek isteyenler her zaman
bana yazabilir. Gönlüm ve kapılarım üretmek ya da yararlı olmak
isteyen herkese sonuna kadar açıktır. Programın onlarca iyi özelliğini
bilerek, kasten görmezden gelip, yavaş ya da yetersiz olduğunu
düşündüğü birkaç özelliğine özellikle ve sürekli vurgu yaparak
eleştirenlere kapılarım ve gönlüm sonsuza dek kapalıdır.
Her şeye rağmen sadece eleştirildiğim bu birkaç noktayı ele alan bu yazıyı
tarafsız ve açık yüreklilikle cevaplandırdığımı düşünüyorum.
Programımın iyi olduğunu düşündüğüm şeyleri artık yazmak istemiyorum.
İlgilenenleri adresime beklerim.
Saygılarımla.
İyi günler.
İçeriği itibariyle önemli ve güzel tespitler içereceği için
okumanızı öneririm. Okumayanların da canı sağolsun.
İçeriği daha önce bu başlıkta cevaplamam istenen sorulara
cevaplarımdır ve de yaptığım testlerin sonuçlarıdır.
Cevapların gecikmesi hususunda özür diliyorum.
Birkaç farklı projeyle aynı anda ilgilenmem gereken bir dönem
yaşıyorum. Satrançla ilgili planlarım konusunda TSF'nin beni
yönlendirmesini umuyordum. Olmadı. Ben de gelen güzel teklifleri
kaçırmamak adına çalışmalarımı çeşitlemeyi tercih ettim.
Ekmek parası malum.
Önceki başkan seçim sonrası satranç ve bilgisayar programları
konusunda mutlaka bir çalışma başlatılması gerektiğini
söylemişti. Aramadı. Amacı gerçekten satranç için birşeyler
yapmak olsaydı arardı diye düşünüyorum. Ben de kendisini
aramadım. Aramayacağım. Kendisine sağlıklı günler diliyorum.
Yeni başkan bir aydan uzun süre önce görüştüğümde beni
bir hafta içinde arayacaktı. Hevesli görünüyordu. İşe yarar
birşeyler yapılabileceğine inanıyordu. Sanırım. Ama o da aramadı.
Yoğunluktan, ya da belki de bu başlıktakine benzer acımasız ve ağır
eleştiriler yüzünden düşünceleri değişti. Onun da canı sağolsun diyorum.
Türkiye'mizde bir söz vardır : "Çamur at izi kalsın"
Bu cevabı yazarak DaemChessStudio'ya atılan çamurun izini
temizleyemeyeceğimi biliyorum. Memleketimde çamur atanlara
"Sen ne yaptın ki eleştiriyorsun? Senin elinde ne var? Ne ürettin?"
diye soracak cesarette insan sayısı milyonda on onbeş kişi
olduğu için malesef umudum da yok aslında.
Ama ben "Güneş balçıkla sıvanmaz!" diyen atalarıma güvenerek
çalışmalarıma devam edeceğim. Çalışacağım ve üreteceğim.
Üretenlere dil uzatanlardan olmayacağım.
Konuşup duranlardan ama birşeyler yapmayanlardan olmayacağım.
Beğenen beğenir, beğenmeyenin canı sağolsun. Kimse mecbur değil.
Destek olmak isteyenler de var, ayağıma çelme takmak isteyenler var, ilerde de olacak.
Hepsine saygılarımla;
Karşılaştırma detayları:
---------------------------
Yaptığım testlerde ChessDB kullandım. Çünkü onunla
karşılaştırıldım. ChessDB'nin özellikle internetle ilgili birçok
fonksiyonu kullanılamıyor. Eski bir uygulama olan SCID 'den
türetilmiş bir yazılım. Son beta sürümü 2007'de çıkmış.
Kendi fonksiyonları bakımından oldukça hızlı çalışan bir ürün.
Ama kullanışlılık açısından benden puan alamadı. Bence siz
kendiniz deneyin ve görün derim.
http://chessdb.sourceforge.net/Scid/
(1) Kurulum dosyalarının boyutu
-------------------------------
ChessDB : 48 Mb.
DCS : 150 Mb.
Bence bu farkın kullanıcılar için büyük bir önemi yok.
Hatta DCS'nin kurulum dosyalarının 150 Mb. kadar olduğunu
öğrenen bir tanıdığım "Çok gelişmiş birşey değil galiba?"
diye yorumladı. Onun kafasında bir DVD tutmayan oyun kaliteli
sınıfına girmiyor çünkü. Sanırım dünya genelinde böyle bir
algı var. Bence de kurulum ne kadar küçükse o kadar iyidir.
Ama yetenekli de olmalı. Kurulum dosyalarının büyüklüğü
açısından ChessDB avantajlı.
Ancak programın küçük olması yanında çok şey yapabiliyor
olması da önemli. Örneğin Chenard 0.3 Mb. ama program
oynamak dışında bir fonsiyon içermiyor.
Bu başlıktan ChessDB'ye puan veremeyeceğim.
Aynı şekilde DCS'ye ya da başka programlara da puan vermek
doğru değil bence. Yani her ikisine de sıfır puan.
(2) Fiyat
---------
ChessDB : Ücretsiz.
DCS : Ücretli.
Şu bir gerçek ki tüm dünyada kullanıcılar bir programı para
verip almak yerine ücretsiz ürünleri tercih etme konusunda
çok da hevesli değiller. Yani ücretli olanı kullanmayı tercih
ediyorlar, ama bu arada mümkünse crack ya da hack edilmiş
versiyonları arayıp bulmak konusunda inanılmaz bir eğilim var.
Örneğin OpenOffice dururken neden aynı şeyleri yapabilmek için
MicrosoftOffice'e yüzlerce hatta binlerce lira harcarlar?
Ya da yasal sorun yaşama riskini göze alıp crack MS Office
bulurlar? Ya da mesela bedava Linux varken neden dünyadaki
kişisel bilgisayarların %84.59'unda yüzlerce liraya alınmış
ya da sahte yöntemlerle aktive edilmiş paralı Windows
işletim sistemleri var? Bedava Linux'u tercih edenlerin oranı
%1.99 civarında. Bunu anlamak güç. (Yoksa değil mi?)
Satranç için de aynı şey geçerli ChessDB bedava orada dururken
neden satranç oyuncuları ya da satrançseverler ChessBase
tercih eder? Üstelik ilk defa ChessBase satın alacaklarsa
179.90'ya giriş seviye ve 369.90'ya premium seviye için
gözden çıkarmak zorundadırlar? Neredeyse 900 TL ediyor.
http://chessbase-shop.com/en/categories/...HRDKS87TKG
Ürünün paralı olması konusunda da ChessDB avantajlı.
Bu başlıktan benden 1 puanı alıyor.
(3) İşletim sistemi desteği (son kullanıcıya erişilebilirlik)
-------------------------------------------------------------
ChessDB : Platform bağımlı değil. Özgür yani.
DCS : Sadece Windows için uyumlu.
Wikipedia'da yayınlanan bir araştırmanın linki aşağıdadır:
http://en.wikipedia.org/wiki/Usage_share...ms#Summary
Okumanızı öneririm. Referanslar kısmını atlamayın lütfen.
Bu araştırmalara göre (ki bu verileri üç aşağı beş yukarı tüm
otoriteler kabul eder) kişisel bilgisayarların kullanımında
ücretsiz ya da özgür tabir edilen sistemlerin kullanım oranı
yaklaşık %2. Apple ücretli ama %10 kadar bir paya sahip.
Windows ezici bir üstünlükle %85 civarında. ChessDB tüm
sistemleri kapsıyor ama DCS öyle değil.
Bu açıdan bakılınca ChessDB özgürlükçü! DCS Windows bağımlı.
Küçük bir not: Şu anda Dünya'nın en gelişmiş satranç motoru
kabul edilen Houdini de sadece Windows'ta çalışıyor. Ayrıca
şu an Dünya'nın en çok tercih edilen genel satranç yazılımı
olarak ChessBase ezici bir pazar avantajına sahip ve o da
sadece Windows sistemlerinde çalışıyor. DCS de sadece Windows
tabanlı sistemlerde çalışıyor. Bütün bu ürünler için Linux
desteği olmaması eksikliktir.
Her 100 kişiden 15 kişiye erişemiyorum. Houdini de erişemiyor.
ChessBase de erişemiyor. Ben keşke zaman ve kaynak bulabilsem
de programı Linux kökenli sistemler için uyarlayabilsem.
ChessDB'ye bir puan daha.
(4) Lisanslama, Kaç bilgisayarda çalışabildiği
----------------------------------------------
ChessDB : Lisanslama diye bir olay yok. Free yani.
DCS : Bir lisans numarası bir bilgisayarda çalışabilir.
DCS Ücretli olduğu için bir şekilde bir kısıtlaması olması
lazımdı. Houdini de aynı durumda. Sadece bir bilgisayar için
lisanslanıyor. Fazlasına kurmak sizin kurallara uyma
konusundaki kontrolünüze bağlı. ChessBase üç bilgisayara
kadar izin veriyor. Bunlar tercih meselesi.
Ama sonuçta bu madde açısından ChessDB'ye artı bir puan daha.
Orada lisans diye bir olay yok.
(5) 1 Milyon Oyunluk PGN Dosyasının Import Hızı
-----------------------------------------------
ChessDB : İnanılmaz hızlı. 1 Milyon için 2dk civarında.
DCS : 1 Milyon oyun için 35dk kadar.
Aslında 5 milyon için yapmamı istediğiniz testi 1 milyon
için yapabildim. Çünkü elimde 5 milyon oyun içeren bir PGN yok.
ChessBase MegaDatabase'den 4.7 milyon oyunu PGN export etmek
istedim, ancak hiçbir şekilde başaramadım. ChessBase 2Gb'tan
büyük bir dosya oluşacaksa export işlemini kesiyor çünkü.
Her neyse. 1 Milyon için yaptığım testler ChessDB'nin bu
konuda çok hızlı olduğunu ispatladı. Her sabah milyonlarca
oyun import etmeniz gerekecekse ChessDB tam size göre.
Şaka bir yana, bu kadar hızlı olmasının nedenini öğrenmek
için kodlarını inceledim. C++ ile yazılmış. Bir iki nokta
dikkatimi çekti. Bir kere ChessDB import yaparken
internal bir satranç motorundan destek alıyor. Ben öyle
yapmıyorum, zaten hız farkının nedeni de burada.
DCS ile büyük bir PGN dosyayı "açmanın" hızıyla ChessDB'de
"Import" etmenin hızı hemen hemen aynı. Ben "açarken" PGN
parse edip ekranda listeliyorum. ChessDB "import"
ederken hamleleri parse etmek için motor kullanıyor.
Aldığı konum bilgilerini binary bir dosyaya (tree) kaydediyor.
Yani hız farkının sebebi tamamen konum ve materyal indeksleme
işlemini bir satranç motoruna yaptırmakla yaptırmamak
arasındaki fark yüzünden.
Ancak şunu da belirtmeliyim ki ChessDB bu indekslemeyi bir
tree modeline kaydediyor. Kodlardan anladığım kadarıyla
her oyunu ayrı ayrı kayıt altına almıyor.
Bunun artısı da eksisi de var. Sonraki maddelerde ortaya çıkacak.
Bu madde için hız açısından ChessDB bir puan daha alıyor.
Internal bile olsa bir satranç motorundan yardım almasını
gözardı ediyorum.
(6) 1 Milyon Oyun Import Sonrasında Olusan Dosyalarin Büyüklüğü
---------------------------------------------------------------
ChessDB : 250 Mb.
DCS : 1.7 Gb
ChessDB sitesinde yazdığına göre compact bir veri kayıt sistemi
var. Kodlara bakılırsa kullanım esnasında da birtakım dosyalar
açıp kapatıyor. Ama veritabanının gayet ufak olduğunu anladım.
Daha önceden de dediğim gibi ChessDB oyunları ayrı ayrı
kaydetmiyor. Import anında bir TREE modeli hazırlıyor.
Yani e4 e5 ile başlayan tüm oyunlar için bu hamleleri sadece
bir defa kaydediyor. Bunun artısı native dosyanın böyle küçük
olması. Peki DCS neden her oyunu ayrı ayrı kaydediyor veya
ayrı ayrı indeksliyor? DCS'nin neden böyle yaptığını boşverelim;
Neden dünyadaki neredeyse her ustanın bildiği, ezici bir
çoğunluğunun kullandığı ChessBase her oyunu ayrı ayrı
kaydediyor. 1 Milyon oyunluk bir ChessBase veritabanı da
Gb'ın üzerinde yer kaplıyor. Ama ChessDB bu işi Mb. seviyesinde
halletmiş (sanırım). Bence çok büyük başarı!
Diyeceksiniz ki "Harddiskimde yer var boşverin boyutu, 2 Gb USB bellek için beş lira veriyorum tamamdır."
Öyle demeyin. Ne kadar az yer tüketiyorsa o kadar iyidir.
Dosya boyutu konusunda ChessDB inanılmaz performansıyla +1
puanı daha hakediyor.
(7) 1 Milyonluk Database'den Pozisyon Search Hızları
----------------------------------------------------
ChessDB : 1sn.
DCS : 40sn.
Pozisyon arama için ChessDB'nin daha hızlı bir algoritma
kullandığı açık. Ancaaak; DCS'de pozisyon arama daha yavaş olsa
da hem ChessBase hem ChessDB hem de diğer yazılımlardan çok
büyük artıları var.
Şöyle ki: Bahsedilen programlarda pozisyon aramak için önce
board setup vs. yapmanız ardından aramayı başlatmanız gerekir,
DCS'de FEN kodunu yapıştırmanız yeterlidir.
Ayrıca başka programlarda pozisyonu birden fazla veritabanında
aramak çok daha zahmetlidir. DCS'de ise aramayı yapıp,
sonra diğer veritabanının adını tıklamak yeterlidir.
Bu arada ChessBase'in hamle numarası belli değilse pozisyon
arayamadığını belirtmeliyim. ChessDB'de bu sorun yok.
Bu başlıkla ilgili olarak materyal aramadan da kısaca söz etmem
gerekir. DCS'de mesela kaleye karşı at+fil oyunlarda piyon
sayısını ve yerleşimini gözardı eden bir aramayı ayarlamak
ve bitirmek için iki saniye yeterli. ChessBase ve ChessDB ya da
başka programlarda bu süre daha uzun, ve hatta bu materyal
dengesini birden fazla (mesela 30 farklı dabatase üzerinde)
yapmak DCS'de bir tıklamayla mümkün. ChessDB'de çok uğraştırıcı.
ChessBase'de de aynı şekilde çok uğraştırıcı.
Sorulmamış ama söyleme gereği duydum.
Her neyse. Konum arama hızı konusunda da ChessDB öndeydi.
Demek ki 1 puanı aldı.
( 8 ) Kişiye Bağli Açılış Sınıflandırması Meselesi
------------------------------------------------
Denilmiş ki: "Kişiye bağlı açılış key'lerinin tanımlanıp
tanımlanamadığı?" ChessDB'de "Game" menüsünde "Identify Opening"
diye bir seçenek var. Tıklayınca açılışın ECO kodunu ve varsa
adını yazıyor. DCS'de hamle yapılırken ya da oyun açıldığında
bu sınıflandırma yapılmış oluyor zaten.
Bu testte ne yapmam gerektiğini yanlış anladım sanırım.
Çünkü sorulduğuna göre bu kadar basit bir mesele olmamalı.
Bu nedenle bu sorudan herhangi bir yazılıma puan vermeyeceğim.
(9) Database'de Oyunların Açılış Sınıflandırmasına Tabi Tutulması
-----------------------------------------------------------------
Bu madde için DCS herhangi bir şekilde test edilemez. Zira
program ilk yayınlandığı günden beri herhangi bir açılış
sınıflandırması ya da açılış ağacı cinsinden özellik
içermemektedir. Ben bu açılış sınıflandırmasının ne olduğunu
öğrendiğim zaman kıt satranç aklımla şöyle sordum:
"Bir veritabanındaki oyunları ben seçiyorsam, bu veritabanındaki
oyunlarda hangi açılış hamlesinin ne kadar çok oynandığının
istatistik verisini elde etmek bana ne kazandırır?
Benim veritabanımda f4 ile başlayan beyaz oyunlarının tamamı
oyunu kazanıyorsa bu f4 ile başlamanın kazancı garantilediği
anlamına mı gelecek yani?"
Dediğim gibi. Buna itirazlar olabilir. Var da zaten.
Ama dediğim gibi. Ben böyle bir özellik henüz eklemedim.
O nedenle ChessDB bu konuda bir başka artı puan daha kazanıyor.
(10) Açılış Transpozisyonlarının Doğru Tespiti
----------------------------------------------
ChessDB : ?
DCS : Yok.
Bu konunun ya da sorunun sonuna bir de (engine kullanilmayacak)
ifadesi konulmuş. Açılışta bir konuma ulaşmak için kaç farklı
hamle dizisinin oynanabileceğini engine kullanmadan tespit
etmek tabi ki mümkündür. Engine ile nasıl yapılır onu bilemedim.
Örneğin 1.e4 e5 2.Af3 Ac6 3.Fc4 ile oluşan konuma ulaşmak için
1.e4 e5 2.Fc4 Ac6 3.Af3 ile de ulaşabiliyor olmanızı bulmak
sizin için bu kadar önemliyse, üstelik bu farklı yolları
engine kullanmadan bulmak konusu daha da önemliyse bunu
yapabileceğiniz bir program edinmeniz gerekir. DCS'de açılışları
ağaç modelinde sınıflandırma altyapısı kullanılmadığı için bu
gibi bir transposition bulma yöntemi de yok malesef.
Bu arada ben bunun ChessBase'de "Opening Book Options" kısmında
olduğunu biliyorum ama ChessDB'de bulamadım. Kusuruma bakmayın
lütfen. O nedenle yukarı ? yazdım.
Ama ChessDB'de bu fonksiyonun olduğunu kabul ederek 1 puan
daha veriyorum.
(11) Player Database Özelliği
-----------------------------
ChessDB : Var.
DCS : Yok.
Öncelikle şunu belirtmeliyim ki "Player Database" den kastınızı
yanlış anlamış olabilirim. Tabi ki DCS içinde oyunları kaydedip
arama ve incleme yapabileceğiniz bir sistem var. Benim "Player
Database" den anladığım oyuncu veritabanı, yani satranç
oyuncuları hakkında bir veritabanı oldu.
ChessDB içinde oyunlarda adı geçen isimlerin kaydedildiği bir
veritabanı var. Mesela "Euwe, Max" yazarak birtakım bilgiler
elde edebiliyorum. Ama virgülsüz "Euwe Max" ya da "Euwe" ya da
"Max, Euwe" yazarsam sonuç gelmiyor. Peki doğru yazdığımda gelen
nedir. Kaç oyun var, en çok kimle oynamış, elo değişim grafiği vs.
DCS içinde böyle bir raporlama ekranı henüz yok.
Ama ben DCS içinde "max euwe" ya da "EUWE MAX" ya da sadece "Euwe"
yazarak bu ustanın oyunlarına milisaniyeler içinde ulaşabiliyorum ki!
Biraz daha uğraşıp hangi aılışta ne yapmış onu da yazarım elbet.
Her neyse. ChessDB bu güzel (!) özelliği ile 1 puan daha alıyor.
(12) Kill Doubles
-----------------
ChessDB : Var.
DCS : Var.
Daha önce de yazmıştım. Piyasadaki tüm programlarda bu sorun
mevcut. Çift kayıtları algılama ve yok edebilme sorunu.
Bu daha önce yazılanlarda olduğu kadar basit değil ve çözümü
oldukça zor bir konu.
ChessDB'nin "Delete Twins" menüsü hakkında düşüncelerimi
yazayım önce:
Bir kere kimse ChessDB bu işi mükemmel yapıyor demesin, zira
programın kendisi bile bir ekran açıp uyarı veriyor ve "Ben
silmeyi deneyeceğim ama olmazsa da şikayet etmeyin!" diyor.
ChessDB aslında oyunları silmeyip sadece "silindi" diye
işaretliyor. İki oyunun aynı olduğunu anlamak için isimlerin
ya harfi harfine aynı olmasını ya da ilk dört harfinin aynı
olmasını koşul olarak verebiliyorsunuz.
Bu çok fena. Bu arada büyük küçük harf konusu bir sorun.
Ben bir PGN içine tıpatıp aynı iki oyun koydum (kopyaladım),
sonra oyuncuların adlarından birini küçük harf yaptım,
import ettim ve çift oyunları arattırdım. Bulamadı.
Çift oyun yok dedi. Çok fena.
Her şeyiyle aynı iki oyunun birinde turnuva adının sonuna yıl
ekledim. Aynı testleri yaptım. Çift oyunları ararken "Event"
kutucuğunu da işaretlediğim halde oyunları aynı saymadı.
Ben bu sistemi beğenmedim. Uzun süredir üzerinde çalıştığım
algoritma DCS 1.1.7 versiyonuyla kullanılabilir halde
yayınlanmıştır. Denemenizi öneririm. En azından yukarıdaki gibi
basit hatalar yok.
Bu konuda her ne kadar ChessDB'nin algoritmasını beğenmemiş
olsam da fonksiyon olarak mevcut olduğu için her iki yazılıma da
birer puan vermem gerekir.
Not: Bu mesele hakkında ChessBase dahil hiçbir programın DCS
kadar kolay ve başarılı olmadığının bilinmesini isterim.
En azından ben böyle düşünüyorum.
(13) Yedekleme İşleminin Kolaylığı
----------------------------------
ChessDB : Var.
DCS : Var.
ChessDB içinde menüden yedekle diyorsunuz, dosya seçiyorsunuz
yedeklenmiş oluyor.
DCS veritabanlarını yedeklemek için Windows'un size sağladığı
tüm araçları kullanabilirsiniz NTBackup.exe ya da ShadowCopy
ya da en basitinden Copy/Paste ile dosyaları dilediğiniz zaman
dilediğiniz yere yedek alabilirsiniz.
ChessDB içinde nasıl restore yapılıyor onu bulamadım.
Menülerde yok en azından. ChessBase 10 ile birlikte orada da
yedekleme ve kurtarma fonksiyonları gelmiş. Internetten
anladığım kadarıyla ChessBase 9'a kadar dosya bozulmaları
konusunda epeyce şikayet var. 10 ve sonrasında yedekleme
copy/paste olmaktan kurtarılıp menüye bir seçenek olarak
eklenmiş. Ama dosya bozulmaları hala bir sorun. DCS'de dosya
kullanılırken bozulmaz. Disk yüzeyinde bir arıza olmadıkça
DCS veritabanında arıza olmaz. Microsoft SQL'in %100 veri
bütünlüğü ile ilgili garantisi mevcuttur. Ben bu konuda rahatım.
Bu başlık için her programa da 1 puan vermem gerekir sanırım.
(14) Nalimov Tablebase Destegi
------------------------------
Nalimov ya da Gaviota ya da Bitbase oyun sonu tabloları
programın değil satranç motorunun bir desteği ya da yeteneği.
Oysa DCS bir satranç motoru değil. Bu açıdan değerlendirme
yapmak istemiyorum. Şu anki versiyonlarda UCI engine ile ilgili
tüm opsiyonları DCS içinden ayarlayabilir durumda değilsiniz.
Ama UCI engine yanına koyacağınız bir config.ini dosyası ile
bunu sağlamanız mümkündür.
ChessDB içinde analiz motoru için tablebase klasörü girişi
yapılabilecek bir alan mevcut. Yani ChessDB'de ini dosyasına
yazmadan da tablebase kullan komutu verebiliyorsunuz.
O nedenle ChessDB'ye +1 puan daha.
(15) UCI ve Winboard Engine Desteği
-----------------------------------
ChessDB : UCI + Winboard destekliyor.
DCS : UCI destekliyor Winboard desteklenmiyor.
Ne yalan söyleyeyim. Winboard yaygın olmadığı için, Winboard
kullanan ve çok güçlü olduğu için yaygın olarak tercih edilen
satranç motoru mevcut olmadığı için UCI tercih ettim.
Güçlü kabul edilen ve saygı gören tüm Engine'ler hep UCI
kullanmış. Ben de öyle yaptım.
Aslında iletişimde kullanılan ifadeleri değiştirmek yeterli.
Ama sonuçta DCS, winboard protokolünü desteklemiyor.
Bu nedenle ChessDB'ye +1 puan daha.
(16) Eğitim Videoları Oynatabilme
---------------------------------
ChessDB : Yok.
DCS : Var.
Aslında eğitim videosu standart birşey değil. Her yazılımın
kendi eğitim kayıt formatı var. ChessBase formatını aynı
firmanın başka yazılımları haricindeki satranç yazılımlarında
okutamazsınız mesela.
DCS'nin eğitim videosu oynatma yeteneği var.
Hatta eğitim videosu hazırlama yeteneği de var.
Bir webcam ve mikrofon yeterli.
Dilerseniz sadece sesli eğitim hazırlayıp paketleyebilirsiniz.
Dilerseniz videolu eğitimler hazırlamak mümkün. Çok kolay.
Bu konuda ChessBase de eksik. ChessBase kendi hazırladığı
videoları pazarlıyor. Ama insanların kendilerine eğitim
videosu hazırlamaları için bir yazılım temin etmiyor.
Player sadece. Recorder özelliği verilmiyor.
ChessDB için bu konuda diyecek birşey yok malesef.
Bu başlıkta DCS'ye +1 puan. Diğerlerine yok.
(17) Chess Publishing Desteği
-----------------------------
ChessDB : Oldukça kısıtlı
DCS : Çok seçenekli, ancak Html için kısıtlı
Oyunu export etmek için DCS içinde HTML, WORD, EXCEL,
PDF, Text veya başka ne ararsanız var. Oyunun bir veya daha
fazla pozisyonunu aynı çıktıya resim olarak export etmek de
mümkün. DCS içinde kendine ait bir kelime işlemci de mevcut.
ChessDB içinde ise Text, HTML ve LaTeX var.
LaTeX bilgisayar kullanıcılarının yaygın kullandığı bir
format değil. Asıl amacı satranç da değil zaten. Genelde
akademik çevrelerde kullanılan bir döküman ve makro düzenleme
standardı. Satranç için neden kullanılmış çok anlam veremedim.
Her neyse. Her iki yazılıma da kısıtlı dedim, zira her ikisi
HTML export işleminde hamleleri gösteren Pgn4Web gibi
bir eklentiyi kullanmıyor.
DCS Chess publishing konusunda piyasadaki herhangi bir programdan
çok daha fazla seöenek sunuyor olsa da bu başlıkta her iki
yazılıma da puan vermiyorum. Çünkü Html konusunda kısıtlama var.
İlerde DCS içine bu özelliği ekleyeceğim. O zaman puan veririm.
Yazı baştan uyardığım gibi oldukça uzun oldu.
Okuyanları sıktıysam kusuruma bakmasınlar.
Objektif olmaya çalıştım.
Burada cevaplamam istenen sorularla ilgili yazdım sadece.
O nedenle ChessDB'nin karşılıklı oyun oynayabileceğiniz, ya da
başka şekillerde satranç programından beklentilerinize cevap
verme konusunda çok kısır olduğunu sadece söyleyerek geçeceğim.
Sonuçta ChessDB'nin amacı sadece database olarak fonksiyon
yürütmek. İşini iyi yapıyor mu? Evet yapıyor.
Peki kullanışlı mı? Bence kesinlikle değil. Bir kere
PGN dosyaları sadece Read-Only açabiliyorsunuz.
Import etmeden herhangi bir düzenleme yapma şansınız yok.
Import edilmiş oyunlarda da düzenleme yapmak bulmaca çözmek gibi.
Varyasyonun varyasyonu varsa hangi hamle kime ait belli olmuyor.
Oysa DCS'de bu detaylar berrak bir şekilde gözünüzün önündedir.
ChessDB Örnek:
DCS Örnek:
Bir de PGN standartları ChessDB'de tam sağlanmamış. Birçok alan
eksik. Oysa DCS tam PGN standartlarına uygun bir yazılım. Bu konuda
ChessBase bile sınıfta kalıyor malesef.
ChessDB' PGN kayıt için oyun bilgilerini böyle girebiliyorsunuz:
DCS'de böyle:
ChessDB'nin takdir ettiğim tek yanı oyunları import hızı.
Beğenmediğim bir çok yanı var.
Kullanışlı veya estetik olmaması en başta. Bu benim düşüncem.
Çoğu arama ekranında birkaç deneme yapmadan sonuç alamıyorsunuz.
Bazı arama fonksiyonları sadece sıradaki oyuna konumlanıyor.
Mesela içinde "Londra" geçen oyunları filtrelemek istediğinizde
yapmayıp sadece "Londra" geçen sıradaki oyuna konumlanıyor.
Oysa DCS her türlü aramada kritere uyanları filtreleyip kaç
oyun bulunduğunu rapor ediyor. Veritabanı ile ilgili olduğu için
açıklamak istedim bunları.
Ben DCS'nin ChessDB'den ya da ChessBase'den her açıdan üstün
olduğunu asla iddia etmedim. Ama şunu açıkça iddia edebilirim:
1) Ben yazdım, bir kişiyim, ekibim, ekip kuracak param yok.
2) Kimseden kod ya da yöntem aşırmadım, kendim kurguladım.
3) Başka programlarda olan her şeyi aldığımı iddia etmedim.
Buna gerek olduğunu düşünmedim bile. Amacım ilk etapta amatör
ya da yeni başlayan birinin ihtiyacı olan şeyleri yazmaktı.
4) Başka hiçbir programda olmadığını iddia ettiğim
özelliklerim konusunda iddialıyım. Öyleler.
Her neyse. Katılan katılır katılmayan katılmaz.
DCS'nin burada bahsedilmeyen onlarca farklı özelliği olduğunun
unutulmamasını dilerim. Eleştirilerde yazıldığı şekilde işe
yaramaz bir uygulama değildir. DCS'yi faydalı yapan şeylerin
neler olduğunu görmek öğrenmek ya da denemek isteyenleri
http://www.bener.org adresine beklerim.
Bu bir yerli yapımdır. Zor şartlarda
olabildiğince kısa bir sürede yazılmıştır. Halen gelişmeye
devam etmektedir ve ben nefes aldığım sürece gelişimine
devam edecektir.
Sonuç puanlamada ChessDB sorulan sorular açısından değerlendirilince
açık ara önde görünüyor. İhtiyacınız sadece bu sorulan sorularla
ilgiliyse ve kullanışlılık ya da estetik açıdan sorun yaşamam diyorsanız
ChessDB tercih etmelisiniz. DCS'nin diğer özelliklerini görmezden gelmek
yapılmış işleri umursamamak sizin tercihiniz olacaktır.
----------------
Bu yazıyı "yazacağım" diye söz vermiş olduğum için yazdım.
Forumu takip etmeye devam edeceğim. Belki bir görüntü, ses,
döküman veya video kaydıyla katkı sunmaya devam da edebilirim.
Ama düşüncelerimi paylaşmak için kullanmayacağım. Çünkü burada
düşüncenin ya da üretilmiş bir işin zerre kadar kıymeti yok.
Burada susmak ya da çemkirmek en büyük marifet. Bunu anladım.
O nedenle burası bana göre değil diyorum. Bu son raporu da verilmiş
bir sözü yerine getirmek adına yazıyorum.
Birkaç kişi hariç forum takipçilerinin, ya da yöneticilerinin
Türkiye Satrancı için katkı sağlamaya çalışan bana ve yazılımıma
yapılan açık ve kasıtlı olduğu her halinden belli bu tür
saldırılar karşısında sessiz kalması geçmişte bu kararı almama
neden olmuştu. Fikrim hala değişmedi.
"Saat sağda mı dursun solda mı dursun?" gibi; bence oyuncuların
sorun olarak görmediği bir konuda bile uzun uzun değerli
düşüncelerini paylaşmayı görev bilen, ama buradaki konuya çıt
çıkarmayan tüm satranç dostlarına bir kez daha saygılarımı sunuyorum.
Çok muhtemelen saldırılar devam edecektir.
Ayrı ayrı cevap vermeyeceğim.
Tüm eleştirilere toplu cevabım aşağıdadır:
"Siz daha iyisini yapınız.
Benim elimden gelen şimdilik bu kadar.
Hem kullanmak zorunda da değilsiniz.
Niye bu kadar rahatsız oluyorsunuz?
Birisi birşeyler yapıyor, 'Mükemmel değil' diye feryat etmenin sebebi ne?"
Program hakkında bilgi ya da yardım isteyenler bana eposta yazabilir.
Programdaki eksiklikleri ya da kusurları bildirmek isteyenler her zaman
bana yazabilir. Gönlüm ve kapılarım üretmek ya da yararlı olmak
isteyen herkese sonuna kadar açıktır. Programın onlarca iyi özelliğini
bilerek, kasten görmezden gelip, yavaş ya da yetersiz olduğunu
düşündüğü birkaç özelliğine özellikle ve sürekli vurgu yaparak
eleştirenlere kapılarım ve gönlüm sonsuza dek kapalıdır.
Her şeye rağmen sadece eleştirildiğim bu birkaç noktayı ele alan bu yazıyı
tarafsız ve açık yüreklilikle cevaplandırdığımı düşünüyorum.
Programımın iyi olduğunu düşündüğüm şeyleri artık yazmak istemiyorum.
İlgilenenleri adresime beklerim.
Saygılarımla.
İyi günler.
Abdulkadir Bener