27-02-2015, 14:32
yazının devamı
Tekrar belirtelim ki idol mevzusunun tam anlamıyla sağlıklı bir durum olduğunu kabul etmekle beraber, bunun bir gerçek olduğunu kabul etmek de gerekir. Genç dimağlar, yeni katılımcılar ve benzer diğerlerinin birçoğu uzun ya da kısa süreliğine bu duruma girdiler ve evet bir idol edindiler.
Öncelikle konunun nesneleri üzerinde duralım. Kimler genelde örnek alınır, çok sevilir ya da idol olurlar?
Genelde ilk göze çarpan tarihi şahsiyetlerin başında Capablanca, Tal, Morphy, Morphy, Botvinnik ve güncel figürler olarak Kasparov ve Karpov gelmektedir.
1.CAPABLANCA
Cappa'dan idol olur mu?
Olmaz, daha doğrusu zor olur... Ama bu onun büyük bir oyuncu olmadığı anlamına gelmez bilakis aşırı büyük bir oyuncu olduğundan idol olamaz. Bir dakika! Şimdi burayı biraz açalım; Ivanchuk "Satranç tarihinde Capablanca kadar yetenekleri hakir görülen ve bir o kadar da abartılan başka bir oyuncu olmamıştır" diye özlü bir söz söylemiştir. Söyleminde haksız değildir. Ama bunu söyleten insanlar da haksız değildir. Zira Cappa kulağa efsanevi gelse de bir "doğuştan büyük"tür. Hatta ve hatta Stefan Zweig'ın Czentovic karakterine ilham vermiş kişi olması kuvvetle muhtemeldir. Mesela satrancı öğrenir öğrenmez herkesi, her önüne geleni yenmeye başlaması, çocuk yaşta ülkesinin şampiyonu olması ve bunları yaparken hiç zorlanmaması(!) hususları paralellik gösterir.
Figürümüz satrancı öğreniyor, herkesi yeniyor ve bunları yaparken de neredeyse hiç antrenman bile yapmıyor. Bu durum pek gerçekçi duruyor olmasa da maalesef gerçektir. Ve üstüne üstlük oyunları kabaca incelendiğinde net bir şekilde sadelik görülüyor. En kuvvetli rakiplerini, basit görünen ama kuvvetli ve bir o kadar sade, temiz hamlelerle saf dışı bırakması, simultanelerde insanları onar, yüzer yenmesi ve bunları neredeyse hiç çalışmadan yapabilmesi kendisinin bir idol olma yolunu ne yazık ki imkansız ve ulaşılamaz kılıyor. Geriye tek bir çıkar yol kalıyor, o da Capablanca gibi doğmak. Onun gibi olabilmenin tek yolu onun gibi doğmak durumu olunca ve sadelik gibi cafcaflı olmayan bir getirisi olunca ve sadelik özelliğinin "pasiflik" özelliği ile ayrımını yapabilecek yetkinlikte olamayınca da yeni başlayan kişi, ne yazık ki onun hedef oyuncu olarak seçilmesi zorlaşıyor.
Olmuyor.
Bir de "Capablanca'nın öldükten sonra beyni incelenmeye alınmış, sonracığıma beyninde satranç lobu bulmuşlar (!) Yok, yok; beyin kıvrımları daha bi değişikmiş böyle..." gibi bir şehir efsanesi de patladı mı tamamdır.
2.MORPHY
devam edecek arkadaşlar şimdilik biraz dinlenmeliyim
Tekrar belirtelim ki idol mevzusunun tam anlamıyla sağlıklı bir durum olduğunu kabul etmekle beraber, bunun bir gerçek olduğunu kabul etmek de gerekir. Genç dimağlar, yeni katılımcılar ve benzer diğerlerinin birçoğu uzun ya da kısa süreliğine bu duruma girdiler ve evet bir idol edindiler.
Öncelikle konunun nesneleri üzerinde duralım. Kimler genelde örnek alınır, çok sevilir ya da idol olurlar?
Genelde ilk göze çarpan tarihi şahsiyetlerin başında Capablanca, Tal, Morphy, Morphy, Botvinnik ve güncel figürler olarak Kasparov ve Karpov gelmektedir.
1.CAPABLANCA
Cappa'dan idol olur mu?
Olmaz, daha doğrusu zor olur... Ama bu onun büyük bir oyuncu olmadığı anlamına gelmez bilakis aşırı büyük bir oyuncu olduğundan idol olamaz. Bir dakika! Şimdi burayı biraz açalım; Ivanchuk "Satranç tarihinde Capablanca kadar yetenekleri hakir görülen ve bir o kadar da abartılan başka bir oyuncu olmamıştır" diye özlü bir söz söylemiştir. Söyleminde haksız değildir. Ama bunu söyleten insanlar da haksız değildir. Zira Cappa kulağa efsanevi gelse de bir "doğuştan büyük"tür. Hatta ve hatta Stefan Zweig'ın Czentovic karakterine ilham vermiş kişi olması kuvvetle muhtemeldir. Mesela satrancı öğrenir öğrenmez herkesi, her önüne geleni yenmeye başlaması, çocuk yaşta ülkesinin şampiyonu olması ve bunları yaparken hiç zorlanmaması(!) hususları paralellik gösterir.
Figürümüz satrancı öğreniyor, herkesi yeniyor ve bunları yaparken de neredeyse hiç antrenman bile yapmıyor. Bu durum pek gerçekçi duruyor olmasa da maalesef gerçektir. Ve üstüne üstlük oyunları kabaca incelendiğinde net bir şekilde sadelik görülüyor. En kuvvetli rakiplerini, basit görünen ama kuvvetli ve bir o kadar sade, temiz hamlelerle saf dışı bırakması, simultanelerde insanları onar, yüzer yenmesi ve bunları neredeyse hiç çalışmadan yapabilmesi kendisinin bir idol olma yolunu ne yazık ki imkansız ve ulaşılamaz kılıyor. Geriye tek bir çıkar yol kalıyor, o da Capablanca gibi doğmak. Onun gibi olabilmenin tek yolu onun gibi doğmak durumu olunca ve sadelik gibi cafcaflı olmayan bir getirisi olunca ve sadelik özelliğinin "pasiflik" özelliği ile ayrımını yapabilecek yetkinlikte olamayınca da yeni başlayan kişi, ne yazık ki onun hedef oyuncu olarak seçilmesi zorlaşıyor.
Olmuyor.
Bir de "Capablanca'nın öldükten sonra beyni incelenmeye alınmış, sonracığıma beyninde satranç lobu bulmuşlar (!) Yok, yok; beyin kıvrımları daha bi değişikmiş böyle..." gibi bir şehir efsanesi de patladı mı tamamdır.
2.MORPHY
devam edecek arkadaşlar şimdilik biraz dinlenmeliyim