Türkiye Şampiyonasının Garip Eşlendirmesi

[Cengiz Keleş]

Kaç turnuvadır TSF tarafından garip bir eşlendirme yapılıyor. Daha önce yazdığım bir yazıya ses gelmedi.
Ana sayfamızda şöyle bir not var:

*Hızlandırılmış İsviçre sistemi ilk turlarda eşleşen sporcular arasındaki reyting farkının fazla olmamasını sağlayan sistemdir.

Acaba TSF Teknik Kurul üyeleri veya MHK üyeleri bu garip metod ile neyi hızlandırdıklarını açıklayabilirler mi?

Acaba bu eşledirme metodunun mucidi kimdir? Yerli midir, yabancı mıdır, bir kaynak gösterebilir misiniz?

Eşlendirme yapmayı bilen bir MHK üyesinden, bu sistemi bilerek uygulamış başhakemlerden bir açıklama bekliyorum. Yoksa ne yaptığınızı bilmiyor musunuz?

[serhad kangöz]

Sevgili Cengiz,
Konu hakkında bilgi sahibi değilim ama konu benim çok ilgimi çekti.
Webde 10 dakika bir gezinti yaparak bilgi edinmeye çalıştım.
Turnuva Uygulama Yönergesinde "SİSTEM: 10 Tur İsviçre Sistemi" deniliyor. Ama uygulanan sistemin "Hızlandırılmış İsviçre Sistemi" olduğu açıklandı. Yönergede açıklanan sistemin Turnuvada uygulanmadığı anlaşılıyor.
Wikipedia'da bu sistemin İsviçre Sisteminin varyantı olduğu belirtiliyor.
Ama değişik şekillerde uygulanabiliyor.
Sanırım TSF şöyle açıklama yapacaktır:
"Bu sistem İsviçre sisteminin varyantıdır, ne fark eder?"
Mantıksız tabii.

[serhad kangöz]

Yönergede şu bölüm varmış:
ÖZEL DÜZENLEMELER :
i. Yarışma, Swiss Manager yazılımı ile 10 turlu hızlandırılmış (ilk üç tur) İsviçre Sistemi ile gerçekleştirilir.

Dikkatsizliğimden dolayı özür diliyorum.

[kaissa]

Acaba bu eşledirme metodunun mucidi kimdir? Yerli midir, yabancı mıdır, bir kaynak gösterebilir misiniz?

Teorik olarak 260 oyuncunun katıldığı bir İsviçre sistemi turnuvasında mutlak galibin ortaya çıkması için en az 8 tur gerekmektedir. Sekiz turdan sonra oynanacak tur sayısının yüksekliği turnuva birincisinin daha sağlıklı ortaya çıkarmasını sağlar. Mevcut şampiyonda bu tur sayısı 3 tur.

Hızlandırılmış eşlendirme Kanadalı Philip G. Haley tarafından ilk olarak 1970 yılında Kanada Açık turnuvasında uygulandı. 1976'da bu sistemi Haifa Olimpiyatları için FIDE'ye önermesine rağmen yanlış hatırlamıyorsam 2008'de kabul gördü.

Bilindiği üzere İsviçre turnuvalarında ilk turlarda oyuncular arasında oluşan kuvvet farkından dolayı turlar güçlü oyuncuların kazanması ile geçer ve kuvvetli oyuncuların puan kaybetmesi ender görülür. Hızlandırılmış eşlendirme bu oyunların oynanmasında gerçek birinciyi bulmada süre kaybı olarak görür ve birinciliğe oynayan oyuncuların birbirleri ile daha erken karşılaşmalarını ister.

Bu sistemde en güçlü ile en zayıf oyuncu arasında en az 400 puan olması istenir (Stewart Reuben). UKD olarak bu turnuvada fark 1498, ELO da ise 1117. Oyuncuların en az %75'i kuvvet dereceli olması lazım; bu turnuvada bu oran UKD de %98, ELO da ise %68. Normal İsviçre sistemine göre eşlendirmede ilk tur rakipleri arasındaki puan farkı UKD için ortalama olarak 437, ELO için ise 498.

İlk 3 tur hızlandırılmış eşlendirme yapılması ile kuvvetli oyuncuların birbirleri ile eşlenmeleri hızlandırılmış ve şampiyon ünvanı için önemi olan oyun sayısının artması sağlanmıştır. Bu sistem sayesinde 8 + 3 olarak düşünebileceğimiz oyun sayısı (8 tur eleme usulüne göre oynanması gereken oyun sayısı, 3 ise bu noktadan sonra oynanan oyun sayısı) 5 + 6 oynanacaktır. Normalde elemeden sonra 6 tur oynanmak istesendi, 8 + 6 yani 14 tur oynamak gerekirdi.

Bir ülke birinciliği için İsviçre sistemini doğru bulmuyorum; hele de bu kadar çok oyuncu sayısı ve güç farkı olan oyuncuların olduğu bir turnuvayı. Ama bu şartlar altında hızlandırılmış sistem kötünün iyisi olarak nitelendireceğim doğru bir karar olmuştur. Bana göre bu turnuva olsa olsa "Türkiye Açık" olur.

Saygılarımla,

[abdullaharik]

Sayın @Kaissa'ya bilgiler için teşekkür ediyorum. Fakat gördüğüm kadarıyla teorik bilgilerin arkasında gözden kaçan birşeyler olmuş. Aynı şeyler hem teknik kurulun hem de sporcuların gözünden kaçmış gibi görünüyor.

Hızlandırılmış İsviçre Sistemi Nedir?
Hızlandırılmış İsviçre (Accelerated Swiss) olarak da bilinen “Hızlandırılmış Eşlendirme” yöntemi, tur sayısı için oyuncuların optimal sayısı (2ⁿ) fazla olan bazı büyük turnuvalarda kullanılır.
Bu yöntem, standart yönteme göre ilk turlarda iyi sporcuları daha hızlı karşılaştırmakta ve mükemmel skoru (100%) olan sporcu sayısını hızlı bir şekilde azaltma etkisine sahiptir (iki tur sonunda yaklaşık 2 kat).

Uygulama Nasıl Yapılmaktadır?
İlk iki tur için eşlendirme listesinin ilk yarısındaki sporculara 1’er puan verilir. Bundan sonra eşlendirmeler normal İsviçre Eşlendirme Sistemi’ne göre yapılır. Böylece ilk tur ilk çeyrekle ikinci çeyrekteki, üçüncü çeyrekle de dördüncü çeyrekteki sporcuların karşılaşması sağlanır. Birinci ve Üçüncü çeyrekteki sporcular ilk turda maçlarını kazanacaktır. İkinci tur eşlendirmesindeyse ilk çeyrekteki sporcular kendi içinde, ikinci çeyrek, üçüncü çeyrekteki sporcularla ve son olarak dördüncü çeyrekteki sporcular da kendi içinde eşlendirilecektir.
İki turun sonunda karşımıza çıkan tabloda mükemmel skora sahip sporcu sayısı ⅛’dir. (Normal İsviçre Eşlendirme Sisteminde ¼’dir.)

Bu bilgilerde hata olmadığını kabul edersek, TSF Teknik Kurulu veya Başhakem (3 tur hızlandırılmış eşlendirme yapılacağı tüzükte yazıyor ama 3 puan vermek kimin fikri net değil) ikinci ve üçüncü çeyreğin kendi aralarında oynamasını engelleyerek üçüncü çeyrekteki sporcuların da üç tur sonunda mükemmel skorla (100%) turnuvaya devam etmesine olanak tanımakta ve 4. turda ilk çeyrekteki mükemmel skorlularla üçüncü çeyrekteki mükemmel skorlu sporcular sistemin doğasına ve yapılış amacına tamamen aykırı olarak karşılaştırılmaktadırlar. Sayın Cengiz Keleş'de dikkatlerimizi bu noktaya çekiyor diye düşünüyorum.

[Ateş Ülker]

Cengiz Keleş ve Abdullah Arık güzel bir konuyu açıklamaya çalıştılar.İsviçre yöntemi hakkında çok derin bilgisi olmayanlar adıgeçen uygulamadan ne anlayabilir?Çok sayıda oyuncunun az sayıda turda oynamak durumunda olması halinde böyle bir uygulamanın yapılmasının uygun olacağı belirtilmektedir.Bu uygulamaya Berlin sistemi adını verenler de vardır.Ancak yukardaki yazarların işaret ettiği gibi farklı seçenekler de vardır.Öncelikle iyi anlaşılması için şunu belirtmek gereklidir:Turnuva ilk turda bölünmektedir.İki parçaya ayrılmaktadır.Sonra bu parçalar yukarda yazarların anlatmaya çalıştığı gibi harmanlanarak karıştırılabilmektedir.Bizde yapılan uygulama ise ilk turda ikiye bölüp,bu 2 parçayı ilk 3 tur kendi arasında oynatıp sonra 4 ncü turda parçaları birbirine yapıştırmaktır.İşte bu yapıştırmanın olduğu turda bana göre hiç istemediğimiz bir durum ortaya çıkmaktadır:Çok büyük kuvvet farkı olan oyuncular birbiri ile karşılaşmaktadır.Bunun anlamı nedir?Pratik olarak turnuvanın 1 tur az oynatılmış olmasına benzer.8 yaşındaki sporcu Elo 2600 ile oynar mı?Bazıları bunun iyi birşey olacağını savunuyor ve "Şereftir"diyor.Bunu diyenler çoğunlukla fanatik velilerdir veya mutlaka benim söylediğimin tersini savunmakla kendini görevlendirmiş kimselerdir.Bu misyonerler daha uzun yıllar bu görevlerini sürdüreceklerdir.Çünkü bizim Satranç Toplumu onları görmemeyi ve duymamayı alışkanlık haline getirmiştir.
Bir satranç öğretmeni arkadaşımız ne diyordu?"Ateş Ülker'in turnuvaları bölmek dışında bir önerisi varsa konuşalım!"Oysa kendisinin katıldığı turnuvada kullanılan Berlin sistemi de turnuvayı bölmenin bir şeklidir.Turnuva tam ortadan bölünmekte ve 4 ncü turda sağlam bir yapıştırıcı ile parçalar birbirine yapıştırılmaktadır!
Yapıştırmaya devam edin!Sizin dediğiniz hep doğrudur!Daima benim söylediğimin tersini savunun!Aman görevinizi bırakmayın!Güzel günler sizi bekliyor...

[Cengiz Keleş]

Niye Puan Eklenir

Abdullah Arık ve Ateş Ülker'in doğru bilgiler içeren mesajları için teşekkür ederim. FIDE İsviçre Sistemi Komitesi üyeliği yapmış ve Uluslararası Hakem olarak bilinen birisiyim, üstelik bu komiteye arkamda federasyon olmadan 1998 yılında girdim. Federasyon karşımda olunca da 2006'da çıktım.

Kısaca açıklayayım bu garabeti:

Normal İsviçre Sisteminde başlangıç listesi kuvvet sırasına dizilir ve ikiye bölünür. Örneğimizde 40 oyuncu olsun, renkleri dikkate almadan eşlendirme:

1-21
2-22
3-23
4-24
...
20-40 şeklinde olur.

1- Oyuncu sayısı çok, tur sayısı az ise
2- Oyuncu/tur çok değil ama kuvvet farkları çok ise, veya
3- Unvan peşindeki oyuncuların rakip ortalaması düşmesin istiyorsak
hızlandırılmış İsviçre Sistemini kullanabiliriz. Türkiye Şampiyonası da bu katılımıyla bu hallere uygundur ve hızlandırılmış eşlendirme kullanılabilir.

Garabet kullanılma metodundadır. Yetkili ve sorumlu olduğunu düşündüğüm kişiler bu konudan sorumlu olmadıklarını söylemişlerdir. O zaman kim karar verdi bu garabete? Delinin bir kuyuya taş atmış, kırk akıllı çıkaramıyor.

40 kişiyi hızlandırılmışla eşlendirirsek:

1-11
2-12
3-13
..
10-20
11-31
12-32
..
30-40, olur.

Normal eşlendirmede üst sıradakiler hep kazanmış olsaydı, ikinci turun eşlendirmesi de bu olacaktı.

İşte hızlandırılmış eşlendirmenin sebeb-i hikmeti budur. Hayali bir sıfırıncı tur oynanmış gibi, üst 20 kişiye "1" puan vererek başlarız.

Hayali puan 2. tur kaldırılmaz. Kaldırılıp da eşlendirme yapılırsa, normal sistemin 1. tur eşlendirmesi ortaya çıkar. Hızlandırılmış eşlendirmeyi 1 tur uygulamak için tek şart vardır, cahil olmak. Kimse kusura bakmasın, yüzlerce kişiyi cehaletle oynatamazsınız.

Hayali puan en az 2 tur tutulur ki, gerçek puan üzerinden üstteki 0/1 puanlılar, alttaki 1/1 puanlılarla oynasınlar ve yüksek ihtimalle yeneceklerdir. İşte temel amaç budur. Böylece tam puanlı sayısı azaltılmış ve üstteki oyuncular zayıf rakiplerden uzak tutulmuş olur.

Normal sistemde 40 kişi beraberlik olmadan oynasaydı, 2 tur sonunda 10 kişi 2/2 yapmış olacaktı.
Hızlandırılmış 2 tur yapılınca, 6-15. masalarda sürpriz olmazsa 5 kişi tam puan çıkartmış olur.

Hayali puanı 2 turdan fazla tutmak sürprizlerin etkisini giderir, alttan gelen tam veya tama yakın puanlıların sayısını azaltır.

Hayali puan ille de 1 puan mı olacak, daha fazla olamaz mı?

Olabilir ama, uygulanmış bir örnek bilmiyorum. TSF yüksek uzmanının cehaletle uygulattığı garabetler örnek olamaz. Şöyle uygulanabilir:

Elimizde 600 oyuncu olsun, 200'ü 2200 ve üstü kuvvette olsun, yaklaşık 200'ü de meraklı ve amatör altı oyuncular olsun. Bu durumda turnuvada 3 katman oluşur. O zaman hayali iki tur oynanmış da, listenin ilk 200'ü 2 puan almış, orta 200 "1" puan almış kabul edebiliriz. Her büyük grubun az puanlısı, alt grubun bir puan fazlasıyla oynayabilir.

Bu garabet sistemde üst yarıya "3" puan, kalana "0" puan vermek demek, Ateş Ülker'in de değindiği gibi iki ayrı turnuva oynatıp, 3 tur sonunda bunları yapıştırmak demektir.

Hakem olmak için eşlendirme bilmek gerekir, aklınızı bilgisayara emanet etmeyin. Eşlendirme bilmek için de azıcık matematik bilmek gerekir.

Hakemlere tavsiyemdir FIDE İsviçre Kurallarını okusunlar, elle eşlendirme çalışsınlar, hızlandırılmış sistem için hiç olmazsa "wikipedia" kaynaklarına baksınlar. Kısa ama gayet güzel bir açıklama konulmuş. Elle veya program yardımıyla denemeler yapsınlar.
Kolay gelsin[size=18][/size]

[Cengiz Keleş]

[size=18]4. Turu anladınız mı?[/size]

Garabetin sonucu hayali "3" puanın kalktığı 4. tur eşlendirmesinde belli oldu. Üst yarıdaki 3/3 ve 2,5/3 puanlı oyuncular 4. turu dinlenme turu gibi geçirdi. Aradaki kuvvet farkı 400-600 olunca üstteki oyuncular 1. turdaki kadar bile zorlanmadılar. Çünkü en düşük ratingli oyuncunun 1800 olduğu bir turnuva ile, en yüksek ratingli oyuncunun 1800 olduğu bir başka turnuvayı birleştirdiler, puanlarını denk saydılar.

[size=9] (Süleyman Yalım niye Barış Esen ile oynadı? Tam puanlı oyuncu sayısı üst ve alt yarılarda eşit olmayabilir. Tersi de olabilirdi, alttan gelecek tam puanlı çok olabilir, 1600-1700 ratingli iki oyuncu da tam puanlı olarak aralarında oynayabilirdi.)[/size]

1- Garabetin mucidi bu durumu analiz edecek kadar bilgi ve zeka sahibi mi acaba?
2- Garabeti uygulayan hakemler ve Teknik Kurul üyeleri, MHK üyeleri bu durumdan memnun mu acaba?

[Erdem Pekol]

Birinci turda oynanması gereken tur 4.turda oynanmış gibi oldu.Aslında ne değişti,ne fark etti.Altıncı tur bitene kadar da turnuvada taşlar yerine oturmayacak malesef.Bu sistem sporcuların moralini bozmaktan başka bir işe yaramıyor gibi gözüküyor.Altı tur sonra rating farkları normal eşlendirme gibi olacaktır.Bu sistemi uygulamak yerine tur sayısını arttırsalardı çok daha iyi olurdu.Sporcular 9 gün sonuçta otelde konaklamak durumundalar.Saat 15 e kadar sanırım beklemekten canları sıkılacaktır.Pekala bazı günlere iki tur konulabilirdi.Turnuva 13 tur olsa idi gerçektende kaliteli olurdu.Saygılarımla.