Engellilere destek

[Harun Taner]

Düzenlemeler işe yaradı, 4 milyar liralık kaynak engellilere ulaştı

16.05.2011

Son yıllarda engellilik alanında yapılan düzenlemelerle getirilen hizmetler 2010 yılı sonunda bir milyon 83 bin 619 engelliye ulaştı.

Engellilerin yaşama katılımı ve sosyal hayatta yer almalarını sağlamak adına yapılan düzenlemelere 2010 yılı sonunda 4 milyar 72 milyon liralık kaynak aktarıldı. Türkiye nüfusunun yaklaşık yüzde 13'ü özürlülerden oluşuyor. Son dönemde engelli vatandaşların hakları ve sosyal hayata daha fazla katılmalarını sağlamak için çok sayıda yönetmelik ve kanun çıkarıldı. Belediyelere de engelli vatandaşların hayatlarının kolaylaştırılması noktasında yeni düzenlemeler yapmaları konusunda kanunî zorunluluklar getirildi. Engelliler Haftası sebebiyle Türkiye'de özürlü vatandaşlara yönelik olarak yapılan yatırımlar yeniden gündeme geldi. Özürlüler İdaresi Başkanlığı'nın derlediği bilgiye göre, özürlü aylığı hizmetinden 2010 yılı sonunda yaklaşık 515 bin kişi yararlandı. Engellilere çeşitli kurumlar tarafından yapılan yardımlardan 4 bin, taşımalı eğitimden 35 bin öğrenci, bakım ücretinden 289 bin, rehabilitasyon merkezlerindeki özel eğitimden 224 bin ve vergi indiriminde de 17 bin engelliye kaynak aktarıldı. 2003 senesi sonunda toplamda 292 bin engellinin faydalandığı hizmetler için 189 milyon 625 bin liralık kaynak verildi. 2010 yılı sonunda artırılan hizmetler ve aylık oranlarıyla bu miktar 4 milyar 72 milyon liraya yükseldi. 2003 yılından bu yana hizmetlerden yararlanan engelli oranı yüzde 271, kaynaklar oranı ise yüzde 2 bin 47 arttı.

Engellilerin sağlıklı insanlar gibi yaşamlarını devam ettirebilmeleri için yapılan düzenlemeler istihdamda engellilerin var olmasını sağladı. Özürlüler Yasası ile engellilerin istihdamda yer almaları için uygulanan teşviklerle engelli memur ve işçi sayısında da yüzde 206 artış gözlendi. 2010 yılı sonunda kamuda çalışan engelli sayısı 18 bin 787'ye, işçi sayısı da 32 bin 257'ye yükseldi.

Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı özel eğitim okulları ile özel eğitim sınıflarındaki engelli öğrenci sayısında da artış yaşandı. Verilere göre, 2009-2010 eğitim öğretim yılında 15 bin 712 engelli öğrenci özel eğitim okulunda, 35 bin 599 öğrenci de özel eğitim sınıflarında eğitim aldı. Kaynaştırma eğitiminden de 76 bin 204 engelli öğrenci yararlandı.

[Harun Taner]

Engelli devrimi için belediyelere son uyarı

İLYAS KOÇ ANKARA MUZAFFER SALCIOĞLU İSTANBUL - 19.05.2011

Engellilere ulaşım, eğitim, sağlık ve iş hayatı gibi alanlarda önemli haklar getiren düzenlemenin yürürlüğe girmesine yaklaşık bir yıl kaldı.

Devrim niteliğinde haklar içeren yasa 2005 yılında Meclis'te kabul edildikten sonra, yükümlülüklerini yerine getirmeleri için kamu kurumları ve belediyelere 7 yıl süre tanınmıştı. Bu sebeple illere genelge gönderen İçişleri Bakanlığı, 2012 Temmuz'a kadar eksiklerini tamamlamaları konusunda belediyeleri son kez uyardı. Kanuna göre, belediye araçlarının tümü engellilere uyumlu olacak. Kamudaki 25 bin engelli kadrosu doldurulacak. Eksik hizmet veren kamu kurumları tazminat ödeyecek.

5378 sayılı Özürlüler Kanunu 2005 yılında Meclis'te kabul edilmişti. Devrim niteliğinde hükümler içeren yasayla belediyelere yükümlülükleri için tanınan 7 yıllık süre 7 Temmuz 2012'de dolacak. İçişleri Bakanlığı, konuyla ilgili olarak belediye ve valiliklere eksiklerini tamamlamaları gerektiğini hatırlatan bir genelge gönderdi. Engelli vatandaşların toplu taşıma araçlarına erişimde ve kullanımda yaşadığı problemlere dikkat çekilen genelgede, otobüs, tramvay ve metro gibi araçların acilen bu vatandaşların da kolaylıkla yararlanabileceği hale getirilmesi istendi. Belediyelerin engellilere uyumlu olmayan toplu taşıma aracı almalarına yasak getirilirken, mevcut araçların da dönüştürülmesi gerekiyor.

Zaman'a konuşan Özürlüler İdaresi Başkanı Köksal, özel ve kamu toplu taşıma araçlarının engelliler için erişilebilir hale getirilmesi gerektiğinin altını çizerek, "Eğer bir yıl içinde düzenlemeler yapılmazsa engellilerin dava açma hakkı olacak. Maddî ve manevî tazminat talep edebilecekler." dedi. Belediyelerin hâlâ birçok eksiğinin olduğunu vurgulayan Köksal şöyle devam etti: "Belediyeler örneğin 50 otobüs alıyor ancak iki tanesi engellilere uygun. Aslında tamamının bu tipte olması gerekiyor. Geçen hafta yayımladığımız genelge ile hiçbir belediye engellilere uygun olmayan toplu taşıma aracı satın alamayacak. Mevcut otobüslerin de dönüştürülmesi gerekiyor."

Engelli kadroları için merkezî sınav

Bekir Köksal, kamuda 25 bin civarında engelli kadro açığı olduğunu, merkezî sınav uygulamasıyla bu açığın kapatılacağını aktardı. Engellilerin özür durumuna göre sınıflandırılıp ayrı ayrı sınava alınacağının bilgisini de veren Köksal, böylece daha adil bir sınav sistemi uygulanacağını ifade etti. Merkezî sınavı ÖSYM ya da Milli Eğitim Bakanlığı yapacak. Yeni sınav sistemi ekim ayına hazır hale getirilecek. Köksal, "Artık engelliler il il gezmeyecek. Herkes kendi bulunduğu ilde sınava girecek. Artık bir işitme engelli ile görme engelli tek tip sınava girmeyecek." değerlendirmesini yaptı.

'Yüksek kaldırım bile dava sebebi'

Uygulamayı değerlendiren Türkiye Sakatlar Konfederasyonu Başkanı Yusuf Çelebi, devletten eşit yaşama hakkını alamayan engellilerin artık haklarını tazminatla koruyabileceğini dile getirdi. Çelebi, kamu kurumlarının çok büyük tazminat davalarıyla karşı karşıya kalacağı uyarısında bulundu. İzmir Barosu Engelli Hakları Komisyonu Yönetim Kurulu Üyesi Avukat Ayşegül Altınbaş ise, "2012 itibarıyla umarım engelli vatandaşlar tazminat haklarını kullanır ve belediyelerin akılları başlarına gelir. Kaldırımın normalden yüksek olması bile dava açma sebebi olabilecek." değerlendirmesini yaptı. Bağcılar Belediye Başkanı Lokman Çağırıcı, ilçelerindeki tüm kamu binalarının engellilere uygun hale getirilmesi için ihaleye çıktıklarını, bu binalara engelli rampası ve engellilere uygun tuvaletler ile asansörlerin yapılacağını açıkladı. Fatih Belediye Başkanı Mustafa Demir, halen 7 ayrı yerde sokak düzenlemeleri yaptıklarını, bir yıl içinde de bütün cadde ve sokakları engellilerin rahatlıkla kullanabilecekleri hale getireceklerini aktardı.