Hareket Yeteneği

[Tahsin Aktar]

Hakem, oyuncuya, ikinci kez geçersiz hamle yaptığından dolayı bu oyunda kayıp vererek oyunu bitiriyor.

Geçersiz hamle uygulaması sonrasında, aynı taşla ikinci kez geçersiz hamle oluştuğunda yapılacak uygulamada dikkat edilmesi gereken uygulamalar nelerdir? 

Meraklısı için fenerweb.com adresinde bu konuya ayrıntılarıyla değinildi.

IA&IO Tahsin AKTAR

[Toxenory]

Hakem, oyuncuya, ikinci kez geçersiz hamle yaptığından dolayı bu oyunda kayıp vererek oyunu bitiriyor.

Geçersiz hamle uygulaması sonrasında, aynı taşla ikinci kez geçersiz hamle oluştuğunda yapılacak uygulamada dikkat edilmesi gereken uygulamalar nelerdir? 

Meraklısı için fenerweb.com adresinde bu konuya ayrıntılarıyla değinildi.

IA&IO Tahsin AKTAR

Tahsin bey,


Yapılan eylem hamle sayılmıyor ise, madde 7.8.1 e göre yine de “kural dışı hamle” olarak cezalandırılmalı.

Not. Fide oyun kuralları madde 7.8.1 Eğer bir oyuncu hamlesini yapmadan saatine basarsa, bu durum kural dışı hamle olarak kabul edilecektir.

Saygılarımla,

[haliltaş]

Mustafa Bey,
Buradaki durumda hamlesini yapmadan saate basması durumu ana durum değil. O konuda kural açık zaten. Buradaki durum biraz karışık aslında.
İşi karıştıranda taşın açmazda ve At oluşu.
At ile ilk hamle yapıldığında kural dışı veriliyor. Çünkü kuraldışı bir hamle şahını tehdit altında bırakıyor. Şimdi siz bu oyuncuyu illa atını oynayacaksın diye zorlayamazsınız. Çünkü kural: geçerli herhangi bir hamle yapılamıyorsa başka bir hamle oynayabilir diyor. Zaten kural aksini söylese oyuncu iki değil tek bir geçersiz hamle yaparak oyunu kaybederdi. Atın bütün hamleleri şahı tehdit altında bırakacağı için geçersiz çünkü. Bu durumda dokunulan taş kuralı da geçersiz oluyor. Geçersiz bir hamle hamle yapmadan saatine basarsa kuralına da girmez. Çünkü bir hamle yapılmıştır. O kural hiç bir taşa dokunmadan ve hamle yapmadan direk saate basmayı ifade eder.

At yerine bir vezir veya fil olsaydı o zamanda dokunulan taş kuralı geçerli olurdu. Dokunulan taş kuralı ise bir kuraldışılık doğurmuyor o nedenle ikinci bir kuraldışı veremezsiniz.

[Tahsin Aktar]

Asıl metinden ayrılmadan bakmaya çalışırsak, at taşının hiç bir biçimde hamle yapama yeteneği olmadığı için yorumda verdiğim karar bu yönde. Bu başka bir taş olsaydı durum ve karar farklı olacaktı ki bu yönde oluşacak algının önüne geçebilmek için yazının sonunda bir uyarıda bulunmuştum.

Örnek olay senaryosundan ayrılmadan, oyuncu inatla ve ısrarla hareket yeteneği olmayan bu taşla hamle yapmak isterse, bu kez başka kural maddelerini de uygulamak gerekebilir. Hakemin anlayışına bağlı olarak, madde 11.1'e de dayanarak, 11.7 uygulanabilir.


IA&IO Tahsin AKTAR

[Toxenory]

Sayın Hakemimiz metne bakarak bir yorumda bulunmuş. Ancak çıkarım yanlış. Şimdi ben de bir senaryo yazayım:

Diyelim satrancı daha yeni öğrenmeye başlamış bir çocuk (6 yaşında diyelim) bu hatayı yaptı. Hakem de geldi rakibinin itirazı üzerine çocuğa "Atın açmazda bu hamleyi yapamazsın" dedi. Konumu geri aldı biraz bekledi çocuk düşünmeye başladı. Hakem de birkaç dakika bekledikten sonra diğer masalarla da ilgilenmeye başladı.
Beş dakika sonra rakibi tekrar saati durdurdu ve baktı ki yine atıyla oynamış. Ne yapacak devamlı konum geri mi alacak? Bu kısır döngüye yol açacak bir çıkarım doğru olamaz.

Belki iyi niyetle yapılabilir diyebilirsiniz. Ancak çok sıklıkla gördüğüm manzara bu gibi durumlarda diğer oyuncunun konsantresinin bozulduğu yönünde. 

Halil Bey, 

Saate basmazsa zaten rakip bir itirazda bulunamaz. Dolayısı ile konuştuğumuz hadisenin oluşabilmesi için saatine basması gerekir. Saate basınca da zaten madde 7.8.1 bu olayda devreye girer.

Bir soru:

Çocuk bir taşı tuttu ileri geri yine aynı yere koydu ( Çocuklarda sıklıkla görülür) Saate bastı. Rakibi itiraz etti? Hakem ne karar vermeli?

Saygılarımla,

[Toxenory]

[color=#1d2129][font=Arial, sans-serif][size=x-small]Cevap Şöyle: [/size][/font][/color]


[color=#1d2129][font=Arial, sans-serif][size=x-small]Dear Mustafa,[/size][/font][/color]


[color=#1d2129][font=Arial, sans-serif][size=x-small]I think the first move in this position was 1. ... Ne8 (not 1. ... Ne1), but it does not matter. [/size][/font][/color]
[color=#1d2129][font=Arial, sans-serif][size=x-small]When the player finished this move (pressed the clock after moving), this is the first illegal move. In case of standard game this is not loosing, but the opponent should receive two minutes. After correction of the position, the player has made 1. ... Nxh5, which is also illegal move. If is completed, then player shall lost.[/size][/font][/color]


[color=#1d2129][font=Arial, sans-serif][size=x-small]Best regards, Tomek Delega[/size][/font][/color]


[color=#1d2129][font=Arial, sans-serif][size=x-small]Türkçesi şu : [/size][/font][/color]

[color=#1d2129][font=Arial, sans-serif][size=x-small]İlk hamlenin 1...Ae8 olduğunu düşünüyorum ( mailde yanlışlıkla 1...Ae8[/size][size=x-small] yerine, 1...Ae1 yazmıştım ki kendisininde belirttiği gibi bu önemli de değil zaten) ama bu önemli değil. Oyuncu hamlesini tamamladığında ( hamleden sonra saatine bastıktan sonra) bu ilk kural dışı hamledir. Bu standart zaman kontrollü bir oyunda kayıp değildir ama rakibi iki dakika ilave süre alır. Pozisyon [/size][size=x-small] düzeltildikten sonra yapılan 1...Axh5 hamlesi de kuraldışı hamledir. Eğer (Hamle) tamamlanırsa oyuncu oyunu kaybeder.[/size][/font][/color]

[color=#1d2129][font=Arial, sans-serif][size=x-small]Saygılarımla, Tomek Delega[/size][/font][/color]


[color=#1d2129][font=Arial, sans-serif][size=x-small]Eğer isteyen olursa mail cevabını kendisine forward edebilirim.[/size][/font][/color]

[color=#1d2129][font=Arial, sans-serif][size=x-small]Saygılarımla,[/size][/font][/color]

[Toxenory]

Soruyu [email protected] adresine yolladım. Bay sağolsun mailime çok açıklayıcı bir cevap gönderdi. 

Cevap Şöyle:


Dear Mustafa,


I think the first move in this position was 1. ... Ne8 (not 1. ... Ne1), but it does not matter. 
When the player finished this move (pressed the clock after moving), this is the first illegal move. In case of standard game this is not loosing, but the opponent should receive two minutes. After correction of the position, the player has made 1. ... Nxh5, which is also illegal move. If is completed, then player shall lost.


Best regards, Tomek Delega


Türkçesi şu :

İlk hamlenin 1...Ae8 olduğunu düşünüyorum ( mailde yanlışlıkla 1...Ae8 yerine, 1...Ae1 yazmıştım ki kendisininde belirttiği gibi bu önemli de değil zaten) ama bu önemli değil. Oyuncu hamlesini tamamladığında ( hamleden sonra saatine bastıktan sonra) bu ilk kural dışı hamledir. Bu standart zaman kontrollü bir oyunda kayıp değildir ama rakibi iki dakika ilave süre alır. Pozisyon  düzeltildikten sonra yapılan 1...Axh5 hamlesi de kuraldışı hamledir. Eğer (Hamle) tamamlanırsa oyuncu oyunu kaybeder.

Saygılarımla, Tomek Delega


Eğer isteyen olursa mail cevabını kendisine forward edebilirim.

Saygılarımla,

[Tahsin Aktar]

Mustafa Bey,
[color=#1d2129]Satranç kurallarına merakınız, araştırmacı yapınız beni mutlu kıldı. Mr.Delega'yı tanıyorum. [/color]Verdiği yanıtı da ilgiyle okudum. Hiç bir hakemin verdiği kararı açıktan eleştirmem. Bu bir eğitim anlayışı benim için. Ancak bu konuda şunu yeniden soruyorum? Bunu Mr. Delega'ya sorsaydınız. Salt konumu ve soruyu yöneltmek yerine "şöyle yorum ve düşünceler de var" deseydiniz bir sakıncası yoktu benim için. Her hareketinde kendi şahını tehdit altına sokacak bir taşla (madde 3.9.2'de belirtildiği gibi) nasıl hamle yapılır? Madde bunu yasaklıyor. 

Bundan ayrı asıl metinde ve bilgilendirmek için yazdığım önceki iletimde de belirtmiştim. Örnek diyagrama göre at taşı ilk hareketinde geçersiz hamle yaptıktan ve bu hamle düzeltildikten sonra oyuncunun yeni hamlesinin yine aynı at taşıyla yapmasının kural gereği zorunluluk olduğunu söylersek yeni bir kural yazmış olacağız. Oyuncunun ilk hamlesi sonunda geçersiz hamle uygulaması yapılmasına, sonra yeni bir hamle yapmasına gerek yoktu. Çünkü yapacağı bir hamle yoktur, ne yaparsa yapsın 3.9.2 ye ters düşecek bir hamle ortaya çıkacaktı. Bu da geçersiz hamle olduğuna göre oyunu kaybedecekti. Öyleyse ilk hareket ettiğine oyuncuya doğrudan kayıp verilmesi doğru karar olmayacak mı?

Böyle bakınca yine söylüyorum: Hareket yeteneği olmayan bir taşla yapılan ikinci geçersiz hamle, hamle olarak sayılmaz. Bu diyagrama göre oyuncunun madde 4.5 uyarınca yeni bir hamle yapması gerekeceği konusunda bir ısrar var diye tekrar sorduğunuzda Mr Delega'nın bu kez daha sakin kafayla ve tüm maddeleri önüne alarak düşüneceğini ve size yeniden yanıt vereceğini düşünüyorum. 
Selam ve sevgilerimle...

IA&IO Tahsin AKTAR

[H Mustafa Demir]

Madde 4.5'e göre herhangi bir legal hamle yapılabilir denmektedir(ama legal hamle yapılmak zorunda değildir). Diğer maddelerde bir sıkıntı yok ama bu maddeyi esas alıyorsak o zaman Siyah oyuncu Şg6 oynarsa yine illegal hamle olacak ve yine bir legal hamle yapılmamış olacak. O zaman hakem legal hamle olana kadar hamleyi sürekli düzeltecek mi? Veya Mustafa Demir'in sorduğu gibi 3 hame sonra açmazın devam ettiğini varsayalım. Siyah yine Ah5 oynarsa hayır bu atın oynama hakkı olmadığını daha önce söylemiştik, kuraldışı yok yine legal bir hamle ile mi devam et diyeceğiz.
Pozisyon kuraldışı konumun öncesine alınmalı ve dokunulan taş oynanamayacağı için hakem izlerken oyuncunun başka taşın oynamasına izin verecek kurala göre zaten. Hakem burada legal bir hamle yapılıp yapılmadığını gözetlemeli sadece bence. Ah5 illegal hamle olduğu gibi, Ae8 de illegal hamledir,Şg6 da illegal hamledir. 4.5. i sizin gibi yorumlar isek o zaman Şg6 hamlesi de illegal hamle olsa bile , 4.5. legal hamle diyor,o yüzden legal hamle yapılana kadar düzelteceğiz gibi bir anlam çıkıyor.

[Toxenory]

Tahsin Bey, öncelikle güzel sözleriniz için çok teşekkür ederim. Satranç Sporumuza Antrenör olarak katkı vermeye çalışıyorum. Mr. Delega'ya özellikle hiçbir yorum yapmadan (kendi yorumlarımda dahil) sordum ki, yönlendiriyor muşum gibi görünmesin diye. Ancak sonuç itibari ile kafama takılan bir soru oluştu. Ben ve Delega farklı siz ve başka arkadaşlarımız farklı yorum çıkardıklarına göre belki de maddeler o kadar da açık olmayabilir. Belki de Mr. Delega'ya bu konuda öneride bulunulup, maddelerin daha açık seçik ve birbiri ile çelişmeyecek şekilde yeniden düzenlenmesi talep edilebilir.

Saygılarımla,