30-07-2014, 09:52
Bu başlık altına birçok üyenin yazdığını, çabaladığını görüyorum. Satranç tarihi üzerine çalışma yaptığını bildiğim arkadaşlarım var. Ben isimleri vereyim ama iletişim bilgileri ben de yok. Onları bulabilirseniz sanırım birçok sorunun yanıtına da ulaşabilirsiniz. Umarım sağlıkları yerindedir.
Öncelikle bu konuda bir kitap yazma çabasında olduğunu bildiğim Murat Uluğtekin’i anacağım. Yaşının benden büyük olduğunu biliyorum. Umarım iyidir. Sonra Aybar Karaçay’ın satranç tarihi konusunda Kahraman Olgaç ile tartışmalarını hatırlıyorum. Onun da bu konuda bilgi sahibi olduğunu tahmin ediyorum. Bir diğer isim de Suat Boztepe’dir. Onlarla görüşmek ve kaynak edinmek yararlı olabilir.
Tartışma konusunda söyleyeceklerime gelince, ortaya konan bir iddiada en önce konunun sınırları belirlenmelidir. İddia tutarlı olmalı, tutarlı varsayımlara dayanmalıdır. Bir defa hangi satrançtan bahsediliyor? Okuyanlar satrancı çok eski bir oyun zannedecekler. Bugün oynadığımız satrançtan bahsediyorsak onun 500-600 yıllık bir geçmişi var. Esinlenilen oyunlardan bahsediyorsak o başka.
Bugün oynadığımız satrancın ortaya çıkmasında Türklerin de katkısı olmuştur diye bir iddia ortaya atılsaydı makul olabilirdi. 1972 yılından beri satrancın içindeyim. Bilgilerim ışığında şunları söyleyebilirim:
1- Satranç anonim bir oyundur, kimse ya da hiçbir ulus, millet, toplululuk bulmamıştır. Birbirinden esinlenme, geliştirme yoluyla bugüne gelmiştir.
2- Bugün oynadığımız satranç da çok eski bir oyun değildir. Kuralları 15., 16. Yüzyılda şekillenmiştir.
3- Yine bugün oynadığımız satranç Avrupa’dan dünyaya yayılmıştır. Zaten açılış sistemlerinde bile hep avrupa ülkelerinin ya da oyuncularının adı vardır. İngiliz, Fransız, İtalyan, İspanyol, Sicilya, Hollanda vs; Ruy Lopez, Bird, Reti, Alekhine, Nimzowitsch, Petroff vs. (yalnızca ana varyantlardan ilk aklıma gelenleri saydım)
4- Taş isimleri ve figurler de zaten Avrupa geleneklerine uygundur.
5- Dünyada yaygın olarak satranç oynayan ve en güçlü oyuncuları barındıran ülke dağılmış haline rağmen Rusyadır. En çok büyükusta Rusya ve ayrılan parçalarında bulunmaktadır.
6- Rusya’dan sonra diğer bazı Avrupa ülkeleri, Hindistan ve Amerika gelir ki o da çoğu Rus göçmeler sayesindedir. Eski Sovyetler Birliği ve şimdiki Rusya ve dağılan parçalarından bol dünya şampiyonu çıkmıştır. Amerika, Hindistan, Bulgaristan, Norveç, Almanya, İngiltere, Küba hatırladığım dünya şampiyonu çıkaran diğer ülkelerdir. Türkiye küçükler, yıldızlar, gençler kategorilerinde son yıllarda büyük atılım yapmıştır. Ancak çok yakın geçmişe kadar Türkiye dünya satrancında var olmamıştır.
Öncelikle bu konuda bir kitap yazma çabasında olduğunu bildiğim Murat Uluğtekin’i anacağım. Yaşının benden büyük olduğunu biliyorum. Umarım iyidir. Sonra Aybar Karaçay’ın satranç tarihi konusunda Kahraman Olgaç ile tartışmalarını hatırlıyorum. Onun da bu konuda bilgi sahibi olduğunu tahmin ediyorum. Bir diğer isim de Suat Boztepe’dir. Onlarla görüşmek ve kaynak edinmek yararlı olabilir.
Tartışma konusunda söyleyeceklerime gelince, ortaya konan bir iddiada en önce konunun sınırları belirlenmelidir. İddia tutarlı olmalı, tutarlı varsayımlara dayanmalıdır. Bir defa hangi satrançtan bahsediliyor? Okuyanlar satrancı çok eski bir oyun zannedecekler. Bugün oynadığımız satrançtan bahsediyorsak onun 500-600 yıllık bir geçmişi var. Esinlenilen oyunlardan bahsediyorsak o başka.
Bugün oynadığımız satrancın ortaya çıkmasında Türklerin de katkısı olmuştur diye bir iddia ortaya atılsaydı makul olabilirdi. 1972 yılından beri satrancın içindeyim. Bilgilerim ışığında şunları söyleyebilirim:
1- Satranç anonim bir oyundur, kimse ya da hiçbir ulus, millet, toplululuk bulmamıştır. Birbirinden esinlenme, geliştirme yoluyla bugüne gelmiştir.
2- Bugün oynadığımız satranç da çok eski bir oyun değildir. Kuralları 15., 16. Yüzyılda şekillenmiştir.
3- Yine bugün oynadığımız satranç Avrupa’dan dünyaya yayılmıştır. Zaten açılış sistemlerinde bile hep avrupa ülkelerinin ya da oyuncularının adı vardır. İngiliz, Fransız, İtalyan, İspanyol, Sicilya, Hollanda vs; Ruy Lopez, Bird, Reti, Alekhine, Nimzowitsch, Petroff vs. (yalnızca ana varyantlardan ilk aklıma gelenleri saydım)
4- Taş isimleri ve figurler de zaten Avrupa geleneklerine uygundur.
5- Dünyada yaygın olarak satranç oynayan ve en güçlü oyuncuları barındıran ülke dağılmış haline rağmen Rusyadır. En çok büyükusta Rusya ve ayrılan parçalarında bulunmaktadır.
6- Rusya’dan sonra diğer bazı Avrupa ülkeleri, Hindistan ve Amerika gelir ki o da çoğu Rus göçmeler sayesindedir. Eski Sovyetler Birliği ve şimdiki Rusya ve dağılan parçalarından bol dünya şampiyonu çıkmıştır. Amerika, Hindistan, Bulgaristan, Norveç, Almanya, İngiltere, Küba hatırladığım dünya şampiyonu çıkaran diğer ülkelerdir. Türkiye küçükler, yıldızlar, gençler kategorilerinde son yıllarda büyük atılım yapmıştır. Ancak çok yakın geçmişe kadar Türkiye dünya satrancında var olmamıştır.