06-08-2009, 01:10
Uluslararası Satranç Federasyonu (FİDE) son zamanlarda oyun kurallarında bazı değişiklikler yaptı.
Ama bu değişiklikler deneyimli satranççılarımızı kaygı-
landırmaktadır.
Kısa zaman önce 9.1-a maddesini tartışmak istedim.Çoğu zaman olduğu gibi
tartışmaya 1-2 kişi katıldı.Bunlardan biri de konunun önemsiz olduğunu öne sürdü.
Bir kural için "doğrudur"veya "yanlıştır,sakıncalıdır"seçeneklerinden birini
işaretlemek istemeyen bir üyemiz,böyle beklemediğim bir seçenek göstererek beni kızdır-
mayı başarmıştır.
Şimdi bu konuya devam edip önemli olup olmadığını da anlamış olacağız.
Bilindiği gibi FİDE oyun kuralları madde 9.1-a nın özeti
turnuva yönergesinde belirtilen asgari hamle sayısı doldurulmadan berabere
yapmak hakemin iznine bağlıdır.Hiç hamle sayısı belirtilmemişse yine hakemden
izin alınacaktır.
şeklindedir.
Madde 9-2 ise özetle
Tahtada 3 defa aynı durum oluştuğunda oyun berabere olabilir,
anlamındadır.(uygulama ile ilgili ayrıntıları bu bölümde hatırlatmaya
gerek yoktur)
Halen oynanmakta olan Çanakkale 17 nci Troya Satranç turnuvasında 5 nci
turda yönergede "9.1-a'ya göre berabere için 30 hamle oynanacaktır"ifadesi bulunduğu
halde yabancı oyuncuların arasında 30 hamleden önce berabere biten oyunlar olmuştur.
Canlı yayında gösterilen ilk 2 oyunu inceledim.Her 2 beraberlikde de madde 9.2 den
yararlanılmıştır.Ancak bu durum madde 9.2 sayesinde madde 9.1-a'nın çürütülmesi
demektir.Hele 1 nci masada oyunun başında 6 ncı hamlede 5 defa hamle tekrarı yapılarak
adeta madde 9.1-a ile alay edilmiştir!Beş defa hamle tekrarı ile 14 ncü hamleye gelinerek oyun berabere bitirilmiştir.Ben hakem olsaydım bu beraberliklerin ikisini de
onaylamazdım.Çünkü bu yöntem FİDE'nin son değişikliğine karşı gelmek demektir.Bu söyledi-
ğime katılanlar da olacaktır.Katılmak istemeyenler de olacaktır.Ama bu şekilde 9.1-a
maddesi yokedilemez.Çünkü yapılan hamle tekrarları zorunlu değildir.FİDE bu şekilde
beraberlik istemiyor.Özellikle ilk masada oyun 30 hamle oynanmalıydı.Yönergedeki madde
çiğnenmiştir.Bu olaydan sonra 9.2 maddesinin öngörülen asgari hamle sayısından önce
(Çanakkale için 30 hamle,başka yerlerde değişik!?)zorunluluk yoksa uygulanamayacağı
sonucuna varıyoruz!1 nci masadaki örnekte Beyaz hemen 6 ncı hamlede Fe3 oynamak zorunda değildir.
Ne demek istediğimi daha iyi anlatmak için bir örnek vereceğim.Ateş Ülker
beyazla,Ahmet Doğuştanmuhalif isimli bir satrançcı da siyahla aşağıdaki oyunu oynadılar:
1.Ac3 Ac6 2.Ab1 Ab8 3.Ac3 Ac6 4.Ab1 Ab8 5.Ac3 ve hamle sırası Siyahda
iken Ahmet Doğuştanmuhalif bey notasyon kağıdına 5..,Ac6 yazarak hakeme gitti.Doğuştan-
muhalif bey hakeme şöyle dedi: Notasyon kağıdına yazdığım hamle ile tahtada aynı durum
3 ncü defa oluşacaktır.Madde 9.2 uyarınca oyun beraberedir.
Hakem bu istek karşısında ne diyecektir?
Yabancıların dün 1 nci masada yaptıkları hamle tekrarını onayladığı gibi bizim-
kini de onaylayacak mıdır?Hiç sanmıyorum.Beni en çok yaralayan,en çok üzen de budur.Ya-
bancılara tanınan ayrıcalıklar bize tanınmaz!Hakem bizim isteğimizi kabul etmeyecektir.
Madde 9.1.a ya aykırı hareket edilmez,diyecektir.İsimlerimize bakıp belki de Ankara'ya
danışacaktır.
Madde 9.1.a,FİDE nin ortaya koyduğu bir maddedir.Bizim Federasyonumuz ve turnuva
yöneticilerimiz de bu maddeyi aynen uygulamakta kararlıdır!Bu takdirde hiç kimse madde
9.2 nin arkasına sığınarak 9.1-a yı geçersiz hale getiremez.Bu sorunun tek çözüm yolu
benim daha önce söylediğim gibi asgari hamle sayısını kaldırmaktır!Ama turnuva düzenle-
yen yöneticilerimizin bundan çekineceklerini biliyorum.Onlar Federasyondan bu yönde bir
talimat gelmesini bekliyecektir.
Hiç zorlayıcı neden yokken 5 defa hamle tekrarı yapılarak 9.1-a maddesi ile
alay edilmiştir.Satrancın sessiz komedi tiyatrosuna dönmesine izin verilmemelidir.
Ateş Ülker
Ama bu değişiklikler deneyimli satranççılarımızı kaygı-
landırmaktadır.
Kısa zaman önce 9.1-a maddesini tartışmak istedim.Çoğu zaman olduğu gibi
tartışmaya 1-2 kişi katıldı.Bunlardan biri de konunun önemsiz olduğunu öne sürdü.
Bir kural için "doğrudur"veya "yanlıştır,sakıncalıdır"seçeneklerinden birini
işaretlemek istemeyen bir üyemiz,böyle beklemediğim bir seçenek göstererek beni kızdır-
mayı başarmıştır.
Şimdi bu konuya devam edip önemli olup olmadığını da anlamış olacağız.
Bilindiği gibi FİDE oyun kuralları madde 9.1-a nın özeti
turnuva yönergesinde belirtilen asgari hamle sayısı doldurulmadan berabere
yapmak hakemin iznine bağlıdır.Hiç hamle sayısı belirtilmemişse yine hakemden
izin alınacaktır.
şeklindedir.
Madde 9-2 ise özetle
Tahtada 3 defa aynı durum oluştuğunda oyun berabere olabilir,
anlamındadır.(uygulama ile ilgili ayrıntıları bu bölümde hatırlatmaya
gerek yoktur)
Halen oynanmakta olan Çanakkale 17 nci Troya Satranç turnuvasında 5 nci
turda yönergede "9.1-a'ya göre berabere için 30 hamle oynanacaktır"ifadesi bulunduğu
halde yabancı oyuncuların arasında 30 hamleden önce berabere biten oyunlar olmuştur.
Canlı yayında gösterilen ilk 2 oyunu inceledim.Her 2 beraberlikde de madde 9.2 den
yararlanılmıştır.Ancak bu durum madde 9.2 sayesinde madde 9.1-a'nın çürütülmesi
demektir.Hele 1 nci masada oyunun başında 6 ncı hamlede 5 defa hamle tekrarı yapılarak
adeta madde 9.1-a ile alay edilmiştir!Beş defa hamle tekrarı ile 14 ncü hamleye gelinerek oyun berabere bitirilmiştir.Ben hakem olsaydım bu beraberliklerin ikisini de
onaylamazdım.Çünkü bu yöntem FİDE'nin son değişikliğine karşı gelmek demektir.Bu söyledi-
ğime katılanlar da olacaktır.Katılmak istemeyenler de olacaktır.Ama bu şekilde 9.1-a
maddesi yokedilemez.Çünkü yapılan hamle tekrarları zorunlu değildir.FİDE bu şekilde
beraberlik istemiyor.Özellikle ilk masada oyun 30 hamle oynanmalıydı.Yönergedeki madde
çiğnenmiştir.Bu olaydan sonra 9.2 maddesinin öngörülen asgari hamle sayısından önce
(Çanakkale için 30 hamle,başka yerlerde değişik!?)zorunluluk yoksa uygulanamayacağı
sonucuna varıyoruz!1 nci masadaki örnekte Beyaz hemen 6 ncı hamlede Fe3 oynamak zorunda değildir.
Ne demek istediğimi daha iyi anlatmak için bir örnek vereceğim.Ateş Ülker
beyazla,Ahmet Doğuştanmuhalif isimli bir satrançcı da siyahla aşağıdaki oyunu oynadılar:
1.Ac3 Ac6 2.Ab1 Ab8 3.Ac3 Ac6 4.Ab1 Ab8 5.Ac3 ve hamle sırası Siyahda
iken Ahmet Doğuştanmuhalif bey notasyon kağıdına 5..,Ac6 yazarak hakeme gitti.Doğuştan-
muhalif bey hakeme şöyle dedi: Notasyon kağıdına yazdığım hamle ile tahtada aynı durum
3 ncü defa oluşacaktır.Madde 9.2 uyarınca oyun beraberedir.
Hakem bu istek karşısında ne diyecektir?
Yabancıların dün 1 nci masada yaptıkları hamle tekrarını onayladığı gibi bizim-
kini de onaylayacak mıdır?Hiç sanmıyorum.Beni en çok yaralayan,en çok üzen de budur.Ya-
bancılara tanınan ayrıcalıklar bize tanınmaz!Hakem bizim isteğimizi kabul etmeyecektir.
Madde 9.1.a ya aykırı hareket edilmez,diyecektir.İsimlerimize bakıp belki de Ankara'ya
danışacaktır.
Madde 9.1.a,FİDE nin ortaya koyduğu bir maddedir.Bizim Federasyonumuz ve turnuva
yöneticilerimiz de bu maddeyi aynen uygulamakta kararlıdır!Bu takdirde hiç kimse madde
9.2 nin arkasına sığınarak 9.1-a yı geçersiz hale getiremez.Bu sorunun tek çözüm yolu
benim daha önce söylediğim gibi asgari hamle sayısını kaldırmaktır!Ama turnuva düzenle-
yen yöneticilerimizin bundan çekineceklerini biliyorum.Onlar Federasyondan bu yönde bir
talimat gelmesini bekliyecektir.
Hiç zorlayıcı neden yokken 5 defa hamle tekrarı yapılarak 9.1-a maddesi ile
alay edilmiştir.Satrancın sessiz komedi tiyatrosuna dönmesine izin verilmemelidir.
Ateş Ülker
Ateş Ülker