5.1.a ve Geçersiz Hamle

[Tahsin Aktar]

[size=medium][font=Century Gothic][color=#000000]Başhakem: -“… geçersiz hamleyle ulaşılan konum da geçersizdir. Geçersiz konumla kazanç veremeyeceğim…” diyerek beyaz taşlarla oynayan oyuncuya kazanç vermedi.[/color][/font][/size]

[size=medium][color=#000000][font=Century Gothic]Devamına https://fenerweb.wordpress.com adresinden ulaşabilirsiniz.[/font][/color][/size]

[size=medium][color=#000000][font=Century Gothic]IA&IO Tahsin AKTAR[/font][/color][/size]

[Naci Erdem]

Teşekkür ederiz Tahsin hocam.. Çok güzel bir bilgilendirme bizler için ..

[Sabri Koçak]

Zaman ve mekan uygunsa rok konumundan tekrar başlatılıp Beyaza imkansız hamle yazılması gerekir.  Maçı bir başka güne almak da düşünülebilir. Bu da olamıyorsa, zaman ve mekan da uygun değilse kale f1’e “doğru yerine” alınıp Siyahtan 35. hamlesini yeniden düşünmesi istenebilir. Oyunun bütünlüğü zaten bozulmuş durumdadır.
Matı kabul etmek bana göre hata olur. Çünkü mat tam da kuraldışı hamle yüzünden aslında f1’de olması gereken kale ile mümkün olabiliyor.
Kural dışı ya da hileli hamle yapan tarafa hiçbir şey olmaması normal oynamış kabul edilmesi adaletli değil.

[haliltaş]

[size=medium][font=Century Gothic][color=#000000]Başhakem: -“… geçersiz hamleyle ulaşılan konum da geçersizdir. Geçersiz konumla kazanç veremeyeceğim…” diyerek beyaz taşlarla oynayan oyuncuya kazanç vermedi.[/color][/font][/size]

[size=medium][color=#000000][font=Century Gothic]Devamına https://fenerweb.wordpress.com adresinden ulaşabilirsiniz.[/font][/color][/size]

[size=medium][color=#000000][font=Century Gothic]IA&IO Tahsin AKTAR[/font][/color][/size]

Aklıma takılan bir kaç şey var. İzninizle sormak isterim.

Yazıda 

• • Oyunun ‘derhal sona ereceği’ yönündeki anlatımdan, geçerli bir son hamleyle, mat konumunu yaratan hamleden önce oluşmuş hiçbir durumun oyunun sonucunun ilanı için dikkate alınmayacağını anlamalıyız. Hatta pek çok durumda bile, geçerli bir hamleyle mat konumunu yaratan hamleden sonra dahi, oyunun sonucu üzerinde farklı bir yargıya varılamaz.
    

[color=#444444][size=large][font=Alegreya, serif]Varılamaz deniliyor. Bu çıkarım madde 5.1'e dayandırlarak yapılıyor. Özellikle de Madde 5.1.a'ya. Yalnız 5.1.a şartlı bir cümledir. Mat ile oyunun derhal sona ermesi [/font][/size][/color]

Oyun, rakibini, mat yapan oyuncu tarafından kazanılır. Mat konumunu
yaratan hamlenin, Madde 3 ve Maddeler 4.2-4.7 ye uygun bir hamle olması
durumunda, oyun derhal sona erer.

hamle ve ulaşılan konumun madde 4.2-4.7 ye uygunluğu doğrudur. Ama madde 3.10.b ve madde 3.10.c ye uygun değildir. Burada sizden farklı düşündüğüm nokta geçersiz konum. 

• Örnek olayda, rok hamlesi yapılırken, kalenin e1 oynaması ve oyuna böyle devam edilmesiyle ortaya çıkan konum geçersiz bir konum değildir. Düzeltilmeden devam edilmiş bir geçersiz hamle sonucu ortaya çıkan son konumdur.
  

Rok yapılırken kalenin, şahın geçtiği son kareye değilde şahın hamleye başladığı yere konulması bu hamleyi geçersiz yapmaktadır. Geçersiz bir hamle yapılarak ulaşılan konum, konum olarak  doğru olsa bile aynı hamle sayısı ve geçerli hamleler ile ulaşılamayacak bir konumdur. Örneğinizde o son konuma geçerli hamleler ile ulaşılabilmesi için beyazın bir fazla hamle yapması ve siyahında bir eksik hamle yapması gerekmektedir. Dolayısı ile konum olarak geçerli olsa bile geçerli hamle dizisiyle ve hamle sayısı ile ulaşılamayacak bir konumdur bu nedenle de geçersizdir. Bu şekilde düşününce de hakemin verdiği kararın haklı olduğunu düşünüyorum.


Kaldı ki sadece "Mat durumunda oyun derhal sona erer" tartışılmaz bir kural olarak uygulanırsa, bu oyundaki hilenin önünü açmayacak mıdır? Kötü pozisyondaki oyuncunun veya kötü niyetli oyuncunun zaten kaybedeciğim düşüncesiyle bu tür hamleler ile mat konumlarına ulaşmasını bir nevi ödüllendirmek anlamına gelmiyor mu bu yorum?

[Tahsin Aktar]

[font=Century Gothic][color=#000000][size=medium]Forum üyelerinin gösterdikleri ilgiye teşekkür ederim.[/size][/color][/font]
[font=Century Gothic][color=#000000][size=medium]Örnek olay senaryosunun gelişimine göre, doğru yaklaşımı yansıttığımı düşünüyordum. Bir kez de buradan aydınlatmaya çalışacağım.[/size][/color][/font]
[font=Century Gothic][color=#000000][size=medium] [/size][/color][/font]
[font=Century Gothic][color=#000000][size=medium]Madde 5’de sayılan durumlar oyunun bitişini anlatır ve tabi ki oyunun bitişine ilişkin koşulları da içerir. Madde numaraları yazarak okuyucuyu sıkmamak için, pek çok madde yorumunda olduğu gibi, burada [/size][/color][color=#000000][size=medium]“… geçerli bir son hamleyle…”[/size][/color][color=#000000][size=medium] denilmiştir. ‘Geçerli’ vurgusu madde hükmünde sayılan koşulları yeterince tanımlamaktadır. [/size][/color][/font]
[font=Century Gothic][color=#000000][size=medium] [/size][/color][/font]
[font=Century Gothic][color=#000000][size=medium]Oyun, 5. maddede sayılan durumlarla bitmişse, artık, öncesinde oluşan, gelişen durumlara geri dönülemeyeceğini bir kez daha vurguluyorum. Bu böyle. Hile veya kötü niyet karşısında oluşacak durumları hiçbir madde tam olarak karşılayamaz. Çünkü satranç kuralları oyuncuları centilmen, hakemleri de bilgili ve adil varsayarak oluşturulmuştur. Yine de hile ve kötü niyet eseri oluşacak durumlar, yaptırım içeren başka maddelerin uygulanmasıyla, önlenebilecektir. Aslında satranç oyunu hile ve kötü niyet karşısında o kadar da savunmasız değildir (benzeri konulara başka bir makalede fenerweb’de değineceğim).[/size][/color][/font]
[font=Century Gothic][color=#000000][size=medium]Konunun bu ayrıntıda değerlendirileceğini umuyorum. [/size][/color][/font]
[font=Century Gothic][color=#000000][size=medium] [/size][/color][/font]
[font=Century Gothic][color=#000000][size=medium]IA&IO Tahsin AKTAR[/size][/color][/font]
[font=Century Gothic][color=#000000][size=medium] [/size][/color][/font]
[size=x-small][font=Century Gothic][color=#000000]https://fenerweb.wordpress.com[/color][/font][/size]

[Sabri Koçak]

Verilen senaryoda mat geçerli bir hamle ile gerçekleşmemiştir. Çünkü gerçekte kale e1’de değil f1’dedir ve mat da bu yüzden ortaya çıkmıştır. “Beyazla oynayan taraf kaleyi yanlış oynamış, artık olan olmuş ne yapalım” mantığı yanlıştır. Hakem oyunda adeleti sağlamakla görevlidir.
Senaryonun konusu oyunun bitişi ile değil, kuraldışı hamle ile ilgilidir.
Şu "mat oyunu derhal bitirir" kuralı da yanlış yorumlanıyor. Bu diğer oyun bitiş iddiaları onun önüne geçemez anlamındadır ki daha çok süre bitişinin önüne geçmesi ile ilgilidir. Dikkat! Hileyi, kuraldışılığı kapsamaz.

[Hakan Erdoğan]

Geçersiz hamle, geçersiz konumun alt başlığı olarak düşünülmelidir. Eşyanın tabiatına(hiyerarşiye/aşama sırasına) uygun olan budur. -Burada durum demek daha doğru olur sanırım, çünkü durum süreklilik anlamında kullanılır, konum ise durağanlık içerir.- 
Kuralların cıncığının cıncığı olması durumu, zaman ve mekansal koşulların zorlayıcılığı ve oluşan durumların kötü niyetli kullanılmasını engellemeye yönelik bir maddeye dayandırma çabasıdır. Buraya başka zaman geri döneriz.
 
Sözü geçen örnekle ilgili olarak basit yaklaşımla bir oyuncunun beyaz fili oyunun 20. hamlesinde yandaki siyah kareye geçmiş, 22. hamlede o fille oynamış(siyah karelerde giderek) sonrada 24. hamlede bulunduğu karenin yanındaki beyaz kareye geçmiş ve bu olay 30. hamlede fark edilmiş olsun. Bu durumda oyuna devam mı edeceğiz?! Oluşan son konum kural dışı değil halbuki! Önceden oluşan kural dışı konum fark edilince kural Madde-7.5-a 'ya göre Kuraldışılığın hemen öncesi belirlenemiyorsa, oyun, belirlenebilen son kuraldışı öncesi konumdan devam eder.
Oynanan oyunların tümü basit kurallar içinde yürütülmelidir. Bunu sadece o iki sporcuyu ilgilendiren olay olarak düşünmemeliyiz. Turnuvadaki tüm sporcuların hakkı vardır o oyunda. Tabii ki bazı uç örnek durumlar mantığı ve koşulları zorlayabiliyor. Oyunun sonucunun sürümcemede kalması da benzer durum yaratabiliyor. Fidenin getirdiği yeni kurallar daha çok bu uç örneklere çözüm olabilecek yaklaşımlardan doğuyor.
Herkese satrançlı günler,
Hakan Erdoğan