Acemi Satranç Öğretmeni Kendisini Nasıl Geliştirir?
#1
Selam ben Taylan Canca eğitim fakültesi sınıf öğretmenliği bölümü mezunuyum. Yaklaşık 15 yıllık öğretmenim çocukluk dönemimden beri satranç biliyorum ama son 6-7 yıldır öğrencilerimle satranç oynuyorum. Şuana kadar ilkokul ve ortaokul öğrencileri ile çalışmalarımı sürdürdüm ilerleyen dönemde bölümde değiştirip(Ayrıca felsefe lisans mezunuyum) lise öğrencileri ile de çalışmak istiyorum. Bu yıl yaptığım çalışmaları bir proje haline getirdim. Yaptığım her şeyi bu projenin içerisine sığdıramasam da benim gibi olan arkadaşlara bir fikir vermesi için paylaşmak istiyorum. Projeyi tamamen ben yazdığım için isteyen istediği gibi faydalanabilir.

Amacım sadece bu projeyi paylaşmak değil  benim gibi arkadaşlarla neler yapabilirizi tartışmak, deneyimli antrenör arkadaşlardan tavsiyeler almaktır.  

Okulumuzun sitesi: http://agaclihoyukortaokulu.meb.k12.tr/t...INO=348646 site link

Satranç Çalışmalarını yaptığım okul koridorumuzun videosu: http://agaclihoyukortaokulu.meb.k12.tr/m...4526_video video link

2015 yılından beri  65 resmi turnuva katılımımız var bu turnuvalarda öğrencilerimiz 300 civarı derece elde etti.

EĞİTİMDE İYİ ÖRNEKLER PROJESİ
PROJE BAŞVURU FORMU
Proje Adı: SATRANÇ OKULU

Proje Özeti
..............İlk-Ortaokulu .........'a 15 km, ......'ya yaklaşık 70 km uzaklıkta bulunan taşıma merkezli bir köy okuldur. Okulumuzun ilkokul kademesinde 65 ortaokul kademesinde 133 sayıda öğrenci bulunmaktadır. Bu öğrencilerin 133 tanesi 7 farklı bölgeden okulumuza taşımalı olarak gelmektedir.
Projemizin amacı öğrencilerin sporsal anlamda kendi kapasitelerini keşfetmelerini sağlamak ve onları gelişen dünya şartlarında köy ortamının dışına çıkarıp kişisel becerilerinin  gelişimini sağlamaktır. Hedef kitlemiz ilk ve ortaokul öğrencileridir. Projemizin beklenen etkileri:Yakın dostluklar kurup daha çok sosyalleşmelerine yardımcı  olmak. Kurallara uymayı, dostça oynamayı, kaybetmeyi kabullenmeyi, kazananı kutlamayı öğrenmek. Başarısızlıklar karşısında yılmamayı, başarı için daha da çok çalışmanın gerekli olduğunu öğrenmek. Başarıya ancak ve ancak sistemli ve disiplinli bir çalışmayla varılabileceğini görmek. Konulara karşı şüpheci yaklaşımı benimseyip, ezberci zihniyetten uzaklaşmak. Süratli, doğru  ve çabuk düşünebilme, olaylara doğru yorumlarla  yaklaşabilme yeteneklerini geliştirmektir.
Projemiz 2023 eğitim vizyonumuzda  bulunan Tasarım-Beceri Atölyeleri'nden yola çıkarak hazırlanmıştır. Satranç koridoru düzenlenmesi hedeflenmektedir.Satranç koridorunun düzenlenmesinde, satranç masalarının yapımında öğrenciler aktif görev alacaklardır. Elli öğrencinin aynı anda satranç oynayabileceği bir ortam oluşturulacak, okuldaki tüm öğrenciler satranç oynamaya davet edilecektir. Satranç oynamak isteyen öğrencilerle ..............İlk-Ortaokulu Satranç Grubu oluşturulacaktır. Hafta içi her gün belirlenen  teneffüste bir satranç  maçı yapılacak.. Bu maçlar  turnuva şeklinde düzenlenecek ve öğrenci performansları düzenli şekilde takip edilecektir. Koridor maçlarına paralel olarak egzersiz, kurs ve kulüp çalışmalarıyla satranç eğitimi desteklenecektir. Türkiye Satranç Federasyonunun düzenlediği mahalli bölgesel ve ulusal satranç turnuvalarına katılımlar yapılmaya çalışılacaktır.  

2.PROJENİN AMACI
2023 Eğitim Vizyonunun gerektirdiği hedefleri yakalamak amacıyla eğitim ortamlarının kalitesini arttırmak .
Öğrencilerin boş vakitlerini verimli değerlendirmeleri için onlara güzel bir ortam oluşturmak.
Öğrencileri satrançla tanıştırmak ve onlara satrancı sevdirmek.
Öğrencilerin düzenli şekilde bir spor dalıyla ilgilenmelerini sağlamak.

3.PROJENİN HEDEFİ
Öğrencilerin, yakın dostluklar kurup daha çok sosyalleşmelerine yardımcı  olmak.
Öğrencilerin, kurallara uymayı, dostça oynamayı, kaybetmeyi kabullenmeyi, kazananı kutlamayı öğrenmesi.
Öğrencilerin, başarısızlıklar karşısında yılmamayı, başarı için daha da çok çalışmanın gerekli olduğunu öğrenmesi.
Öğrencilerin, başarıya ancak ve ancak sistemli ve disiplinli bir çalışmayla varılabileceğini görmelerini sağlamak.
Öğrencilerin, konulara karşı şüpheci yaklaşımı benimseyip, ezberci zihniyetten uzaklaşmalarını sağlamak.
Öğrencilerin süratli, doğru  ve çabuk düşünebilme, olaylara doğru yorumlarla  yaklaşabilme yeteneklerini geliştirmek.

4.YÖNTEM
- Hedef kitlemiz büyük çoğunluğu taşımalı eğitim alan, sporsal ve sosyal faaliyetlere ulaşmakta zorluk çeken ilk ve ortaokul öğrencileri.
- Katılımcıların kazanım, deneyim ve görüşlerini belirtmek için etkinlik katılımlarından sonra her öğrenci tarafından  ''Öğrenci Etkinlik Değerlendirme Formu'' doldurulacaktır.
- Okulda yapılacak satranç turnuva etkinliklerinde Swiss Manager isimli program kullanılacaktır. İlk koridor turnuvası etkinliğinde tüm öğrencilere 1000 rating puanı verilecek. Her turnuva sonunda öğrenci performansları program yardımıyla güncellenecektir. Bu işlem ile öğrencilerin güç sıralamaları oluşturulacak ve sürekli güncel tutulacaktır.  Bu turnuvalar; fiziksel imkanların elverdiği ölçüde, olabildiğince çok öğrenci ile sene boyunca aralıksız şekilde yapılacaktır. Her gün belirlenen bir teneffüste turnuvanın bir turu oynanacaktır. Okulun ikinci dönemi öğrenciler arasından takımlar oluşturulacaktır. Takımların güçlerinin birbirine yakın olmasına dikkat edilmesi çok önemlidir. Takımlı turnuvalar sayesinde her öğrencinin sürekli kendi seviyesine yakın olan öğrencilerle maç yapması sağlanacak, takım ruhu oluşacak ve sorumluluk bilinci gelişecektir.  
- Egzersiz, kurs ve kulüp çalışmalarının planlanması. İlkokul kademesinde egzersiz çalışmaları yapılacak ortaokul kademesinde ......... Halk Eğitim Müdürlüğü aracılığı ile satranç kursları açılacak. Bu kursların yanında okul satranç kulübü de kurulacaktır. Planlanan bu çalışmalar tüm yıl boyunca düzenli şekilde yapılacaktır.

Çalışma ortamının oluşturulması:
   a) Türkiye Satranç Federasyonundan malzeme talebinde bulunulacak. Satranç Federasyonu İş Bankası sponsorluğu ile talep eden her okula satranç sınıfı kurmaktadır. Başvuru yapan her okula 10 satranç takımı, 10 adet satranç kaynak kitap ve büyük boy satranç panosu temin edilmektedir.
  b) Satranç Masalarının temini: Bir satranç takımının, satranç saatinin ve notasyon kağıdının sığabileceği büyüklükte masalara ve yeterli sayıda tabureye ihtiyaç vardır. Okul idaresi, öğrenciler ve okul aile birliği ile beraber hareket edilerek en uygun maliyette satranç masası ve tabure temin edilecek.
1.      183-366 cm boyutlarında büyük plaka sunta satın alınacak. (Sunta Fiyatı 150 TL)
2.      Ham Sunta 61-77 cm boyutlarında 3 adet iki kişilik ve  61-144 cm boyutlarında 6 adet dört kişilik masa şeklinde projelendirilip marangoza kestirilecek. (İşçilik maliyeti100 TL)
3.      2-2 cm profil kullanılarak masaların ayakları demircide yaptırılacak. (6 m profil fiyatı 15 TL)
4.      Masaların üzerine cnc ile satranç kareleri,harfler ve sayılar çizilecek. (İşçilik 100 TL  ancak  İsteğe bağlı masalarda tabanlıklar da kullanılabilir)
5.      Boya ve vernik alınıp profil ayaklar ve satranç kareleri öğrencilerle birlikte boyanacak. (Boya, vernik, fırça fiyatı 100 TL)
6.      Tabureler için ilçedeki diğer okullarla iletişime geçilip kullanılmayan eski taburelerin olup olmadığı araştırılacak. Bulunamaması durumunda plastik tabureler satın alınacak. (En uygun adet fiyatı 10 TL)  
   c) Satranç saatlerinin temini: Olabildiğince çok masada saat bulundurmak hedeflenecek. 15 adet DGT 1002 satranç saati alınmaya çalışılacak. Satranç saati çok gerekli maçların zaman olarak sınırlandırılması gerekiyor. Sınırlandırılmayan maçlar teneffüsler boyunca sürebilir, bir günde bitmeyen maçlar olabilir.  (Saat adet fiyatı 140 TL)  
   d)   Geniş bir sınıfa satranç malzemeleri yerleştirilecek. Sınıf olmaması durumunda koridorlar kullanılacak.

Türkiye Satranç Federasyonu sporcu lisanslarının oluşturulması. Resmi satranç turnuvaları katılım planlamaları.
    a) Lisans işlemleri için sağlık raporlarının çıkarılması ve veli izin belgelerinin doldurulması. Bu iki evrak Türkiye satranç federasyonunun sitemine taratılarak yüklenecek ve lisans başvuruları yapılacak.
    b) Resmi turnuva katılım planlamaları:
1.      ......... Cumhuriyet Kupası Satranç Turnuvası  
2.      ......... Küçükler-Yıldızlar İlçe Birinciliği Satranç Turnuvası
3.      ......... Kadınlar İlçe Birinciliği Satranç Turnuvası
4.      ...... Küçükler-Yıldızlar İl Birinciliği Satranç Turnuvası
5.      Türkiye Küçükler Yıldızlar Satranç Turnuvası
6.      ...... Okul sporları İl birinciliği Satranç Turnuvası
7.      Denizli Okul Sporları Bölge Birinciliği Satranç Turnuvası
8.      Sivas Okul Sporları Türkiye Satranç Turnuvası

     Bir, iki ve üçüncü  turnuva katılımları için bir ön şart bulunmamaktadır. Öğrencilere turnuva duyurusu yapılacak isteyen her öğrenci kendi imkanları ile turnuvaya katılım sağlayacaktır.
     Dördüncü turnuva için okulda yapılan koridor turnuvalarındaki performanslar değerlendirilerek bir turnuva ekibi oluşturulacak ve turnuvaya katılım sağlanmaya çalışılacak. Okul aile birliğinden ulaşım desteği talep edilecek. Turnuva ......'da düzenlenmekte ve 2 gün sürmektedir.
      Beşinci turnuva için ilde derece yapan ve okul koridor turnuvalarında üst düzey başarı gösteren öğrenciler belirlenerek turnuva ekibi oluşturulacak. İlde derece yapan öğrenciler olması durumunda ......... Milli Eğitim Müdürlüğü'nden de yardım istenecek. Okul aile birliği ile bir bütçe oluşturulup ve turnuvaya katılım yapılmaya çalışılacak. Turnuva Antalya'da düzenlenmekte ve 7 gün sürmektedir.
      Altıncı turnuva takımlı şekilde yapılmaktadır. Olabildiğince fazla katılım hedeflenmektedir. 6 şar kişilik 7 takım oluşturulup turnuvaya katılım yapılmaya çalışılacak. ...... Büyük Şehir Belediyesi'nden ulaşım yardımı talep edilecek. Yardım alınamaz ise takım sayısı düşürülecek ve okul aile birliğinden yardım talep edilecektir. Turnuva ......'da düzenlenmekte ve 3 gün sürmektedir. Bu turnuvadan önce okul sporları evraklarını düzenlenmesi gerekmektedir. Öğrenci sayısı da çok olduğu için düzenlenecek evrak çok fazladır. Bu işlemler için özel zaman ayrılması gerekmektedir.  
       Yedinci turnuva, okul sporları il birinciliği satranç turnuvasında ortaokul kademesinde dört kategori bulunmaktadır. Bu kategorilerin birincileri bölge turnuvasında ilimizi temsil etme hakkı elde etmektedir. Ortaokul kadememiz ile bu dört kategorinin üçüne katılım sağlıyoruz. Belirtilen kategorilerde birinci olmamız durumunda Denizli'de düzenlenecek ve 4 gün sürecek olan bölge turnuvasına katılım sağlanmaya çalışılacak. Bu turnuva katılımı için turnuva maliyetini tam olarak karşılanmasa da ...... Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü  maddi destek vermektedir.
         Sekizinci turnuva, bölge turnuvasında  ilk dört derece elde edilmesi durumunda. Sivas'ta düzenlenecek ve dört gün sürecek olan Okul Sporları Türkiye Şampiyonası'na katılım sağlanmaya çalışılacak.

5.PROJE PLANI VE ÇALIŞMA TAKVİMİ
1.      Türkiye Satranç Federasyonundan ilk ve ortaokul için ayrı ayrı malzeme talebi yapılacak.
2.      Satranç masa ve tabureleri temin edilecek. (Tahmini Maliyet 500 TL)
3.      15 adet DGT 1002 Satranç Saati alınacak. (Tahmini Maliyet 2000 TL)
4.      Kurs, egzersiz ve satranç kulübü çalışma planları yapılacak.
5.      TSF satranç lisansları oluşturulacak.
6.      Koridor turnuvalarına başlanacak. Yıl sonuna kadar devam ettirilecek,
7.      Kurs, egzersiz ve satranç kulüp çalışmaları yıl sonuna kadar devam edecek.
8.      Okul Sporları Satranç Lisansları oluşturulacak.
9.      ......... Cumhuriyet Kupası Satranç Turnuvası katılımı yapılacak.
10.   ......... Küçükler-Yıldızlar İlçe Birinciliği Satranç Turnuvası katılımı yapılacak.
11.   ......... Kadınlar İlçe Birinciliği Satranç Turnuvası katılımı yapılacak.
12.   ...... Küçükler-Yıldızlar İl Birinciliği Satranç Turnuvası katılımı yapılacak. (Tahmini Maliyet 800 TL)
13.   Antalya Türkiye Küçükler Yıldızlar Satranç Turnuvası katılımı yapılacak. (Tahmini Maliyet 7000 TL)
14.   Okul Sporları İl Satranç Turnuvasına katılımı yapılacak. ( Tahmini Maliyet 2000 TL)
15.   Denizli Okul Sporları  Bölge Satranç Turnuvası katılımı yapılacak. (Tahmini Maliyet 2000 TL)
16.   Sivas Okul Sporları Türkiye Satranç Turnuvası katılımı yapılacak. (Tahmini Maliyet 3000 TL)

     Projemiz yukarıdaki adımlar izlenerek bir yıl boyunca devam edecektir. Satranç çalışma ortamının oluşturulmasında okul aile birliğinin desteği alınacaktır.  İlçe dışında yapılacak her  turnuva için ilçe ve  il belediyelerinden ulaşım desteği talep edilecek dilekçe ile başvuru yapılacaktır.......'yı temsil hakkı kazanılan her turnuva için ......... İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünden maddi destek talep edilecek, dilekçe ile başvuru yapılacaktır. İl şampiyonluğu derecesi elde edilirse Türkiye şampiyonası için ...... Gençlik ve Spor İl Müdürlüğünden maddi destek talep edilecek, dilekçe ile başvuru yapılacaktır. Okul sporları bölge ve Türkiye şampiyonalarına katılım hakkı elde edilirse ...... Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü'nden maddi destek talep edilecek , dilekçe ile başvuru yapılacaktır.

Çalışma Takvimi
- Türkiye Satranç Federasyonu'ndan Malzeme Talebi (Takım ve Satranç panosu)
- Satranç Masaları Yapımı
- Satranç Saati Temini
- Kurs Planlamaları
- Egzersiz Planlamaları
- Kulüp Çalışmaları Planlanmaları
- TSF satranç lisanslarının oluşturulması
- Kurs ve Egzersiz Çalışmalarının yapılması
- Koridor Turnuvaları
- Okul Sporları Satranç Lisanslarının oluşturulması
-  ......... Cumhuriyet Kupası Satranç Turnuvası Katılım
-  ......... Küçükler-Yıldızlar İlçe Birinciliği Satranç Turnuvası Katılım
-  ......... Kadınlar İlçe Birinciliği Satranç Turnuvası Katılım
-  ..... Küçükler-Yıldızlar İl Birinciliği Satranç Turnuvası Katılım
- Türkiye Küçükler Yıldızlar Satranç Turnuvası Katılım
- Okul Sporları İl Satranç Turnuvasına Katılım
- Okul Sporları  Bölge Satranç Turnuvası Katılımı
- Okul Sporları Türkiye Satranç Turnuvası Katılım

6.PROJENİN YAYGIN ETKİSİ  
Türkiye'de ilk ve ortaokul düzeyinde satranca olan ilgi çok fazladır. Bu ilgili kısım Türk satrancının tabanını oluşturmaktadır ancak tabanda yapılan satranç çalışmalarının nitelikleri olması gereken seviyenin altındadır. Üst düzey başarı elde eden sporcular tamamen kişisel gayretleriyle bu başarıları yakalamışlardır. Okulda yapılacak düzenli satranç çalışmaları ile ilçe ve il çapında hatta ülke çapında yapılan yarışmalarda başarı elde etmek düşünüldüğü kadar zor değildir. Ancak asıl önemli olan bu başarılar değil satrancın öğrencilere kattığı olumlu etkilerdir. Satranç bir düşünce sporudur. Analitik düşünceye katkıları bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Öğretmenler için çok iyi bir araçtır. Öğrencilerin boş zamanlarını satranç ile anlamlı bir hale getirebilir. Bu spor dalı ile öğrencilerin zihinlerini her zaman dinç tutulabilir. 
Okullarda yapılan nitelikli çalışmaların yaygınlaşması Türk satrancına da büyük katkı sağlayacaktır. Türkiye Satranç Federasyonu isteyen her okula satranç sınıfları kurmaktadır. Satranç kursları çocukların sadece ''Hadi oynayın!'' diyerek satranç oynadığı kurslar olarak faaliyet göstermemelidir. Çok iyi planlamalar yapılmalı ve uygulanmalı ayrıca satranç oynayan öğrenciler ve öğrencilerin velileri ülkemizde gerçekleşen satranç faaliyetlerinden de haberdar edilmelidir. Satranç kurslarının sayısı artmalıdır ancak ilkokul kademesi üzerindeki kademelerde satranç kursları açabilmek çok zordur. Dyk kursu açabilecek çoğu öğretmen satranç kursu açmak istememektedir. Satranç kursu açmak isteyen öğretmenler de öğrenci bulamadıkları için kurs açamamaktadırlar. Bu konuyla ilgili düzenlemeler yapılmalı satranç kurslarının açılmasını engelleyen koşullar düzeltilmelidir. Satrançla ilgilenmeye başlayan herkes belli bir süre sonra bu spor dalının ''Zengin Sporu'' olarak nitelendirildiğini görecektir. Ne yazık ki Türkiye Şampiyonası isimli turnuvaların beş yıldızlı otellerde düzenlenmesi  bu ifadeyi destekler şekildedir.  '' Satranç Oynamak İçin Tek yapman Gereken Şey İstemek'' düşüncesi ile bu projeye başlanılmıştır. Keyifli bir çalışma ortamı oluşturulmuştur.  Turnuva maçlarında  her zaman mücadelenin en üst seviyede olması hedeflenmiştir. Maç-turnuva sonuçlarına odaklı bir çalışma kesinlikle yapılmamıştır.   Maç kazanmak ilk amaç olmamış her maç için en iyi oyunu ortaya koymak prensibi benimsenmiştir.. Satrancın herkes tarafından oynanabileceğini,  düzenli ve planlı çalışmalar ile her öğrencinin satrançta başarılı olabileceğini gösterilmiştir.  
......'da satranç okullarının yaygınlaşmalıdır. Daha çok öğrenci satrançla tanışmalı, satrancın olumlu yönlerinden de daha fazla öğrenci faydalanmalıdır. Ayrıca yaygınlaşan bu çalışmalar Türk Satrancı'na da büyük katkı sağlayacaktır.  

7.PROJENİN SONUCU
Büyük çoğunluğu taşımalı eğitim alan, sporsal ve sosyal faaliyetlere ulaşmakta zorluk çeken 100 öğrenci satrançla tanıştı. 60'a yakın öğrencinin satranç lisansı oluşturuldu. 50'ye yakın öğrenci resmi satranç turnuvalarında mücadele etti. 10'a yakın öğrenci satranç kulüplerine katıldı.    

  50 öğrencinin aynı anda hamle yapabileceği satranç koridoru oluşturuldu. 30 kişilik masa öğrencilerle birlikle büyük bir emekle yapıldı, kalan masalar okul sıralarından oluşturuldu. Merkezdeki okulların birinden kullanılmayan 40 a yakın tabure temin edildi, 10 tabure okul deposundaki kullanılmayan taburelerle tamamlandı. 20 takım federasyon tarafından gönderildi, 5 takım ......... Belediyesinden temin edildi.. 15 tane satranç saati satın alındı (1800 TL) .  İki kişinin satranç oynayabileceği bir satranç masası için  yaklaşık 35 TL harcandı. 50 kişilik bu alanın oluşturulması için yaklaşık 2400 TL harcandı.    

  Koridor turnuvaları tüm sene boyunca devam ettirildi. Öğrenci performansları sürekli güncellendi. Okul takımı öğrenci seçim-sıralamaları, turnuva öğrenci seçimleri bu performanslara göre belirlendi. Öğrencilerin resmi turnuvalarda gösterdikleri performans ve topladıkları puanlarla okul performans ve puanlarının paralellik gösterdiği görüldü.    

  İlkokul düzeyinde haftalık  3 saatlik egzersiz çalışmaları sene boyunca düzenli şekilde yapıldı. Ortaokul düzeyinde sekizinci sınıf öğrencileri LGS çalışmalarının yoğunluğundan dolayı planlamanın dışında tutuldu geri kalan sınıflardan da yeterli sayıda öğrenci bulunamadığından satranç kursu açılamadı. İlk ve ortaokul kademelerinde satranç kulübü kuruldu, satranç koridorundaki kulüp  panoları aktif şekilde kullanıldı.    

  Katıldığımız resmi satranç turnuvaları:  
 1)      03.11.2019/ ....../ ......... Cumhuriyet Kupası Satranç Turnuvası'na 8 öğrenci ile katılım sağlandı. Turnuvada 157 sporcu mücadele etti. Turnuva ilçe merkezinde düzenlendi ve iki gün sürdü. Aşağıda belirtilen kategorilerde dereceler elde edildi.  
 8 Yaş altı Kategorisi : 4. lük    
 10 Yaş altı Kategorisi: 1. lik   
 12 Yaş Altı Kategorisi: 9. luk   
 Açık Kategori: 8. lik   
 2)      14.12.2019/....../ ...... Küçükler-Yıldızlar İl Birinciliği Satranç Turnuvası'na 16 öğrenci ile katılım sağlandı. Turnuvada ......'nın değişik yerlerinden gelen yaklaşık 200 sporcu mücadele etti.Turnuva Akyaka'da düzenlendi ve iki gün sürdü. Okul aile birliğinden ulaşım desteği sağlandı.Aşağıda belirtilen dereceler elde edildi. (800 TL ulaşım gideri)  
 10 Yaş Kızlar Kategorisi  
  İl Şampiyonu    
  İl Üçüncüsü  (Eş puan)  
  İl Üçüncüsü  (Eş Puan)  
 11 Yaş Kızlar  
  İl İkincisi    
 12 Yaş Kızlar  
  İl Üçüncüsü    
 13 Yaş Kızlar  
  İl İkincisi    
 14 Yaş Kızlar  
  İl Üçüncüsü    
 14 Yaş Genel    
  İl Üçüncüsü    
 3)      21.12.2019/....../ ......... Küçükler-Yıldızlar İlçe Birinciliği Satranç Turnuvası'na 18 öğrenci ile katılım sağlandı.Turnuvada 164 sporcu mücadele etti. İl birinciliğine katılan ve Türkiye şampiyonasına katılmayı planladığımız beş başarılı öğrenci ilçe birinciliği turnuvasına kurallar gereği katılamadı ama yine de çok iyi sonuçlar alındı.Aşağıda belirtilen dereceler elde edildi.    
 8 Yaş Kızlar Kategorisi  
  İlçe İkincisi    
 10 Yaş Kızlar Kategorisi  
  İlçe İkincisi    
  İlçe Üçüncüsü    
 11 Yaş Kızlar  
  İlçe Şampiyonu    
  İlçe İkincisi    
 12 Yaş Kızlar  
  İlçe Şampiyonu    
 13 Yaş Kızlar  
  İlçe Şampiyonu    
  İlçe İkincisi    
  İlçe Üçüncüsü    
 14 Yaş Kızlar  
  İlçe Şampiyonu    
  İlçe İkincisi    
 14 Yaş Genel    
  İlçe Şampiyonu    
  İlçe İkincisi    
 4)      29.12.2019/....../ ......... Kadınlar İlçe Birinciliği Satranç Turnuvasına 3 sporcu ile katılım sağlandı. Turnuvada 13 sporcu mücadele etti.Turnuva ......... ilçe merkezinde düzenlendi. Aşağıda belirtilen dereceler elde edildi.  
  1. Al  
  5.    
  7.    
 5)      18.25.2020/....../ Türkiye Küçükler Yıldızlar Satranç Turnuvası'na 5 öğrenci 2 öğretmen ile katılım sağlandı. Turnuvada yaklaşık 3000 sporcu mücadele etti. Antalya'da düzenlenen turnuva yedi gün sürdü. 10 Yaş kızlar kategorisinde 6 puan toplayan sporcu milli takım havuzuna girmeye hak kazanırken. .......... 9 turda 5 puan topladı. 14 yaş açık kategorisinde 5,5 puan toplayan sporcu milli takım havuzuna girmeye hak kazanırken .........9 turda 5 puan topladı.  Turnuva giderleriokul aile birliği tarafından karşılanmıştır.Turnuvaya katılan tüm sporcularımız ve kategorileri aşağıda belirtilmiştir. (6000 TL turnuva gideri)  
 10 Yaş Kızlar Kategorisi  
  Aleyn..........  
 14 Yaş Açık Kategorisi  
  Sül..............  
  A..............  
  Yi...............  
 14 Yaş Kızlar Kategorisi  
  Na.................  
 6)      20.02.2019 /....../ Okul Sporları İl Birinciliği Satranç Turnuvası'na 7 takım 40 öğrenci ile 6 farklı kategoride katılım sağlandı. Turnuvada 600 sporcu mücadele etti. Katılan okulların büyük bir kısmı özel okulken köy okulları bir elin parmaklarını geçmeyecek sayıdaydı. Turnuva ...... merkezde düzenlendi ve üç gün sürdü. ...... Büyükşehir Belediyesi üç gün boyunca ulaşımımızı sağladı. Ortaokul kademesinde kurs açılamamasına rağmen girilen üç kategoride de çok iyi sonuçlar elde edildi. Küçük kızlar kategorisinde şampiyon olarak ......'yı temsil hakkı elde edildi. Diğer iki  kategorilerde de ikinci olunarak ...... temsil hakkı kıl payı kaçırıldı. Aşağıda belirtilen dereceler elde edildi.    
     
 Minik Kızlar Kategorisi  
 İl Birincisi: ..............İlkokulu    
    
 Küçük Kızlar Kategorisi  
 İl Birincisi: ..............Ortaokulu  
    
 Yıldız Kızlar Kategorisi  
 İl İkincisi: ..............Ortaokulu  
 
 Yıldız Genel Kategorisi  
 İl İkincisi:  .............. Ortaokulu  
 
 Planlanan turnuvalardan iki tanesi Okul Sporları Bölge Satranç Turnuvası ve Okul Sporları Türkiye Satranç Turnuvası ileri tarihlerde düzenlenecekler. Bölge turnuvasına küçük kızlar takımı ile katılma hakkı kazanıldı, katılım sağlanmaya çalışılacak. Bölgede ilk dört derece elde edilebilirse Okul Sporları Türkiye Satranç Turnuvasına da katılım sağlanmaya çalışılacak..    
 Turnuvalar hakkında genel olarak belirtilmesi gereken konular şunlardır: Turnuvalar genellikle altı tur üzerinden oynanır. İlk maçlar genellikler sabah 10.00 da oynanmaya başlanır, öğleden sonra 16-17.00 da başlayan maçlar da o günün son maçlardır. İl birinciliği turnuvası için sabah 7.30 da yola çıkılmış öğrenciler  gece 22.00 da evlerine dönebilmişlerdir. Günün son turlarında iki üç öğrencinin maçı kesinlikle  üç saatin üzerinde sürer. Bu da her zaman dönüşleri çok geç saatlere atar. Öğrenciler geri dönüş yolunda genellikle  uyuya kalırlar.  
 Türkiye Şampiyonası günde en fazla iki turun oynandığı bir turnuvadır. Katıldığımız iki kategori 9 tur bir kategori ise 7 tur oynanmıştır. Öğrencilerimizin bütün maçları üç saatin üzerinde sürmüştür,  dört saatin üzerine çıkan maç sayısı da çok fazladır. Satrancın fiziksel dayanıklılık gerektiren bir spor dalı olduğunu bu turnuva da çok iyi anlaşılmıştır. Beslenme şeklinin, uyku düzeninin de çok önemli olduğunu görülmüştür. Türkiye'nin her yerinden gelen binlerce sporcu ile aynı anda hamle yapmanın heyecanını yaşanmıştır. Herkesle mücadele edebileceği görülmüş başarılı olunabileceği hissedilmiştir.  
         
 (Projeyle ilgili akla takılan her türlü soruyu, benim çalışmalarımla ilgili merak edilen tüm soruları yanıtlarım)    
 .....................................................................................................................................  

 Bu paylaşımdan sonra diğer amacım olan tartışma kısmına geçmek istiyorum.    

 Öğretmenim ve satranç antrenörüyüm. Bu cümleyi kurduğunuzda satrancın içinden gelen antrenörlerin size çok ön yargılı şekilde yaklaştığını göreceksiniz. Tabii bu işin içine biraz girdiyseniz. Aslında haksız da sayılmazlar. Devlet okullarında satranç kursu açan öğretmenlerin %60'ı internetten indirdiği plana bile bir defa bakmadan ''Hadi çocuklar oynayın.'' diyerek satranç derslerini sürdürüyor.  %20'lik bir kısım satranç bildiğini zannediyor ama hatalı öğretimlerle çocukların yanlış bir satranç temeli almasına sebep oluyor. Bu %80'lik grup için yapabileceğimiz bir şey yok zaten kendileri burada yazılanları da hiç bir zaman okumayacaklar.    

 Başlığımız %20 lik grup için. Burası da ikiye ayılıyor; hem öğretmen hem de satrancın içinden gelen işini mükemmel şekilde yapanlar bir de satranç bilen ama satranç kulübü kültürü olmayan (Hasan Amcalarla karşılaşmamış), satranç turnuvalarına hiç katılmamış ama kendilerini geliştirmek isteyen kişiler. (Ben kendini geliştirmek isteyenler arasındayım)  

 Yıllardır bir yer arıyorum. Kendimi geliştirebileceğim, her türlü soruyu sorabileceğim, tartışarak öğrenebileceğim... Yok, öyle bir yer yok. Bazen güçlü bir sporcu bulursunuz soru sormaya başlarsınız sizi derin bakışlarla dinlemeye başlar. Derinlik zamanla artar Smile ... Çalışmak gerekiyor der... Sonra da başka soru sormazsınız.  Kitap önerisi istersiniz bir sürü kitap ismi sıralanır, seviye gözetilmeden.  Ama siz kaçırmışsınızdır bazı şeyleri zamanınız azalmıştır, çünkü bu işin içinden gelmemişsinizdir. Sizden güçlü sporcu olmanız beklenir, öneriler hep o yöndedir... Sizin derdiniz ben bu işi çocuklara en doğru şekilde nasıl öğretirimdir ama bunu bir türlü anlatamazsınız.  

 ''Satrancın inceliklerini nerede öğreneceğiz?'' benim gibiler için çok önemli bir sorudur. Birinci kademe antrenörlük kurslarında mı(?), hayır! Katılımcıların %60'ı sadece bir belge elde etmek için kursa katılım sağlar. Mat varken neden veziri almıyoruz diye soru soranlar hadi bunu geçtim fil ile piyonu ayırt edemeyenler bile olabilir... Belki de ikinci kademe kursları daha verimli olacak. Ama yakın bir zamanda ikinci kademe için gelişim seminerlerine katıldım.  Biraz hayal kırıklığına uğramadım desem yalan olur. Sanki antrenörlük kursu değil de sporcu eğitim kursu gibiydi. Çok fazla soru çözümü yapıldı. Nasıl anlatılır, nelere dikkat edilir, yaş gruplarına göre anlatım şekilleri nasıl olur, satranç dersi kaç ana başlığa ayrılır bu derslerin ağırlıkları nasıl olur, vs vs...  Bizler eğitim fakültelerinde Matematik Öğretimi, Türkçe öğretimi gibi dersler gördük biraz bu şekilde dersler beklemiştim aslında Oyun Sonu Öğretimi ve Prensipleri, Satranç Açılışları Öğretimi ve Prensipleri, Taktik Motifler Öğretimi ve Satranç Düşünce Sistemi gibi... Dersler nasıl işlenebilirdi; sorular önceden bizlere verilip çözmemiz-çalışmamız istenebilirdi oyun sonu motifleri, mat soruları, açılışlar her şey... Açılışların isimlerini devam yollarını bilmiyorsak öğrenelim her yerde var, soruları da önceden karşılaşmadıysak oturup çözelim zaten belli kalıplar onlar da her yerde var. Sonrasında bu konular neden-nasıl öğretilmeli, bu konular hangi prensiplerle sporcuya öğretilmeli, bu konuların öğretimi için kaç saat çalışma yapılmalı, bu konuların ölçme değerlendirmeleri nasıl yapılmalı vs gibi konular üzerinde durulabilirdi... Peki orada bu eleştiriyi dile getirdin mi diye sorarsanız? Hayır, aslında soruldu da ama ben bir şey demedim hatta özellikle hazırladığım soruları bile sormadım. Çünkü şöyle bir olay yaşadım ; ilk dersimizde mat soruları çözüldü taktik motifler işlendi iki üç farklı dersten sonra farklı bir hocamız ilk gün çözülen soruların aynısından çözmeye başladı. Bir oldu iki oldu kimse sesini çıkarmıyor beş altı oldu ben dayanamadım söyledim. Kursiyer arkadaşların tepkisi beni biraz şaşırttı. ''Hocam lütfen devam edin, böyle bizim için de tekrar oluyor...'' Çoğunluk, bu seminerde mat sorusu çözmekten memnun hatta aynı soruların bir daha çözülmesinde de memnun... Öyle olunca biraz hevesim kaçtı. Ama hocalarımız konulara gerçekten de hakimdi, yeri geldi prensiplerden de bahsettiler. Kazandığım şeyler oldu ama biraz daha fazlası olabilir miydi? Hocalarımız kendilerini kanıtlamış kişiler benim eleştirim onlara değil kesinlikle yanlış anlaşılmazın sadece seminerin yapısının biraz farklı olmasını beklerdim.  Başta dediğim gibi asıl 2. kademe antrenör kursları belki de daha farklı olacak bilemiyorum.    

 Satranç.biz sanırım beş altı yıldır takip girdiğim bir site. İlginç bir site; genellikle farklı tartışmaların yaşandığı, tartışmaların çoğunlukla da kişiselleştiği ve tartışma değeri olmayan konuların da pek yorum almadığı bir yer. Ateş beyin seviyesi, konulara yaklaşımı, konuşmaları beni çok etkilediği için belli bir süre takip ettim ama onu kaybettikten sonra şu son zamana kadar belki de hiç girmemiştim. Bugüne kadar sadece bir yorum yaptım. Hatta o yorumu yazmak için üye olmuştum. Hep arayış içindeyim ya o dönem, nereden ne öğrenebilirim diye....  Satranç antrenörlerinin hakemlerinin  dikkatine diye iddialı bir başlık vardı. Konu sahibi yazıyor, sonra bir daha yazıyor , anlatıyor da anlatıyor. Farklı yorumcular bir şeyler yazıyor ama sanki konu sahibinin yazdıklarını tam olarak okuyan yok. Konu sahibi o yazanlara da yanıtlar vererek  yazmaya devam ediyor yazdıkça yazıyor, belli yazmayı çok seviyor... Ben de ne anlatmak istediğini çözmek için epey uğraştım Smile . Ve sırf o düşünceye destek bir yorum yazmak için siteye üye oldum. Feti bey şöyle diyordu: ''Diyetisyene gittim bana bir diyet listesi verdi eve geldiğim de bir de baktım ki hiç bir şey yazmıyor. Böyle iş olur mu hiç(!) bir şey yazmayacaksan neden liste verdin bana? Şimdi ben hiç bir şey yemeyecek miyim yoksa bana her şey yemek serbest mi?''  Kendisinin anlayışına sığınarak bunları yazıyorum umarım beni yanlış anlamaz... Feti bey beni anladın diye bir mesaj atmıştı sonra o başlığa başka bir yorum gelmedi. Bilmiyorum yazdıklarım mantıklı mıydı yoksa konunun tartışma değeri mi kalmamıştı, katıldığım ilk tartışma orada son buldu...  Peki bu başlığı neden burada açtım? Satrancın içinden gelen kişiler yorum yazmasalar da burayı takip ediyorlar diye düşünüyorum. Onların benim gibi kişilere ne önerileri var merak ediyorum. Kişisel tartışmalardan uzak her seviyede satranç konusunu tartışmak istiyorum.  Öğrenmek istiyorum. Benim gibi öğrenmek isteyenlerle konuşmak istiyorum . Benim gibi arkadaşların neler yaptıklarını merak ediyorum.    
 İlk olarak dikkat çekmesi için kendi yaptıklarımı yukarıda paylaştım. Bilmiyorum buraya kadar okuyan olur mu? Yazdıklarım biraz düzensiz olabilir. Konudan konuya atlamış da olabilirim ama aklımda çok şey var. Şimdiden kusura bakmayın... Nasıl yapılır, nasıl yapmalıyım, siz nasıl yapıyorsunuz? İlerleyen yorumlarda daha hedefe yönelik sorularım olacak.    

 Mesela  ilk sorum şu olsun: İnternette gezinen, halk eğitim merkezlerinin de otomatik olarak çıkardığı satranç yıllık planları nasıl düzenlenebilir? Dünya ve Türkiye  şampiyonları o planların sonunda olur planı takip eden bir çok öğretmen genellikle o konuyu es geçer. Ama satranç, şampiyonlarla birlikte verilirse daha anlamlı hale gelecek diye düşünüyorum. İlk dersten başlayarak tüm Dünya Türkiye şampiyonlarının da anlatıldığı bir plan nasıl yapabilirim? Kız öğrenciler için Polgar ailesi, kadın Dünya ve Türkiye şampiyonları  bu planın nerelerinde olabilir? Sorumu biraz daha açayım önümüzdeki dönem de mat kalıplarını verirken Deniz Seyhanoğlu ve Yiğit Yazgının Dünya Şampiyonlarından Matlar kitabını kullanacağım. Hem Dünya Şampiyonları hem de mat kalıplarının öğretilmesi için.  Açılışlar-oyun sonu  konularında nasıl hangi şampiyonlardan bahsedelebilirim?  Hangi şampiyon hangi dersin anlatımında kullanılabilir. Böyle bir araştırmaya giriştim ama ben satrancın içinden gelmiyorum, biraz içine girdim ama bir şeyler hep eksik kalıyor. Oturup tek tek tüm şampiyonları da tarayabilirim ama bu çok büyük bir zaman... Amacım çocukların satranç çalışmalarının daha kalıcı hale gelmesi, şampiyonlar sayesinde bu soyut oyunu biraz daha somutlaştırmak.  

 Umarım bu konu yorum içerir. Teşekkürler
Ara
Cevapla
#2
“Kitap önerisi istersiniz bir sürü kitap ismi sıralanır, seviye gözetilmeden.” Demişsiniz. Aslında seviyeye göre konu olmaz zaten. Seviyeye göre kombinezon problem olur. Teorik bakımdan bilinmesi gerekenler bellidir. Açılış teorileri, oyun ortası teknikleri, konumsal bilgiler, stratejik bilgiler, oyun sonu teknikleri. Bu bağlamda klasik kitaplardan başlayacaksınız. Pachmann, Fine, Kotov, Euwe gibi. Hatta İngiliz  notasyonunu da sökeceksiniz (Çünkü çoğu klasik kitaplar bu notasyonla yazımıştır). Mümkünse kitapları orjinalinden okuyacaksınız (çevirilerde kayıp oluyor ne yazık ki). Ustaların oyunlarını inceleyeceksiniz, Cabaplanca, Alekhine, Tal, Botvinnik, Fisher, Keres, Karpov, Kasparov ve adını saymadığım diğer ustaların en iyi oyunlarını içeren kitaplarını alıp nasıl oynuyorlar bakacaksınız. Hesap gücü kazanmak için de problem, kombinezon çözmek gerekir. Ders de alabilirsiniz tabii. Ama bu bana zor geldi anlamadım yok. Çabalayacaksınız. Satranç öğrenmek biraz dil öğrenmek gibidir. Başlagıçta az ama kararlılıkla devam edilirse giderek daha çok anlayacaksınız.  Çabalayamıyorsanız zaten içinize yeterince satranç öğrenme ateşi düşmemiş demektir. Benim ve benden önceki kuşaklar satranççıların bile zor bulunduğu dönemde hep kitapla bu işe başlamıştır. Yabancı dilde yazılmış kitaplar. O dönem kitaplarda seviye diye bir ayrım yoktur. Yukarıda anlattığım bilgileri ustalar ele almış anlatmıştır.
Ara
Cevapla
#3
Not: Çalışma ortamımın görülmesi için konumda link paylaşmaya çalıştım ama bir türlü görünür hale getiremedim. Linklerin çalışır hale gelmesini sağlanırsa çok sevinirim.  Okulumda her gün bir teneffüs kendi  yaptığımız masalarda satranç oynuyoruz. (agaclihoyukortaokulu.meb.k12.tr/mebpanel/dosyalar/listele_dosya_1884526_video) Aynı sitenin haberler bölümünde de satranç çalışmalarımız var. Merak edenler için. 

Hocam ilginiz için çok teşekkürler . İngilizce kitap okumadım ama İngiliz notasyonunu söktüm. Çocukluğumda hiç sıkılmadan saatlerce kendi kendime satranç oynardım. Düşünüyorum da gerçekten iyi bir satranç öğrencisi olabilirdim. Bu yapım şimdi de değişmedi bir oyunu saatlerce inceleyebilirim. Evet bazı konular zor geliyor ama bir daha okuyorum olmadı bir daha ... Çocukluk dönemimden farklı olarak biraz zaman sıkıntım var sadece.  Kendime bir yol çizmek istiyorum amacım satrancın içerisinde kaybolmamak. Yanlış anlaşılmasın  kısa yoldan satranç öğrenme-öğretmek gibi bir hedefim yok isteğim  doğru yolu çizebilmek ve bu konuyu okuyan benim gibi arkadaşlara da doğru fikirler verebilmek . Başta cevabınızın ilk bölümüyle ilgili konuşmak istiyorum.

'' . Açılış teorileri, oyun ortası teknikleri, konumsal bilgiler, stratejik bilgiler, oyun sonu teknikleri.'' Satranç öğretimi beş ana başlığa mı bölünmeli. Bu başlıklara ek olarak öğrencinin psikolojik durumuna, kaygı düzeyinin kontrolüne yönelik başka bir ders de eklenebilir mi? Satrançta Rehberlik gibi. 6-10 yaş sporcuların oyunlarını incelendiğimde yapılan hataların büyük bir çoğunluğunun psikolojik temelli olduğunu görüyorum. Rakipten çekinme, rakibi küçümseme, zamanın hatalı kullanımı-aceleci davranma, rakibin davranışlarından çok fazla etkilenme, aile baskısı gibi sebepler sporcunun  performansını çok fazla etkiliyor. Benim çalışma grubum 6-14 yaş arası çocuklar. Her yaşın gelişimsel özellikleri farklılık gösterdiği gibi bu çocuklar iki ana gruba ayrılıyor. Somut İşlemler( ve Başarıya karşı aşağılık duygusu dönemi) döneminde olanlar, soyut işlemler(ve Kimlik kazanımına karşı rol karmaşası dönemi) döneminde olanlar ayrıca ikinci grupta ergenlik başlangıcı var, bu da çok önemli. Veliler de önemli bir figür, çoğunluğu üretkenliğe karşı durgunluk döneminde olan kişiler. Antrenörün bile hangi yaş grubunda olduğu  önemli bence (antrenör de kendisini tanımalı). Bu kalıpları bilerek paylaştım belki merak edilip incelenir. İncelenirse bir ilkokul öğrencisinin yaptığı hatalar ya da bir velinin maç kaybeden çocuğuna gösterdiği tepki eminim daha anlamlı hale gelecek. İyi sporcu yetiştirilmek isteniyorsa bu süreç doğru şekilde yönetilmeli. Veli-sporcu-antrenör ilişkisi de çok iyi kurulmalı diye düşünüyorum. Ülkemizde bu duruma gereken önem sizce veriliyor mu?

Hedef kitlesi ilkokul öğrencileri, sizce ;
1. Haftada kaç saat satranç dersi verilmeli? ( Egzersiz olarak 6, halk eğitim aracılığı ile 10 saat kurs açılabilir)
2. Ders başlıklarının ağırlıklı yüzdeleri nasıl olmalı? (Oyun sonu %40, açılış %20, gibi)  
3. İlkokul öğrencileri gelişimsel özelliklerinden dolayı dördüncü sınıfa kadar sınavlara bile sokulmazlar. (tabii bizim sistem tanımaz her şeyi bildiğini zanneden yapımız öğrencileri 1. sınıftan başlayarak deneme sınavlarına sokar....) İlkokul sporcuları resmi turnuvalara ne zaman katılmaya başlamalı? Bu katılım hangi oranda olmalı?
4. Siz bu işin içerisinden gelmiş bir satranç antrenörüsünüz. 9-10 yaşında bir çocuk kulübünüze geldi ve okulunda 3-4 yıldır satranç eğitimi aldığını belirtti. Hangi açılışları bilinmeli? Hangi oyun sonu temalarını bilmeli? Hangi taktik motifleri bilmeli? Hangi stratejik temelleri bilmeli? Hangi konumsal öğeleri bilmeli? Genel olarak bu çocuktan neler beklersiniz? Başlıklar şeklinde belirtir misiniz? (Zaman ayırıp da ilgilenen herkese teşekkürler)

Kendi deneyimlerimden ve düşüncelerimden de biraz bahsetmek istiyorum. Temelde  satranç kuralları öğretilirken dikkat edilmeyen ama aslında çok önemli konular var. Dokunulan taş, hamlenin tamamlanması, özel hamlelerin yapılış şekilleri, saat kullanımı vs vs. En alt seviyeden bunların doğru şekilde öğretilmesi önemli. İlkokul öğrencilerinin katıldıkları bazı turnuvalarda kural dışı yapmamak ya da az yapmak öğrencinin dereceye girmesini bile sağlayabiliyor. Bu kuralların öğrenileceği en iyi yerlerden birisinin de Fide kuralları listesi (Mhk yorumlu olan) olduğunu düşünüyorum. Ayrıca hakemler için hazırlanan, bir çok kuralın anlatıldığı eğitim videoları da yeni başlayanlar için çok faydalı olacaktır.

Fide kurallarına: tsf.org.tr/kaynaklar/belgeler/fide-kurallari (Başına https://www.) adresinden,
Eğitim Videolarına: tsf.org.tr/hakem-egitimleri/193-turkiye-satranc-federasyonu/kurullar/merkez-hakem-kurulu/9185-hakem-egitimleri-4  (Başına https://www.) adresinden ulaşılabilir.

Peki satrancın etik kuralları var m? Tokalaşma uygulaması benim için satrancı ayrı bir güzelleştiriyor.  Masaya sonradan gelen sporcu masaya oturmadan önce elini rakibine uzatmalı oturan oyuncu da ayağa kalktıktan sonra rakibi ile tokalaşmalıdır. Maç bittikten sonra da tokalaşma kesinlikle unutulmamalıdır. Bunları da çocuklara öğretmeliyiz... Bazı taş alma şekillerinin rakibe saygısızlık yapmak olduğunu da biliyorum. Kim bilir daha neler var dikkat edilmesi gereken, bu kültürün içerisinden gelen hocalarımız umarım bizimle bunları da paylaşırlar. Maç öncesinde, maç anında, maçtan sonra, maç izlerken nelere dikkat edilmeli?

Son olarak önemsiz görülen bir başka konuya da değinip yorumumu okunulabilir seviyede bırakmak istiyorum. Satranç tahtasının yapısı özellikle kare isimlerinin öğretilmesi.  Bugün bir turnuvaya gidelim kaç tane 9 yaşındaki öğrenci eksiksiz doğru notasyon tutabiliyor. %10 gibi bir değere ulaşamayız sanırım. Ama bir öğrencinin kendi oyun arşivini oluşturması bence çok önemli. Bunun için de ilk olarak doğru notasyon tutmayı öğrenmesi gerekiyor.  Ne yapılabilir, nasıl öğretebiliriz? Konunun öneminin farkına varmalıyız ve yeterli seviyede çalışma yapmalıyız. Ek olarak dijital ortamdan da faydalanabiliriz. Chess.com sitesinde ( ana sayfa-öğren başlığının altında) ''Görüş'' adında bir uygulama var. Bu tür uygulamalar da çok destekleyici olacaktır. Eminim başka yöntemlerde vardır?

En alt seviyelerden başlayarak adım adım acemi satranç öğretmeninin kendisini nasıl geliştirebileceğini konuşmaya çalışıyoruz, umarım konu ilgi çeker ve konuya katılım sağlanır. Teşekkürler
Ara
Cevapla
#4
Taylan bey, ben yormumu sizin satrancınızı geliştirme isteğiniz üzerine yazmıştım. Yani yetişkin eğitimi içindi. Çocuk eğitimine girince iş değişir. Çocuk psikolojisi ve eğitimi almadım yalnızca deneyimlerimden yola çıkarak yorum yababilir ya da tavsiyede bulunabilirim.
Deyim yerindeyse burnunun ucunu göremeyecek seviyede çocuklara ağırlıklı teorik eğitim vermenin faydası fazla olmaz. Pratik ve teori birlikte götürülmelidir. Pratik derken sınıf arkadaşlarıyla oyun oynamayı kastetmiyorum. Oynama eylemini çoğunlukla öğretmenleriyle yapmalılar ki öğretmen yaptığı hamleyi geldiği konumu yorumlayabilsin. Bu noktada “çocuklara güçlü antrenöre ne gerek var” söylemine de değinmek gerekiyor. Öğretmen en azından ortalama bir güçte olmalı ki hamleleri ve konumu doğru ya da makul yorumlayabilsin. Ben şuna çok şahit oldum. Çocuğun velisi ya da öğretmeni satranç biliyor ama güçlü değil. Ben çocuğun oyununa bakıyorum bir konuma geliyoruz velisi ya da öğretmeni çocuğa çıkışıyor, diyor ki örneğin, “ oğlum burada niye atı almadın” çocuk mahçup ama aslında oynarken görmüş şimdi unutmuş, ben müdahale ediyorum “atı alamıyor doğru oynamış” diyorum. "Çünkü atı aldığında rakibinin hamlesi var." Böyle durumlarla satranç eğiticiliği hayatımda çok karşılaştım. Kısaca güçlü olmayan öğretmen ya da veli çok yorum yapmamalı. Tamam eğitim versin ama kitap takip etsin, kitabı aktarsın. Taktik yorumlarını da mutlaka bilgisayar yardımı ile yapsın. Yoksa yanlış şeyler söylüyor ya da öğretiyor. 6-10  aralığında satranca yeni başlangıç yapmış çocuklara taktik eğitim verirken teorik bilgiler aktarılmalıdır. Yani bir mat bulmacası çözdürüyorsanız mat edecek taraf ne gibi üstünlükler almış da böyle bir şans yakalamış buna değinilmelidir. Açılış bilgilerinde varyantlar üzerinde değil ana fikirler üzerinde durulmalıdır. Çoğu açılışlarda normal gibi gözüküp ani kaybeden taktik hamleler vardır, Caro-Kann’da e6’daki atın alınamaması, iki atta Axd5 yerine Aa5, İsp’da d4 sürüşünde filin düşmesi, Ae4 alışındaki karşılıklı numaralar, d4’te g5’in düşmesi hemen aklıma gelen öğrenilmesi gerekenler. Malum açılışta taş kaybederseniz oyunun tadı tuzu kaçar! Böyle taş kaybıyla ya da matla sonuçlanan bir dolu kritik açılış hatası hamleleri var. Bunlar bilinmeli. Tek taş kaldığında en çabuk nasıl mat eder bilmeli, bir piyon arttırdığında onu nasıl vezir yapar bilmeli yani şah piyon oyun sonları. Sonuç olarak teori taktiğin ekmek arası gibi anlatılmalı. Öğrenci özel olmayan konumlarda üç ya da daha çok hamle ötesini görebiliyorsa (çünkü bazen öyle özel karışık konumlar oluşur ki bir hamle sonrasını bile zor hesaplarsınız) teorik eğitimler ağırlık kazanır.
6-14 demişsiniz. Eğer çocuk 10 yaş üzerindeyse ya da yetenekli ya da 3 yıl veya daha uzun süredir satranca eğilmişse teorik eğitim konu konu aktarılır. Burada genellikle hangi konu daha önemli diye sorulmaktadır. Bana kalırsa hepsi birbirinden önemlidir. Bu nedenle bütün konular dönüşümlü ele alınabilir. Yalnız açılış teorilerini oyun inceleme anında ele almak gerekir. Eğer çocuğun seçtiği uzmanlaşmak istediği bir açılış yoksa ki çocuk yaşta bu genellikle olmaz, açılış teorileri de çok kapsamlı ve geniş olduğundan zaman kaybı yaratabilir. Ustaların oyununu incelerken, oyun oynadıktan sonra kendi oyununu incelerken başlanğıç teorilerine ne kadar uyulmuş nerede hata yapılmış bunu anlamak için açılış kitapları karıştırmak gerekir. Bunun için yardımcı olacak sayısız web sitesi var. Bizim zamanımızın en iyi kaynağı ECO idi. Zaten kodlar da onundur. 5 cilttir epey de pahalıdır.
Psikolojik durum önemlidir ama temel neden değildir. Bu yaş gruplarında çok taktik hata yapılır kaybeden büyük hatayı yapmayan da kazanır. Temel sorun görmemektir. 1100-1300 seviyesinde piyon ya da taş ayağında hamlelerce taşın kaldığına tanık olmuşumdur. Ne o görür ne öteki. Yani başlangıç seviyesi küçük yaş gruplarında temel sorun taktiğe olan yabancılıktır.
Veliler evet önemli bir sorundur. Bir çeşit çocuklarına takım tutar gibi davranmaktadırlar. Bu bakımdan öncelikle velilere satrancın nasıl bir spor olduğunu nasıl davranmaları gerektiğini anlatmak gerekir. Bunun için de bilgili, deneyimle kişilerden yardım almak gerekir. Gereken önem veriliyor mu? Hayır!
Satranç için ilk başlangıç yaptırılıyorsa haftalık iki saat yeterli. Ama zaten satrancı seçmiş ve sevmiş bir grubun dersinden bahsediyorsak 4-6 veya daha çok yapabilmeliyiz. Yoksa çocuklar kursa gider. Burada önemli olan bu saatleri doldurabilecek kapasitede bir öğretmene ihtiyaç var. Ağırlıklı olarak oyun oynamak, yeni bilgiler ve teknikler kazanamamak öğrencileri satrançtan uzaklaştırabilir.
Taktik ve strateji birlikte yürür. Konular eşit ağılıklı dağılsa iyi olur. Örneğin ben 6 saatlik bir ders programı düşünsem, 2 saatinde strateji ağırlıklı oyun incelemesi yaparım ki burada açılış teorisi de işlenir, stratejik bilgiler aktarılır önemli anların düşünülmesi sağlanır. Bir saatinde oyun sonu çalıştırırım ve şah piyondan başlarım, sonra kale finali vb (niye bir saat, aslında oyun sonu çok önemlidir ama çocuklara sıkıcı gelmekte ve kendilerini geri çekmektedirler bu yüzden fazla zorlamamak gerekir diye düşünüyorum), bir saat de öğrencilerin seviyesine uygun mat problemi, kombinezon çözümü işlerim, bir saat ben öğrencilerimle oyun oynar kendi hallerinde oynadıklarında neler yepıyorlar bakarım hatalarını anlatırım, bir saat de klasik açılışlardan başlamak üzere örnek oyunlarla açılış bilgi ve fikirleri aktarırım. Arada bir de (örneğin iki haftada bir) son saatleri anlatımlardan birinin yerine serbest oyuna bırakırım ki burada eşleştirmeyi aralarındaki güç dengesine göre ben yönetirim. Güçlü güçlü ile pratik yapmalıdır.
Yarışmalar için sınıftan çok seviye önemli. Öğrenci başkalarıyla yarışabilecek duruma gelmiş olmalı. Sadece seviye değil mücadele olgunluğu da kazanmış olmalı. Yoksa hüsran olur. Makul seviyeye gelmiş, mücadele olgunluğu kazanmış (yani kaybedince dünyası yıkılmayan) bir öğrenci ayda bir ya da iki ayda bir turnuva oynayabilir.
9-10 yaşında, 3-4 yıldır satranç eğitimi almış bir çocuk doğal açılış dediğimiz merkez mücadelesi üzerine oynanan açılışları bilmeli. Açılış bilmeli derken kitabı açıp açılış hamlelerini ezberlemesini kastetmiyorum, fikirler ve taktik incelikleri bilmeli. Örneğin şah gambitinin fikri nedir beyaz ne yapmaya çalışmaktadır? Çocukların en çok tercih ettiği İtalyan nedir bu bağlamda klasik fikirler hangi açılışlarda egemendir, bu açılışlarda açılış hataları nelerdir? Örnek oyunlar hangileridir bunlar bilinmelidir. Strateji ve konumsal oyun bilgilerini ağırlıklı olarak almaya başlamalı. Hesap gücünü geliştirmek için seviyesine göre komb, problem çözmeli. Klasik oyunları incelemeli.
Tokalaşma, notasyon gibi tali şeylerle fazla ilgilenmiyorum onlarla ilgelenen çok nasıl olsa! Bize tokalaş diyen olmadı ama başlarken ve bitişte böyle selamlaşıyorduk. Ama hakemlerden, başlangıç seviyesi öğretmenlerin dikkatinden kaçan ya da üzerinde durmadıkları bazı konuları dile getirmem gerek.
Birincisi mat eden değil, mat olan hakem çağırıp oyunun bittiğini söyler. Bu hem nezaket için gereklidir ama esas mat eden de belki mat ettiğini sanıyordur ki bu çok oluyor.
İkincisi berabere teklifi. Birisi berabere teklif ettiğinde ve kabul görmediğinde teklifini yinelememelidir. Teklif hakkını rakibe bırakmalıdır. Rakip teklif eder de bu defa kendi reddederse o zaman sonraki aşamada yine beraberlik teklif edebilir. Ben üstüste beraberlik tekliflerine çok tanık oldum ve uyardım. Oynarken maruz da kaldım.
Üçüncüsü yine beraberlik teklifinde teklifi yapan kendi zamanında bunu yapmalıdır. Rakibin saati çalışıyorken teklif yapılmamalıdır ki turnuvalarda bu ihlal de çok yapılıyor. Bunlarda mantık taraflardan birinin dikkatini dağıtacak eylemlerin oluşmamasını sağlamaktır.
Ara
Cevapla
#5
Hocam ilginiz için tekrar teşekkür ediyorum. Hemen yanıt yazmadığım için de özür diliyorum eşim doğum yapmak üzere ilerleyen dönemde yorumlarım daha da gecikebilir... Ama konuyu bir iki aylık bir konu olarak görmüyorum. ''Çocuklara güçlü antrenöre ne gerek var'' ben de böyle bir savunmaya kesinlikle katılmıyorum. Antrenör ne kadar güçlü olursa o kadar iyi. Yeni antrenörler ders içeriklerini hazırlarken de maç analizleri yaparken de bilgisayar yardımı almalılar. Turnuva için gerekli olgunluğa ulaşmak seviye ile ilgili demişsiniz ama orada yaşın da gerekli olgunluğu kazanmak için çok önemli bir faktör olduğunu düşünüyorum. Küçük yaşta turnuvalara katılan çocuklara bence çok iyi rehberlik edilmeli. Genel başlıklar, işlenişler  hakkında yaptığınız yorumlar ve öneriler için de çok teşekkürler. Bu konularda biraz daha teknik ayrıntıya girmek istiyorum. Düşündüklerim ve yaptıklarım hakkında her türlü öneri ve eleştiriye açığım. Umarım yapılır.
 
İlkokulu bir ve ikinci sınıflar, üç ve dördüncü sınıflar şeklinde iki bölüme ayırmamız doğru olur diye düşünüyorum. Dört yıllık süreç için aşağıdaki çerçeve plan sizce nasıl? Planın eksiklikleri neler?

''TAKTİK'' konusunun bu dört yıldaki ağırlığı çok olacak o başlığın ayrıntılarını başka bir yoruma bırakmak istiyorum.

AÇILIŞ
Açılış başlığında derslerin işlenişi; yapılması-yapılmaması gerekenleri anlatmak ve bu açılışları basitçe tanıtmak şeklinde oluyor. Hedefim çocukların belli açılışlar hakkında ayrıntıya girmeden fikir sahibi olmalarını sağlamak. İşbankası Yayınlarının Satrançta Kazandıran Açılışlar kitabından ve Selim Gürcan'ın Eğitim videolarından yararlanarak ders hazırlıklarımı yapıyorum. İlk bölümde İtaylan Açılışı'nı Evans Gambiti'ne kadar incelemeye çalıştım ve bazı belli savunmaları göstermeyi düşündüm. İkinci bölümde İspanyol Açılışı ve devam yollarına değinirken geri kalan belli başlı savunmaları vermeyi amaçladım. Anlatımlarımı ChessBase programından yararlanarak yapıyorum. Öğrencilerim açılış defteri tutuyor. ChessBase den andığımız çıktıları defterlerine yapıştırıp önemli olan yerleri not alıyorlar ayrıca sınıfımızdaki satranç köşemize de açılışları görsel olarak asıyoruz. Planda değinmedim ama geçtiğimiz dönemde şöyle çalışmalar da yaptım; ortaokul bölümünde d4 lü açılışlar için Seirawan'ın kitabındaki tüm anlatımı önemli olan yerleri de not ederek Chess Base'ye aktardım. Bunları ders olarak anlatmaya çalıştım ama hem hazırlıkta hem de ders işleyişi bölümünde çok zaman kaybettiğimi düşünüyorum. Çok fazla teori olduğunu gördüm ve her şeyi anlatabilecek zamanımın olmadığını fark ettim. Bilmiyorum hatalı mıydım ama kendime şöyle bir çözüm buldum. Öğrencilerimle beyazlarla İspanyol Açılışı'nı belirledik birinci-ikinci hamle savunmalarının hepsine bir tane devam yolu seçtik. Mesela Sicilya'nın koca dünyasından kaçınmak için Alapin devam yolunu belirledik. İspanyol'un ulaşabildiğimiz tüm devam yollarına değinmeye çalıştık. Siyahlarla e4 piyonuna d5 ve devamında modern İskandinav ile d4 Vezir Gambiti'ne Albin karşı gambitle yanıt vererek beyazın açılış teorilerinden kaçınmaya çalıştık. Açılışta zaman kaybetmeden ya da geri düşmeden oyun ortasına geçmeyi hedefledik. Hep grup çalışmaları yaptığım için gerçekten de zamanı çok iyi kullanmam gerekiyor... Bu çalışmadan sonra okul sporlarında il birincisi olduk( 7. sınıf genel takım ukd ortalama +1400) ama bölgede kaybettiğimiz maçların çoğunda rakiplerimiz sistem açılışları oynadı. Sistem açılışlarını es geçmiştim. Tabii oynanmayacak bir oyun değil ama çocuklar her şeyden biraz da olsa görmek istiyorlar. Kayıpları sadece buna bağlıyor da değilim ayrıca... Sanırım bir büyük eksiğim de klasik oyunları öğrencilerimle birlikte incelememek. Ama hangi konu başlığı altında hangi klasik oyunu incelemem gerektiğini bilmiyorum.  

OYUN SONU
Analiz Yayıncılığın Oyunsonlarını Anlamak kitabı. John NUNN eğitmenler için bence inanılmaz bir eser ortaya koymuş. Alper Efe Ataman'da kitabı çok iyi düzenlemiş. Kitap sadece, kitaplığımdaki diğer satranç kitaplarının yanına sığmıyor ama bu boyut da gerekliydi sanırım. Her başlık genellikle dört örnekle incelenmiş. Kitabı açıyorsunuz o dört örnek sayfaların en üstünde çok düzenli bir şekilde incelenmeyi bekliyor. Sayfayı her değiştirdiğinizde yeni bir başlık...  Her diyagramın altında bir sütun şeklinde anlatımları var, anlatımlar diğer sayfalara kesinlikle taşmıyor. Belki başkaları için önemli değil ama kitap çok iyi düzenlenmiş ben çok beğendim. Konuların sistematik bir şekilde ilerleyişi de mükemmel. Ders işlenişini şöyle yapıyorum; kitaptaki tüm örnekleri kendi anlayacağım şekilde de yorumlayarak Chess Base'e kaydettim. Diyagram çıktılarını dersi işlemeden önce öğrencilerime dağıtıyorum. Öğrenciler soruları evde çözmeye çalışıyorlar ve oyun sonu defterlerine görselleri kesip yapıştırıyorlar. Dersimi anlatırken belli prensipleri ortaya koymaya çalışıyorum ve bunları not ettiriyorum. İlkokul öğrencileri için aşağıda yaptığım planda kitaptaki sıralamayı biraz değiştirdim bilmiyorum doğru mu yaptım? Başlıkların %90'ı kitaptan alındı ama piyon oyun sonlarından sonra kale oyun sonlarına geçtim. Vezire karşı basit piyon sonlarını da öne aldım. Kitapta piyon finallerinden sonra gelen At Finalleri, Aynı Renkli Fil Finalleri,Ters Renkli Fil Finalleri, At-fil Finalleri konuları ve alt başlıklarına planda yer vermedim. Doğru mu yaptım? Plana başka neler eklenmeli? Ders işlenişleri ile ilgili tavsiyeleriniz var mı?

STRATEJİ
Temel olarak konunun önemini çocuklara hissettirebilsem de sanırım beni en çok zorlayan konu strateji başlığı . Bazen taktiksel bir motif stratejinin merkezinde yer alıyor... Açılış stratejisi ayrı bir başlık...  Bir çok konuyu içerisine alan ya da diğer başlıkların içerisinde olan bir olgu. Çocuklara anlatırken acaba sınırlarını tam olarak çizemiyor muyum(?) diye kendimi sürekli eleştiriyorum. Belki de sınırları yok, her yerde olan bir şey. Plana Batarya ve Zayıf Kare başlıklarını ben ekledim.  Diğer başlıklar Aron  Nimzowitsch'in yazdığı Benim Sistemim isimli kitaptan alınmıştır. Kitabı öncesinde ben çalışıyorum ve kitaptaki konuları yine Chess Base programından da yararlanarak işlemeye çalışıyorum. Zayıf kare konusunu Kıvanç Haznedaroğlu youtube kanalında çok iyi anlatmış o konu ile ilgili 16 videosu var sanırım. Zayıf kare konusuna gereken önemi vermediğimi sonradan fark ettim ''İleri Karakol'' başlığı ile değiniyordum ama yeterli değilmiş gerçekten de. Bu şekilde atladığım acaba hangi konular var? Bu konuda da öneri ve eleştirileri bekliyorum. Plana hangi başlıkları eklemeliyim(?) şimdi aklıma geldi; mesela '' Taşları Bloke Etmek'' gibi bir başlık eklenebilir mi? sanırım burada da klasik oyunlardan yararlanmamam en büyük eksikliklerimden biri. 
 

Kabaca Çerçeve Plan

OYUN KURALLARI
a) Fide kuralları

TAKTİK
1. Taktiksel Temalar
2.  Mat Kalıpları

AÇILIŞ
1. Açılış İlkeleri ve Stratejisi
a) Gelişim
b) Alan Kontrolü
c) Merkez mücadelesi

2. Açılışların Sınıflandırması ve Tanıtılacak Açılışlar
a) Açık Açılışlar
b) Yarı Açık Açılışlar
c) Kapalı Açılışlar
d) Sistem Açılışları

- Tanıtılacak açılışlar
1 e4-e5
1....- e6 (Fransız Savunması)
1....- c6 (Caro-Kann Savunması)
2 Af3-Af6
2...- d6 (Philidor Savunması)
3 Fc4 (İTALYAN AÇILIŞI)-Fc5
3....- Af6 (İki At Savunması)
3....- h6 (Anti Friend Liver Savunma)
3....- d6 (genel savunma)
4 b4 (Evans Gambit)

İkinci Grup Açılış
1 e4-e5
1...- c5 (Sicilya Savunması)
1...- d5 (İskandinav Savunması)
1...- Af6 (Alekhine Savunması)
2 f4 (Şah Gambiti)
2  Af3-Ac6
2...- Af6 (Petrov Savunması)
2...- f5 (Letonya Gambiti)
3 Fb5 (İSPANYOL AÇILIŞI)-a6
3... -d6 (Steinitz Savunması)
3... -f5 (Jeanist Gambit)
3... - Af6 (Berlin Savunması)
3... - Ad4 (Bird Savunması)
3...- Fc5 (Cordel Savunması)
4 Fa4-Af6
4...- d6 (Gecikmeli Steinitz S.)
5 0-0-Fe7 (Kapalı Oyun)
5...- Axe4 (Açık Oyun)
(Hızlıca yazdım umarım hata yoktur) 

OYUN SONU
1 Vezir Matı
2 Kale Matı
3 Vezire karşı 7. yataydaki piyonlar
- a ve h piyonları
- c ve f piyonları
- b,e,d,g piyonları
4 Şaha karşı Şah+Piyon
5 Köşe Piyon
6 Şaha Karşı Şah+2 Piyon
7 Omuzlama
8 Şahın Geometrisi
9 Piyon Fazlası
10 Uzak Geçer Piyon
11 Bağlı Geçer Piyon
12 Aktif Şah
13 Yarma Harekatı

İkinci Grup Oyun Sonu
14 Opozisyon
15 Uzak Opozisyon
16 Üçgen Manevrası
17 Yedek tempo
18 İki fil matı
19 Piyona karşı kale
20 İki Birleşik Geçer Piyona Karşı Kale
21 İki Ayrık Geçer Piyona Karşı Kale
22 Kale Piyona Karşı Kale Standart Beraberlik
23 Lucena Konumu
24 Kale Piyona Karşı Kale Hattı Kesilmiş Rakip Şah
25 Kale Piyona Karşı Kale Kenardan Şah Çekme
26 Kale Piyona Karşı Kale Kısa Kenarın Kullanımı
27 Kale Köşe Piyona Karşı Kale
28 Vancura Berabrliği

STRATEJİ
1. Merkez ve Gelişim
2. Açık Hatlar
3. Yedinci ve Sekizinci Yataylar
4. Geçer Piyon
5. Taş Değişimi
6. Oyun Sonu Stratejisinin Temel İlkeleri
7. Açmaz
8. Açarak Şah Çekmek
9. Piyon Zinciri

İkinci Grup Strateji
10. Batarya
11. Zayıf Kare
12 Konumsal Oyun Ve Merkez
13 Bingeç Piyon ve Kısıtlama
14 Ayrık (İzole) d-Piyonu ve O'nun Nesli
15 Fil Çifti
16 Yoğun Koruma
17 Zayıflıklara Karşı Manevra Yapmak

İlgilenen herkese teşekkürler.
Ara
Cevapla
#6
Merhaba, satranç camiası farklı tartışmaların içerisinde ancak ben yine konuma devam etmek istiyorum. Strateji konusunda ders içeriği üretirken biraz zorlandığımdan bahsetmiştim. Elimdeki strateji kitaplarını tekrar inceledim. Analiz Yayınları'nın; Satranç Stratejisinde Dersler, Modern Satranç Stratejisinin Sırları, Açılış Stratejisinde Ustalaşma ayrıca Atak Satrançta İlerleme ile Agresif Satranç kitaplarının da strateji konuları içerdiğini gördüm. Bu kaynaklara ek olarak Satrancın Esasları, Konumsal Satranç El Kitabı eserlerinde de bazı strateji konularına değinildiğini tespit ettim. Tabii üst yorumda çoğu strateji başlığını aldığım Benim Sistemim kitabını da bu kaynaklara eklemek istiyorum. Hepsi gerçekten de çok değerli yayınlar. Kitapları genel olarak incelediğimde bazı bölümlerde benzer başlıklar olduğunu gördüm. Atak Satrançta İlerleme ve Agresif Satranç daha özel bir hedefe yönelik kitaplar, Açılış Stratejisinde Ustalaşma adından da anlaşılacağı üzere açılışa yönelik ancak gerçekten de çok ciddi hazırlanmış kalınca bir kitap, Satrancın Esasları ve Konumsal Satranç El kitabı ( Bu kitabın basımı beni biraz kendisinden uzaklaştırdı) daha genel yayınlar. Benim Sistemim ve Satranç Stratejisinde Dersler kitaplarında ustalar kendi bakış açıları ile konulara değinmişler ama Modern Satranç Stratejisinin Sırları kitabı çok daha kapsamlı bir kitap. On dört ana başlık ve yetmişe yakın alt başlıktan oluşuyor. ABD ve İngiltere Satranç Federasyonu En iyi Kitap Ödülü'nü de almış olan bu kitap için bir eleştiri yapmak bana düşmez sanırım ama aklımdaki tek soru ilk strateji kitabım bu mu olmalı(?).
Elimdeki kısıtlı kaynakları biraz daha kurcaladığımda ismini çok defa duyduğum ancak basımı olmadığı için edinemediğim bir kitapla karşılaştım. PDF olarak ''Sistematik Antrenman''. Kitabın ilk bölümlerini okuduğumda çok etkilendim. Alman Satranç Federasyonu'nun düzenlediği bir kitap. Sayın Heinz Hohfeld'in bu kitap için yazdığı ön sözün ilk cümlesi ''Son senelerde satranç yayınları o kadar geniş ve buna bağlı olarak çapraşık hale gelmiştir ki, her oyuncu kendi için doğru kitabın seçilmesinde zorluk çekmektedir.'' şeklinde. Sonrasında Bu Kitap Nasıl Kullanılmalı başlığında; '' Teorik hazırlık satrançta çok önemli bir rol oynar. Burada istenilen şey satranççıya, oyunun stratejik ve taktik esasları hakkında gerekli bilgileri açık şekilde sağlayacak bir eğitimdir. Bu süreç okul eğitimine hayli benzemektedir; bu sebepten dolayı her zaman kullanılan ve genel olarak bilinen didaktik pedagojik yöntemler göz önünde tutulmalıdır.'' gibi ifadeler bulunmakta. Son olarak kitabın giriş bölümde Modern satranç stratejisi ilkelerinin İlk Satranç Dünya Şampiyonu Wilhelm Steinitz tarafından sistematik olarak araştırıldığını ve açık şekilde aydınlatıldığını öğrendim. Aradığım da tam olarak buydu. Basit anlaşılır bir sınıflandırma. Kitapta strateji üç ana başlığa bölünmüş 1. Zayıf ve kuvvetli haneler, 2. Piyonların yerleşimi, 3. Figürlerin etkisi ve hareket yeteneği. Üç ana başlık elliye yakın alt başlıkla incelenmiş. Sanırım strateji başlığı için ilk kitap bu olabilir. Önceki yorumumda kendi sormuş olduğum soruya kendim bir yanıt buldum ve artık şöyle düşünüyorum. Bu düşüncemdeki eksiklikleri ve hataları bana söylerseniz çok sevinirim.

Bir sporcu Stratejik gelişimi için sırasıyla aşağıda belirtilen kaynaklardan faydalanabilir. Strateji konusu için ders içerikleri oluşturulurken de ''Sistematik Antrenman'' kitabından faydalanılarak planlama yapılabilir. Diğer kaynaklardan faydalanarak da bu müfredat ciddi şekilde zenginleştirilebilir.

1. Sistematik Antrenman (Sergiu Samarian)
2. Modern Satranç Stratejisinin Sırları (IM John Watson)
3. Benim Sistemim ( Aron Nimzowitsch)
4. Satranç Stratejisinde Dersler (GM Valeri Beim)
5. Açılış Stratejisinde Ustalaşma (GM Johan Hellsten)
6. Atak Satrançta İlerleme (GM Simon Williams)
7. Agresif Satranç (GM Larry Christiansen)

Bu yorumumda bir de şu konuya değinmek istiyorum. Alman Satranç Federasyonu antrenörleri için temel bir kaynak hazırlamış kim bilir daha neler var... Bir de herkesin bildiği Sovyet Satranç Okulu diye bir olgu var. Sovyet okulunu biraz araştırmaya çalıştım ama pek bir şey bulamadım. Sovyet okulunun ayrıntılarına ulaşabileceğim dijital bir kaynak var mı?
Türk Satranç Okulu diye bir şey neden yok? Satranç müfredatı Türk ustalar tarafından herkesin anlayabileceği şekilde sınıflandırılamaz mı?
Şöyle bir şey gözlemledim bilmiyorum yanılıyor muyum; Türk satrancında üç kuşak var emektarlar ilk satrançla ilgilenen kendi çabalarıyla satrancın gelişimi için ellerinden geleni yapan kişiler. Bu emektarların yetiştirdiği öğrenciler sanırım yaklaşık olarak 30-40'lı yaşlarındaki satranççılar. Belli bir satranç kültürünün üzerinde olan bu iki kuşak gerçekten de çok değerli. Ama son dönem, tabii kendi gayretleriyle çok başarılı olan kişileri bu değerlendirmenin dışında tutuyorum, satrancın kalitesinde büyük bir düşüş var. Satranca olan ilgi çok fazla ama bu kalabalık kitle doğru şekilde yönlendirilemiyor. Bu tabanın satranç anlayışını değiştirebilecek, belli bir seviyenin üzerine taşıyabilecek çalışmalar neden yapılmıyor?
Ara
Cevapla
#7
Merhaba. Projemle ilgili bazı gelişmeler oldu ilk olarak onu paylaşmak istiyorum. Satrancın özellikle bizim okulumuz gibi dezavantajlı köy okullarında yaygınlaşmasını amaçlayıp çalışmalarımın belli bir kısmını projelendirerek Eğitimde İyi Örnekler yarışmasına katılım sağladığımı belirtmiştim. Muğla il genelinde yapılan bu yarışmada projem kültür sanat ve spor kategorisinde il birincisi oldu. Umarım satrancın biraz daha yaygınlaşmasına küçükte olsa bir katkım olur. Farklı yerlerden projeme ulaşan kişilere link olarak bu forum sayfasını da paylaşıyorum. Amacım olumlu bir etkileşime ulaşabilmek.
Bulunduğum ilçede çok fazla köy okulu var keşke çalışmalarımı daha da genişletip ''Milas Köy Okulları Satranç Kulübü'' şeklinde bir oluşum altında binlerce öğrenciyi satrançla tanıştırabilsem. Okulumda yaptığıma benzer köy okulları arasında bir lig kurabilsem, aylık toplu turnuvalar düzenleyebilsem, çocukları bölgesel ve ulusal turnuvalara götürüp onlara bu heyecanı yaşatabilsem. Aklımda bu şekilde bir şey var ama bilemiyorum...

Proje videom: https://www.youtube.com/watch?v=-WFPZLOSUCo ( Yıllardır turnuvalarda başarılı sonuçlar almamıza rağmen kişisel hesaplarımdan sadece iki defa konuyla ilgili paylaşımda bulundum ilki okul aile birliğinin izni ile sponsorluk bulmak hedefli ikincisi ise satrancın yaygınlaşması için bu paylaşımımdır. Öğrenci fotoğrafları ve bazı videolar okul sitesinde paylaşıldığı için bu videoyu paylaşmakta bir sakınca görmüyorum.)

Satrançla ilgili önceki yorumlarda eksik kalan bazı konularla ilgili fikirlerimi dile getirmek istiyorum. İlk olarak bir önceki yorumumda sorduğum ''Sovyet Satranç Okulu'' ile ilgili bilgi var mı sorusuna kendim yanıt vereyim. Ruslar böyle bir bilgi paylaşmıyormuş. Bir müfredat, konu başlıkları, plan vs.. yok. Yani ben ulaşamadım.

İkinci konu ise ''Satrançta taktik'' ilkokul öğrencileri için taktiğin çok önemli olduğunu düşünüyorum. Konuyla ilgili biraz araştırma yaptığımda iyi antrenörlerin de buna çok önem verdiğini gördüm. Ayrıca Gm Mustafa YILMAZ çocukluk yıllarında çok fazla satranç problemi çözdüğünü iki farklı programda dile getirdi. Bunun da satrancına çok fazla katkı sağladığını söyledi. Taktiğin tanımını yapmadan konuyu da çok uzatmadan ulaşabildiğim bazı kaynaklardan bahsetmek istiyorum.
Analiz Yayıncılık Satranç Kampı ve Satranç Okulu serileri. Satranç kampı serisi çok basitten başlıyor yeni başlayan öğrenciler için çok yerinde bir tercih olacaktır. Satranç Okulu serisinde ilk iki kitaptan sonra seviye biraz hızlı mı artıyor bilemedim. Ozan Çapan'ın Satranç Öğretmenim 1 kitabı mat kalıplarını yaklaşık 35 başlıkta kapsamlı bir şekilde işlemiş. Deniz SEYHANOĞLU ve Yiğit YAZGI'nın Dünya Şampiyonlarından Matlar bu kaynak için şöyle bir şey söylemek istiyorum basım yılı 2013 Magnus Carlsen daha dünya şampiyonu değil ancak yazarlar Magnus Carlsen'in dünya şampiyonu olacağına inandıkları için onu da bu kitaba dahil ediyorlar... Yıl 2021 kitap halen daha geçerli, bu durum benim çok hoşuma gitti ayrıca bu kitap öğrencilere dünya şampiyonlarını tanıtmada da çok faydalı olacaktır. Ozan ÇAPAN'ın Satranç Öğretmenim 2 kitabı birinci kitapta olduğu gibi bu sefer taktik temaları sistematik ve kapsamlı şekilde ele alınmış, bu kitapla taktik temalar iyice pekişecektir. Acemi öğretmen için kitapta anlatılan konunun kapsamlı olması ve içerisindeki başlıkların belirgin olması çok önemli Ozan ÇAPAN'ın kitapları bence bu konu da çok iyi. Taktik sorular için dijital kaynaklar da var bence en güzeli chesstempo sitesi yapılan son 100 soru kaydediliyor bu şekilde öğrenci takibi kolay oluyor. Ayrıca ücretli üyelik alınabilirse en son Türkiye'den alınamıyordu kendinize istediğiniz seviyede ve konu başlıklarında soru setleri oluşturabiliyorsunuz. İnternet üzerinden çözülen sorularda şuna dikkat edilmeli öğrenciler genellikle sorunun cevabından emin olmadan hamle yapıyorlar bu yüzden çözülen soru sayısı çok oluyor ama bu ne kadar faydalı tartışılır. Bu yüzden yazılı kaynaklardan yapılan çalışmaların daha verimli olduğunu düşünüyorum.
Ben de şöyle bir hissiyat oluştu belki yanlış olabilir ustalarım düzeltsinler. Taktik ve strateji arasında güçlü bir bağ var strateji taktik temalara göre belirlenebiliyor. Strateji bazen taktik temaları da kapsayan geniş bir başlık. Taktik temaları konuşurken şimdi stratejiden bahsetmeyeceğim gelmek istediğim nokta Selim GÜRCAN'ın Satrançta Ustalık Kursu isimli kitabı. Kitap strateji kitabı olarak sınıflandırılmış ama ben mat kalıpları ve taktik temaların verilmesinden sonra bu kaynağın çalışmaları olgunlaştıracağını düşünüyorum, bilmiyorum hatalı mıyım? Bu kitapta işin püf noktaları ustalıkla anlatılıyor. Nasıl düşünülmeli, zihinsel süreçler nasıl olmalı... Selim GÜRCAN'ın satrancı anlaşılabilir kılmak için gayret ettiğini düşünüyorum. Satrançta Ustalık Kursu'na paralel olarak Selim GÜRCAN'ın Satranç Yaprak Test kaynağından da faydalanılabilir. Son olarak elimdeki kaynaklardan Analiz Yayıncılık Mata Giden 365 Yol kitabı. İyi ki Analiz var... Nasıl kendimi geliştirebilirim(Yine) derdindeyken Bodrum'dan bir hocam bana şöyle bir şey söyledi ''Taylan Analiz Yayıncılığın tüm kitaplarını al ilk olarak da Oyunsonlarını Anlamak kitabını...'' Öğrencilerimde eksik gördüğü yöne doğru beni yönlendirmişti Oyunsonlarını Anlamak kitabı bende ve öğrencilerimde çok şeyi değiştirdi... Gerçekten de Analiz Yayıncılığın tüm kitapları çok kaliteli.
Taktik/Oyun Ortası başlığında dile getirdiğim ifadelerde hatalarım var mı(?), işaret ettiğim kaynaklar ve sıralamaları hakkında düşünceleriniz neler?

1. Satranç Kampı Serisi (Igor SUKHIN)
2. Satranç Okulu (1a-b) (IM Alexander MAZJA)
3. Satranç Öğretmenim 1 (Ozan ÇAPAN)
4. Dünya Şampiyonlarından Matlar (Deniz SEYHANOĞLU-Yiğit YAZGI)
5. Satranç Öğretmenim 2 (Ozan ÇAPAN)
6. Satrançta Ustalık Kursu (FM Selim GÜRCAN)
7. Mata Giden 365 Yol (GM Joe GALLAGHER)
Ara
Cevapla
#8
Hocam başarılarınızın devamını diliyorum. Videoya baktığımda ortalık kupa ve madalyadan geçilmiyor. Satrancın bu ülkede hak ettiği değere bir gün kavuşacağına dair umutlarımı koruyorum. Sizin gibi idealist insanlar sayesinde satranç bu ülkede çok daha gelişecek çok daha yaygınlaşacak umarım.

Analiz yayıncılığın çıkardığı satrançsever dergilerinin tüm sayılarını geçtiğimiz aylarda aldım. Gerçekten çok kaliteli ciddi bir emek verilmiş dergiyle karşılaştım. Türkiye şartlarına göre cüzi denilebilecek bir fiyatla satılmasına rağmen derginin yayın hayatına son vermesine gerçekten üzüldüm. Neden derginin yayın hayatına son verdiğini ise etrafımıza baktığımızda tahmin etmek zor değil.
Ara
Cevapla
#9
Güzel yorumunuz için çok teşekkür ederim. Bir çok zorluğa rağmen öğrencilerimle yıllardır satranç oynuyoruz, oynamaya çalışıyoruz. Onlarla birlikte ben de kendimi geliştirmeye gayret ediyorum. Video sonunda çekilen toplu foto 2018 yılında (önceden belirttiğim gibi sponsorluk bulmak amaçlı) çekildi. Geçtiğimiz yıl pandemiden dolayı uzaktan eğitime geçildiği için en son durumumuzun fotoğrafını çekemedim. Kupalarımızı pencere kenarlarına ve kalorifer üzerlerine dizdik sığmayanları da başka yerlere... Bir ödül/onur köşesi oluşturmak
Ara
Cevapla
#10
Güzel yorumunuz için çok teşekkür ederim. Bir çok zorluğa rağmen öğrencilerimle yıllardır satranç oynuyoruz, oynamaya çalışıyoruz. Onlarla birlikte ben de kendimi geliştirmeye gayret ediyorum. Video sonunda çekilen toplu foto 2018 yılında (önceden belirttiğim gibi sponsorluk bulmak amaçlı) çekildi. Geçtiğimiz yıl pandemiden dolayı uzaktan eğitime geçildiği için en son durumumuzun fotoğrafını çekemedim. Kupalarımızı pencere kenarlarına, kalorifer üzerlerine dizdik sığmayanları da başka yerlere... Bir ödül/onur köşesi oluşturmak aslında hep aklımdaydı ama ona bir türlü sıra gelmedi. Burada görünen görünmeyen neredeyse her şeyi tek başıma yapmaya çalışıyorum. Tabii tek işim de satranç değil...
Bir sistem oturtana kadar çok zaman kaybettim. Eksiklerimi hatalarımı gösteren bir rehberim hiç olmadı. Son bir iki yıldır youtube de çok kaynak var ondan önce bir şeyler bulmak çok zordu. Burayı da yıllardır takip ediyorum ama burada da satranç değilde genellikle satranç siyaseti tartışılıyor. Kaynak hiç mi yoktu tabii ki var, vardı... Ama satranç dünyası çok büyük bir okyanus bir rehberiniz olmadan bu suya girerseniz dalgalar sizi bir oraya bir buraya çarpıyor. Dediğim gibi çok zaman kaybettim ama benim gibi bir şeyler yapmaya çalışan kişiler bu kadar çok zaman kaybetmesinler. Bu işi çözdüm falan da demiyorum kesinlikle böyle bir şey anlaşılmasın, çözmeye çalışıyorum ve tam olarak çözebileceğimi de hiç zannetmiyorum.
Acemi öğretmenlerin işini kolaylaştıracak en önemli konulardan biri de chessbase ve fritz gibi programların verimli kullanımı bunların yanında swiss manager de işe yarayacak bir program. Bu programları kullanıyorum ama hakkını verebildiğimi zannetmiyorum. Keşke uzman antrenörler bu programları nasıl kullandıklarını bizlerle paylaşsalar.
Ben de Analiz yayıncılığın Satrançsever dergisi dahil bir çok yayınını satın aldım. İşlerini çok ciddi yapıyorlar. Kendilerine çok saygı duyuyorum. Ayrıca 65. Kare programını da herkese tavsiye ediyorum.
Ara
Cevapla
#11
Bu detaylı çalışmanızın daha güncel sonuçlarını merak ediyorum. Özellikle son 6 aydır aksama yaşadınız mı? Yüz yüze eğitim için planlamış bir projeyi, tam olmasa bile online ortamda uygulama fırsatı bulabildiniz mi?
Sizi tüm yazılarınızla takip ediyorum. Öncelikli ilgi alanımdır. Çocuklar için düzenlenen bir çalışma ve uygulama olarak görüyorum.
Aklınıza ve emeğinize sağlık.
- MATRANÇ -
Ara
Cevapla
#12
Öğrencilerimin imkanları çok kısıtlı. Kendi bilgisayarı olan öğrencim iki üç kişidir. Anne babalarının telefonları ile bu süreci devam ettirmek oldukça zor. Ortaokul erkek öğrencilerimin çoğu sanayide bir tamircinin yanında çırak olarak çalışıyor. Kız öğrencilerim de tarlada bahçede ailelerine yardım ediyorlar. Okul dışında satranç çalışma imkanımız hiç yok, olmadı... Okulumda iki yüzden fazla öğrenciye satranç öğrettim ama okul dışında satranç çalışması yaptığını duyduğum sadece bir öğrencim oldu. Ben okul açıldığı gün çalışmalarıma başlarım( Kursların onaylanması bir sürü zaman alır onları beklemem) okulun son gününe kadar da devam ederim hatta seminer dönemlerinde bile gelebilen öğrencilerimle çalışmalarımı sürdürürüm. Ekders kaygım hiç olmamıştır, öğle aralarında teneffüslerde fırsat bulduğum her an çalışmalarımı yaparım. Turnuvalar için araç ayarlamaya çalışırım, araç yoksa turnuva katılımları üç dört kişi ile sınırlı kalır ama okul sporlarına araç ayarladığım için 40 öğrenci(7 takım) ile katılım sağladık hatta yer olsaydı sayı 50 bile olabilirdi. Sağlık raporu almaya götürdüğüm öğrencilerim bile oldu. Ben oluyorsam satranç var yoksam satrançta yok. Okuldan tayinim çıktığı an okulumdaki satrançta muhtemelen bitecektir... Keşke böyle olmasaydı fakat böyle; imkanlar kısıtlı, ilgiler kısıtlı, hayaller bile kısıtlı... Neyse, önemli olan çocuklar. Onlar şuan bunun farkında değiller ama yaşadıkları bu güzel anları eminim hiç unutamayacaklar. Bundan on, on beş yıl sonra bir Taylan öğretmen vardı deseler, okula/öğretmene karşı olumlu tavır takınsalar, kendi çocuklarıyla da bir iki el satranç oynasalar bana yeter... Sanırım sorunuzun biraz dışına çıktım... Sonuç olarak salgın dönemi bizim için büyük bir kayıp oldu.
<p><a href="https://youtu.be/-WFPZLOSUCo">https://youtu.be/-WFPZLOSUCo</a><br></p>
Ara
Cevapla




Konuyu Okuyanlar: 1 Ziyaretçi