ÇEAŞ ve Kepez özelleştirilecek

[Harun Taner]

ÇEAŞ, abonelerin 8 yıl önceki elektrik borçlarını tahsile başladı

Uzanlar'ın mevzuata uymadığı gerekçesiyle 13 Haziran 2003'te el konulan ÇEAŞ (Çukurova Elektrik AŞ), abonelerinden 8 yıl önceki elektrik borçlarını tahsil etmeye başladı. Şirket, 1-12 Haziran 2003 tarihleri arasındaki borçlar için ihbarname gönderirken, aboneler uygulamaya tepki gösterdi.

25 Kasım 2010 Perşembe 08:19

Enerji Bakanlığı tarafından 2003'te el konulan ÇEAŞ (Çukurova Elektrik AŞ), 8 yıl aradan sonra abonelerden elektrik parası tahsil etmeye başladı. Şirket, el konulmadan önceki 10 günlük elektrik faturasını ödemeyen abonelere, "Borcunuzu ödeyin." ihbarnamesi gönderiyor. İhbarnameye tepki gösteren aboneler, borçlarını ödediklerini iddia ediyor. Şirket avukatlarından Fatih Özel ise devletin şirkete 13 Haziran 2003'te el koyduğunu, abonelerin ise TEDAŞ'a haziran faturalarını ödediklerini belirtiyor. Özel, "Ödenen bu para 13-30 Haziran tarihlerine ait. Şirketin talep ettiği fatura ise 1-12 Haziran arasını kapsıyor." diyor.

ÇEAŞ'ın elektrik parası tahsilatına çıkması, başta sanayi olmak üzere abonelerin tepkisine sebep oldu. Sanayi abonelerinin verdiği bilgiye göre, ÇEAŞ, devlet el koymadan önce büyük müşteri tabir edilen sanayi abonelerini abone yaparken ya teminat mektubu alıyor ya da nakit para alıp kasaya koyuyordu. Ancak TEDAŞ, imtiyaz sözleşmesini feshedince devraldığı bu abonelerin dosyasında bulunan teminat mektuplarını iade etti ve ÇEAŞ'ın TEDAŞ'a hitaben teminat mektubunu aldı. Burada, sanayi abonesi olup da nakit teminat yatıran abonelerin parası da şirkete el koyulmasıyla birlikte gitti. İhtarname gönderilen aboneler, ÇEAŞ'ın devlete büyük miktarda borcu varken avukatlar aracılığıyla herhangi bir banka numarası vermeden kayıt dışı elektrik faturası parası topladığını öne sürüyor. Aboneler, "ÇEAŞ, Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği'ne göre nakit teminatı güncelleyerek ödemesi gerekirken, bir de eski defterleri açarak para tahsilatına çıkmıştır." diyor. Bazı aboneler ödemeyi yaparken, bazılarının ise hukuki süreci incelettiği belirtiliyor.

Tepkileri haksız bulan ÇEAŞ vekillerinden avukat Fatih Özel, yapılan işlemin tamamen hukuka uygun olduğu görüşünde. Özel, abonelerin yanlış anlamadan kaynaklanan sorunlar yaşadığını ifade ediyor: "Biz, alacak tespit ettiğimiz abonelere 12 günlük fatura gönderiyoruz. Abonelerin çoğu, 'ödedik' diyor ve TEDAŞ faturalarını gösteriyor. Ama, biz el konulmadan önceki dönemi istiyoruz. TEDAŞ'a ödenen ise el konulduktan sonraki faturalardır. Karışıklık veya anlaşılamayan kısım, haziran ayı için iki fatura ödenmesidir. Biz 1-12 Haziran faturası kesiyoruz, TEDAŞ ise 13-30 Haziran dönemini tahsil etti." Faturaların aradan geçen 7-8 yıl sonra gönderilmesini ise avukatlar, "O zaman kimin ödediğini, kimin ödemediğini tespit edemedik. Halen ona çalışıyoruz. 'Zaten ödemiştik' deyip bunu kanıtlayanlarda sorun yok, ödemeyenlere 'ödeyin' diyoruz." şeklinde açıklıyor. ÇEAŞ'ın yıllar sonra elektrik parası tahsil etmesine yönelik eleştirilerine de cevap veren Fatih Özel, çok ortaklı şirket olan ÇEAŞ'ın alacaklarını toplayıp şirketin ortaklara, TMSF'ye ve Maliye'ye olan borçlarının ödendiğini ifade ediyor. Özel, paranın Uzanlar'a gittiği iddialarını da yalanladı. ÇEAŞ, Çukurova Bölgesi elektrik üretim ve toptan satışı için 1953'te kamu şirketi olarak kurulmuştu. Zaman içerisinde kamu payı yüzde 12'lere düşen şirketin kamuya ait hisseleri Uzan Grubu'na satıldı. Grup, sonraki süreçte satın aldığı hisselerle birlikte şirketin hakim ortağı oldu. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)'nun 'mevzuatın gereklerini yerine getirmediği' başvurusu üzerine Haziran 2003'te Uzan Grubu'na ait ÇEAŞ ve KEPEZ Elektrik şirketlerine el koydu. Ancak bakanlık şirketin sadece elektrik hizmetleriyle ilgili (iktiyaz) faaliyetlerine el koyarken, şirketin tüzel kişiliğiyle ilgili herhangi bir işlem yapmadı. El koyma üzerine Güney Kıbrıs'ta faaliyet gösterdiğini açıklayan Libananco şirketi, ÇEAŞ ve KEPEZ'in ortağı olduğunu ve el koymayla zarara uğradığını ileri sürerek Türkiye aleyhine 10 milyar dolarlık dava açtı. Uluslararası Yatırım Anlaşmazlıkları Çözüm Merkezi'nde açılan dava halen görüşülmeye devam ediyor.